De voorbije vier jaar maakten duidelijk dat Vlaanderen niet voorbereid is op lange periodes van droogte. Er lopen al heel wat onderzoeken naar waterschaarste, maar het verband met ruimtelijke ontwikkeling is nog te weinig in kaart gebracht. Ruimtelijke planners, stedenbouwkundigen en ontwerpers hebben nog te weinig kennis rond de droogteproblematiek.
Labo Ruimte wil daarom aan de veelheid van acties en onderzoeken rond droogte en waterschaarste een zinvolle aanvulling leveren, door expliciet de ruimtelijke component van de droogte-uitdagingen centraal te plaatsen en te focussen op een proactieve aanpak.
Terwijl gewerkt wordt aan een reactief afwegingskader voor droogte (met maatregelen zoals een sproei- en oppompverbod, het afschakelen van drinkwater, …) is er immers ook nood aan proactieve ingrepen, zowel aan de vraag- als aan de aanbodzijde. Ruimtelijke planning, programmatie en inrichting spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol in een noodzakelijke evolutie van versnelde waterafvoer naar meer infiltreren, vasthouden en hergebruik van water.
‘De Droge Delta’ is een ontwerpend onderzoek naar ruimtelijke hefbomen in de strijd tegen waterschaarste en telt drie fasen. Na een eerste diagnose volgt ontwerpend onderzoek op een aantal cases en een reflectiefase waarin aanbevelingen worden geformuleerd.
Het ontwerp- en onderzoeksteam voor deze opdracht van fase 1 moet het watersysteem en de droogte op Vlaamse schaal in kaart brengen in een atlas; type-oplossingen en ontwerpopgaven verbeelden; een voorstel doen van potentiële cases en onderzoeksvragen voor fase 2 en aanbevelingen formuleren om alle betrokken actoren op een meer geïntegreerde en proactieve manier aan de slag te laten gaan. Voor fasen 2 en 3 worden later afzonderlijke onderzoeksopdrachten uitgeschreven.
• Fase 1: diagnose (9 maanden, start in oktober 2020)
• Fase 2: ontwerpend onderzoek (6 maanden)
• Fase 3: reflectie (4 maanden)
Vooraleer gerichte ingrepen te kunnen doen, moet een juiste diagnose worden gesteld. Ook voor die diagnosefase is een ontwerpersblik van belang. De bedoeling is ontwerpend onderzoek in te zetten om, op verschillende schaalniveaus, cross-sectorale verbanden te begrijpen, in beeld te brengen en de kansen en oplossingsrichtingen te verbeelden. Wat zijn, vanuit ruimtelijk oogpunt, de sturingsmogelijkheden om te bouwen aan een robuuster landschap in de omgang met waterschaarste?
Daarom wordt gezocht naar een multidisciplinair ontwerp- en onderzoeksteam met wetenschappelijke expertise op het vlak van droogte en waterschaarste. Het team moet ook in staat zijn om de inzichten uit de diagnosefase te vertalen in een helder, communicatief en grafisch sterk narratief dat de uitdagingen scherp formuleert en de verbanden tussen de verschillende opgaven blootlegt.