Software voor natuuruitbreiding zit vol fouten

Het systeem kost handenvol geld en werkt niet goed. Zo werd het voetbalveld van Lokeren aangeduid als een terrein met hoogwaardig grasland van een zeldzaam type. Volgens Vlaams minister van Omgeving en Natuur Joke Schauvliege heeft de vorige Vlaamse regering in 2013-2014 na overleg met alle betrokkenen beslist om met deze zoekzones te werken.

Het ZoekZoneModel is een softwareprogramma dat werd ontwikkeld om de Vlaamse overheid te helpen met het vinden van de beste plekken voor de bescherming van stukjes natuur. Het bakent zoekzones voor een aantal Europees te beschermen habitattypes af op basis van de actuele en potentiële natuurwaarden. In de delen van de zoekzone met de laagste natuurwaarde kan de afbakening bovendien worden aangepast op basis van socio-economische belangen.

De tool werd ontwikkeld samen met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), in samenspraak met de betrokken middenveld-organisaties en administraties. Omwille van Europese regels moet Vlaanderen investeren in de bescherming van zeldzame natuurtypes en -soorten. Indien bepaalde doelstellingen tegen 2020 niet worden gehaald, dreigen boetes.

Maar minister Schauvliege heeft blijkbaar geen geluk met de software die haar diensten gebruiken. De boswijzer duidde een rotonde met een grote boom erop aan als een bos. De boskaart die moest dienen om te beslissen welke zonevreemde bossen beschermd zouden worden, werd door Vlaams minister-president Geert Bourgeois persoonlijk in de prullenmand gegooid. Talrijke burgers zagen hun bouwgrond immers gedegradeerd worden tot bos. De software voor de omgevingsvergunning (een combinatie van de vroegere milieu- en stedenbouwkundige vergunning) werkt nog steeds niet naar behoren: 1 januari wordt de nieuwe datum van de waarheid.

Voor de nieuwe taak werden twee extra modules toegevoegd, maar die werden volgens Knack niet getest en uitsluitend gepubliceerd in rapporten voor de administratie. De opdracht werd bovendien toegewezen zonder openbare aanbesteding. De Inspectie van Financiën werd ervan overtuigd dat er geen beter model op de markt was. Het ZoekZoneModel werkt volgens artificiële hokjes van 100 bij 100 m. Die zijn geschikt om grote patronen te modelleren, maar niet om kleine natuurgebieden in kaart te brengen.

Joke Schauvliege werd over de softwarekwestie ondervraagd in het Vlaamse parlement. “Het betreft een voorlopig model dat ik zelf trouwens nog niet eens gezien heb. Ik heb in september aan de diensten gevraagd om ervoor te zorgen dat, als die zoekzones officieel worden en in openbaar onderzoek gaan, alle fouten eruit zijn. Het gaat inderdaad over modellen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) die boven elkaar zijn gelegd. Die moeten op het terrein worden getoetst en de fouten moeten eruit worden gehaald zodat bijsturingen van de plannen mogelijk zijn”, aldus de minister.

“We willen zo weinig mogelijk impact op de bedrijvigheid, op de landbouw en op de infrastructuur die we nog willen realiseren. Dat is een logische keuze die deze Vlaamse regering heeft gemaakt. We willen de natuurdoelen absoluut realiseren, maar we willen dat doen op een manier waarbij er zo weinig mogelijk socio-economische impact is. Daar komt dat model vandaan. Er zit een redenering achter die gedragen werd door Natuurpunt, Voka, ABS, Unizo en de Boerenbond. Al deze partners werden bij alle stappen betrokken. In september zijn alle zoekzones en de kaarten met die partners besproken. Het zijn deze partners die op het terrein de zoekzones zullen verifiëren om er eventuele fouten uit te halen. Die opdracht is al gegeven en iedereen is ermee bezig”, besluit Joke Schauvliege.