“Als je zonnepanelen in een banaan kan stoppen, kan het ook in kathedraalglas”

Het vergt doorgaans veel verbeeldingskracht om de woorden ‘zonnepaneel’ en ‘esthetica’ in één zin te plaatsen. Die dingen kunnen dan wel een revolutie veroorzaakt hebben in de energietransitie, als je lukraak door een Vlaamse straat rijdt en ze kriskras op de daken ziet liggen, vechtend met al wat schoon en misschien ooit wel visueel uitgebalanceerd is geweest, dan word je niet bepaald vrolijk. Sinds SOLTECH in 2021 vervelde van pionier in de productie van zonnepanelen tot producent van op maat gemaakte, gebouwgeïntegreerde zonnecellen, lijkt de wetmatigheid dat lokale energieproductie niet mooi kan zijn doorbroken. Het verhaal gaat dat SOLTECH álle bouwmaterialen actief kan maken.

“Het verhaal klopt”, zegt SOLTECH ceo Bas van de Kreeke. “De voorbije jaren hebben we rond de tafel gezeten met de meest uiteenlopende producenten. Van steenstrips, van gevelbekledingen, van fietspaden en auto’s, van balustrades, ... Je kan het zo gek niet bedenken. De mensen van onze marketingafdeling liepen op een bepaald moment af en aan bij onze R&D-afdeling om nieuwe suggesties te doen. Tot de ingenieur het intussen historische antwoord gaf: “We kunnen van alles een zonnepaneel maken, zelfs van een banaan”.

Concurreren met bouwmaterialenproducenten

Het is Bas die een consortium van zes industriële en financiële partners en een investering van ongeveer 14 miljoen euro bijeenbracht om de zieltogende onderneming verse energie in te blazen. “De kennis was in ruime mate aanwezig, alleen moest het product dat ermee gemaakt werd anders in de markt gezet worden”, zegt hij. “Toen ik een eerste keer met de electroingenieurs sprak, hadden ze het over producten die 1 euro per Wattpiek kostten, terwijl op dat ogenblik in China de zonnepanelen al van de band liepen aan 0,85 euro per Wattpiek.”

“Ik vond dat we met onze technologie niet moesten willen concurreren met zonnepanelenproducenten maar met producenten van bouwmaterialen, die kosten rekenen per vierkante meter. Met energie-opbrengst als meerwaarde. We hadden immers de knowhow om producten te maken die dezelfde structuur hadden als vertrouwde bouwmaterialen maar waarin tegelijk ook actieve zonnecellen zijn geïntegreerd. De grote meerwaarde is dat architecten daarmee kunnen spelen, texturen kunnen matchen en coatings kunnen aanpassen om een esthetisch eindresultaat te bekomen. Zo hebben we intussen een vele succesvolle trajecten doorlopen.”

Zoals BRUSK dus.

“Precies. Zonnepanelen op daken in een historische binnenstad, dat is nog steeds een moeilijk verhaal. Vandaar dat de architect ons vroeg of we een oplossing konden voorstellen, dat met de sfeer van de oude woningen matchte. We hebben een aantal mockups gemaakt, tot we bij dat groen getint kathedraalglas terechtkwamen. De zonnecellen zitten daarin vervat als zwarte vlakjes. Dat resulteert in een bijzondere textuur met een heel mooi effect. Daardoor zal de dakbedekking straks mee de identiteit van het gebouw bepalen.”

Haalt esthetiek het in dit geval dan van opbrengst?

“De beste opbrengst haal je met een standaard zwart zonnepaneel, de slechtste met een wit reflecterend paneel, dat toch nog steeds de helft van het rendement haalt. Door aan zwarte cellen esthetische aspecten toe te voegen, boeten we sowieso wat in maar omdat de technologie van het kleuren van de panelen heel snel evolueert, wordt dat verlies almaar kleiner. Waar het verlies tien jaar geleden 30% bedroeg, gaat het vandaag nog over 10 à 15%. Maar belangrijker: het is 100% meer dan een gevel uit alu bekleding, vezelcementplaat of baksteen!”

“Die wattpiekopbrengst van een paneel is bovendien niet alles bepalend. In tijden van dynamische energiecontracten is het vooral belangrijk wanneer je installatie energie opwekt. En wat dat betreft zitten we met ons product zeer goed. Als je oost- en westgerichte gevels kan bekleden met actieve elementen, dan zal je een mooie opbrengst oogsten op het moment dat de prijzen het hoogst zijn. In combinatie met klassieke zuidgerichte panelen op het dak, creëer je een ideale spreiding. Bijkomend voordeel met actieve oostwestmuren is dat het vermogen van de omvormer maar de helft zo groot hoeft te zijn. En dankzij de spreiding kan je ook besparen op batterijcapaciteit, omdat je de opbrengst meteen kan verbruiken, zonder dat je overschot op het net moet duwen.”

Na-maken

Wat als zo een schalie defect is of barst? Dan kunnen ze bij BRUSK niet snel even naar de winkel om een nieuw exemplaar, neem ik aan?

“Er is veel aandacht besteed aan het montagesysteem. Het is beloopbaar en is zo gemaakt dat je er elementen tussenuit kunt halen en vervangen. In de bouwhandel zal je de panelen niet vinden maar we kunnen wel altijd een nieuw exemplaar maken. Omdat mogelijk te maken houden we van alle producten die de fabriek verlaten alle data bij. We houden bovendien voldoende materiaal in voorraad om een paar stuks extra te maken, voor het geval er tijdens de montage al iets fout zou lopen. Na-maken maakt trouwens deel uit van onze business. Het gebeurt zelfs vaak dat we aangesproken worden door verzekeringsmaatschappijen om klassieke zonnepanelen na te maken omdat er in een storm een paar vernield zijn. Aangezien ze na een paar maanden vaak al niet meer in de handel te vinden zijn, heb je als verzekeraar de keuze: ofwel laat je alle panelen vervangen of je komt bij ons langs om er een paar te laten dupliceren. De keuze is meestal rap gemaakt.”

Kan je met maatwerk een gloednieuwe fabriek rendabel laten draaien?

“SOLTECH groeit momenteel snel. Onze productiecapaciteit zal in de volgende jaren volledig gevuld geraken. We produceren naast maatwerk ook whitelabelproducten, waar andere bedrijven dan een merknaam aan geven. Bij het ontwerp van onze fabriek hebben we zoveel mogelijk handenarbeid, voor het transporteren, manipuleren en solderen van de materialen, geautomatiseerd. De software daarvoor hebben we zelf ontwikkeld. Die bepaalt volautomatisch de ideale layout van een nieuw product, de plek waar de junction boxen en de diodes moeten komen, en zo verder. In the end wordt een datafiche afgeleverd en de kostprijs bepaald. En als de klant uiteindelijk beslist om het product te kopen, dan sturen we met diezelfde file ook de productie aan, waardoor de foutenmarge aanzienlijk wordt verkleind.”

“In de ons omringende landen is niemand zo ver geautomatiseerd als wij. Ik weet niet of we bang moeten zijn voor de concurrentie uit China. Onze producten moeten voldoen aan strenge normen: aan de Eurocode, we moeten gedetailleerd kunnen uitleggen wat de windlast is die een paneel kan weerstaan, welke brandklasse erop van toepassing is, ... Ik weet niet of een Chinees bedrijf onder die voorwaarden geïnteresseerd is om hier een project van 300 vierkante meter aan te pakken.”

Het blinkt te veel

Is er nieuwe technologie op komst die jullie producten nog veelzijdiger en interessanter kunnen maken?

“Er is heel wat te doen over brandveiligheid, dus we zijn op dat vlak bij heel wat onderzoek betrokken. Onze R&D-afdeling is ook voortdurend op zoek om esthetisch grenzen te verleggen door bijvoorbeeld nieuwe coatings te onderzoeken. Op technisch vlak zoeken we alternatieven om de cellen in het paneel met elkaar te verbinden. Nu gebeurt dat met een draadje gemaakt in een koper-tin-legering. Niets mis mee, ware het niet dat het enorm blinkt. Sommige architecten vallen daarover en we zoeken dus oplossingen zodat het dingetje minder opvalt. Er komen ook betere cellen aan, waarmee onderzoeksinstellingen in ons land grenzen willen verleggen en waarin wij een belangrijke partner zijn om die dan te verwerken in nieuwe materialen.”

“We zetten tegelijk ook fel in op circulariteit; om na te gaan hoe we materialen die end-of-life zijn kunnen ontmantelen en hergebruiken. We hebben daar een aantal mooie projecten rond lopen. Omdat we heel wat high-end test- en meetapparatuur in huis hebben, test onze R&D-afdeling ook nieuwe producten uit, in opdracht van internationaal opererende groepen. In onze klimaatkast kunnen we bijvoorbeeld langetermijnsimulaties doen. Dat leidt op zijn beurt ook weer tot nieuwe samenwerkingen.”

Issol en Glassiled

“Om onze activiteiten te onderscheiden verdelen we sinds kort onze eigen producten onder twee merknamen: Issol en Glassiled. Waarbij Issol materiaal is dat actief gemaakt wordt met zonnetechnologie en Glassiled producten waarin we ledtechnologie verwerken. Als we samenwerken met OEM-klanten, dan kan dat voortaan gebeuren onder SOLTECH. Zo heeft Ebema bijvoorbeeld samen met ons de Solartegel ontwikkeld en kiezen zij ervoor om dat te vermerken als ‘Powered by SOLTECH’. We willen onze klanten daarin de vrije keuze laten.”

Waar staat jullie naam over pakweg 10 jaar ook onder?

“Integratie van cellen in grote oppervlaktes, staat nu nog in de kinderschoenen, maar voor een gemeente is dat wel de volgende stap. Als alle daken van de bibliotheek en het gemeentehuis vol liggen met zonnepanelen, dan is er altijd nog het marktplein. Met al onze patenten en licenties in portefeuille dromen we ook van een fabriek in het buitenland. Aan het tempo waarmee Amerika nu invoertaksen heft moet dat misschien wel ons buitenland worden.”

“Ondertussen hoop ik dat er bij ons een fatsoenlijke oplossing komt voor energiedelen. Vandaag moeten tien eigenaars die een gebouw delen dat voorzien is van gevels die stroom opwekken, alle tien distributiekosten betalen. Dat is te zot voor woorden. Er zijn genoeg mogelijke oplossingen die dat aantrekkelijker zouden maken en die de markt voor onze producten meteen ook zou vergroten.”