Spartacusplan Limburg in beweging
In het kader van het Spartacusplan, het toekomstplan van De Lijn voor de provincie Limburg, worden de laatste krijtlijnen voor de realisatie van de sneltram Hasselt-Maastricht momenteel uitgetekend.
In 2023 moet de eerste tram tussen Maastricht en Hasselt rijden. Het is de bedoeling in de loop van 2024 de tramverbinding volledig in gebruik te nemen. Maar ook voor een betere ontsluiting vanuit Hasselt via Genk richting Maasmechelen is er beweging.
Maatregelen zoals de ondertunneling van het kruispunt Universiteitslaan/Singel en het gebruik van slimme verkeerslichten moeten de doorstroming van de streeklijnen op deze as op korte termijn aanzienlijk verbeteren, in afwachting van verdere stappen in het tweede sneltramdossier. Wat het derde spoordossier betreft, de verbinding tussen Hasselt en het noorden van de provincie, is het voorlopig wachten op het investeringsplan van de NMBS en Infrabel.
Sinds de Vlaamse regering in 2007 middelen vrijmaakte voor de realisatie van een sneltramverbinding tussen Hasselt en Maastricht heeft dit project een heel parcours afgelegd. Wel is duidelijker geworden dat Limburg nood heeft aan een goede ontsluiting met het openbaar vervoer, iets waar de sneltramverbinding op overtuigende wijze moet aan bijdragen. Daarover zijn mobiliteitsdeskundigen, openbaar vervoergebruikers en lokale besturen het in beide Limburgen eens.
Het parcours kende in het verleden verschillende hindernissen, maar dat is volgens vervoersmaatschappij De Lijn typisch voor heel wat grote infrastructuurprojecten. Er moeten nu eenmaal de nodige procedures doorlopen worden en in dit geval ook nog aan beide zijden van de landsgrens. Het regelmatig blijven aftoetsen van de waarden en de haalbaarheid van het project heeft echter ook een goede kant: dit laat toe om doorheen het projecttraject bij te sturen waar nodig.
Bestemmingsplan
Zo loopt momenteel aan Nederlandse kant de procedure voor een nieuw bestemmingsplan dat de circa 3,8 km tramverbinding op Nederlands grondgebied juridisch en planologisch vastlegt. De komende weken worden de opmerkingen over het ontwerpbestemmingsplan ‘Tram Maastricht-Hasselt’ geïnventariseerd en verwerkt en beantwoord in een voorstel voor de gemeenteraad. In het eerste kwartaal van 2018 neemt de gemeenteraad een besluit over het nieuwe bestemmingsplan.
De tramverbinding in Nederland loopt straks vanaf de Belgisch-Nederlandse grens bij Lanaken tot aan het centrum van Maastricht. Er zijn twee haltes gepland: een tussenhalte bij het Sphinxkwartier aan de Boschstraat en een eindhalte in de binnenstad bij Mosae Forum. Toen Vlaamse en Nederlandse partners in december 2016 een nieuwe overeenkomst sloten over onder meer het verkorte traject in Maastricht werd ook afgesproken om nauwer samen te werken.
Begin 2017 werkten de Vlaamse en Nederlandse partners een geïntegreerde planning uit voor de realisatie van de spoorinfrastructuur en alles wat daarmee samenhangt, zoals de aanschaf van tramvoertuigen en een veelheid aan procedures en processen die moeten doorlopen worden. Voor deze periode is tijd uitgetrokken tot 2020. Voor de uitvoering van de infrastructuurwerken worden ongeveer drie jaren voorzien.
Overzicht van het afgelegde traject:
- 16 februari 2007: De Vlaamse regering richt Lijninvest op en maakt middelen vrij voor de realisatie van een sneltramlijn tussen Hasselt en Maastricht.
- 23 september 2011: De Vlaamse regering beslist dat er een volledig elektrische sneltramlijn moet komen van Hasselt, via Diepenbeek, Bilzen en Lanaken naar Maastricht en gaat akkoord met de kostprijs van de spoor- en halte-infrastructuur, met de aankoop van elektrische tramtoestellen en met de bouw van een tramstelplaats in Hasselt. Een voorwaarde is dat samenwerkingsovereenkomsten moeten gesloten worden met de betrokken gemeenten en met Nederland.
- 11 oktober 2013: Definitieve goedkeuring voor de realisatie van de sneltramlijn Hasselt-Maastricht.
- 11 maart 2014: De samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse en de Nederlandse partners wordt ondertekend.
- Zomer 2014: Aan Nederlandse kant duiken plots technische en financiële knelpunten op, waarna een bijkomende studie (review) wordt gevoerd. Dit maakt de toekomst van het tramproject even onduidelijk.
- December 2015: Aan Nederlandse kant wordt beslist om het sneltramproject toch voort te zetten.
- 7 juli 2016: Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts maakt in de commissie Vervoer bekend dat het ook aan Vlaamse kant de bedoeling blijft dat de drie spoorverbindingen voorzien in het Spartacusplan er effectief komen, waaronder ook de sneltramverbinding Hasselt-Maastricht.
- 15 december 2016: Vlaanderen en Nederland sluiten een nieuwe overeenkomst (addendum bij de oorspronkelijke kaderovereenkomst) die de weg vrijmaakt voor de tramverbinding tussen Hasselt en Maastricht. Er is een akkoord over een aangepast tracé en een extra financiële bijdrage van de Nederlandse partner.