Steden en gemeenten besparen 680 miljoen met slimme ledverlichting

Vlaanderen telt in totaal liefst 1,5 miljoen ‘lichtpunten’ op de openbare weg. “80% van de openbare verlichting staat op gemeentewegen en -pleinen, die beheerd worden door de steden en gemeenten. Die verlichtingspunten zijn goed voor een verbruik van 435 miljoen kilowattuur, het equivalent van het verbruik van 120.000 gezinnen. Dit is goed voor een CO2-uitstoot van 200.000 ton. Dit kost de netbeheerder jaarlijks bijna 80 miljoen € aan elektriciteits- en onderhoudskosten. In 2016 waren slechts 2,3% van de publieke lichtpunten van onze steden en gemeenten led-lampen. In Nederland is dat 10% en in Frankrijk 7%,” zegt Peter Demuynck, algemeen directeur Agoria Vlaanderen.

De broodnodige overschakeling op slimme openbare verlichting gaat in Vlaanderen veel te traag, meent Agoria Vlaanderen. De switch naar slimme ledverlichting kan leiden tot een kostenbesparing van 30 tot 80%. Overschakelen op niet-geconnecteerde ledverlichting met een vast dimschema kan volgens de federatie een besparing opleveren tot 50%. In dat geval wordt de verlichting gedurende vaste periodes gedimd. “Kiezen we voor echt flexibel aanstuurbare geconnecteerde verlichtingsarmaturen, dan kan de energiebesparing oplopen tot 60%. Wanneer we erin slagen in Vlaanderen alle publieke verlichting op led-technologie over te laten schakelen en flexibel aanstuurbaar te maken, betekent dit een besparing van 680 miljoen € op de normale levensduur van de installaties”, aldus Peter Demuynck. Dat zou ook meteen leiden tot een daling van de CO2-uitstoot met meer dan 100.000 ton per jaar.

Volgens de berekeningen van Agoria kan een kleinere Vlaamse stad of gemeente met zo’n 4.000 lichtpunten een besparing realiseren van 1,5 miljoen € op de normale levensduur van de installaties en een daling van de CO2-uitstoot met 6.000 ton.

Sterkere rol

Vandaag is de uitbating van het openbaar lichtnet in steden en gemeenten in handen van de distributienetbeheerders. De aanpak beperkt zich te vaak tot het opkopen van installaties van lokale overheden en het louter vervangen van de armaturen. De snelheid waarmee de overschakeling gebeurt, is ook veel te laag om de voordelen van led-technologie maximaal te benutten en klaar te zijn voor de nieuwe slimme toepassingen.

Agoria Vlaanderen pleit ervoor de rol van de distributienetbeheerder te veranderen tot facilitator, met een veel sterkere autonomie van lokale besturen en een grotere betrokkenheid van de private sector. “Maak het voor lokale besturen veel makkelijker om zelf op zoek te gaan naar een externe partner voor openbare verlichting, in de vorm van ‘licht als een dienst’ of een samenwerking van publieke en private diensten. Leg de verantwoordelijkheid van het volledige beheer en de eventuele financiering van het verlichtingsnetwerk vanaf het aansluitpunt bij bedrijven. In Wallonië en Frankrijk zien we al modellen opduiken waarbij gewerkt wordt met publiek-private partnerships of ‘licht als een dienst’-modellen”, stelt Demuynck.

Om de technologische en economische opportuniteiten van intelligente led-verlichting niet te missen, is ook de koppeling van het slimme lichtnet met andere (data)platformen nodig, zoals energie, mobiliteit en veiligheid. essentieel. “We roepen de steden en gemeenten op om het heft zelf in handen te nemen, samen met de bedrijven”, aldus Demuynck. “Als we slimme steden en gemeenten willen, zullen we een flinke demarrage moeten plaatsen in de overschakeling op een slim verlichtingsnet.”

Veiligheid

Veiligheid staat hoog op de maatschappelijke agenda. Wit led-licht verhoogt volgens Agoria Vlaanderen niet alleen dit veiligheidsgevoel, maar ook de zichtbaarheid en vergemakkelijkt gezichtsherkenning. Geconnecteerde slimme openbare verlichting gaat nog veel verder en maakt een essentieel deel uit van een toekomstgericht veiligheidsbeleid. Door actieve sturing kunnen veiligheidsdiensten gericht gaan verlichten en zo onveilige situaties vermijden of interventies versnellen. Of de camera stuurt een digitaal signaal naar de verlichtingsarmatuur om de lichtintensiteit te verhogen, dus een volledig geautomatiseerd proces.

Belangrijk is ook dat met stuurbare led-systemen Vlaanderen veel minder lichtvervuiling zal hebben. Dit zal ongetwijfeld ook voor de fysieke en mentale gezondheid van de Vlaming een stap vooruit zijn. Ook de natuur vaart wel bij een betere balans tussen licht en duisternis.

Slimme steden

Vlaamse steden en gemeenten zetten vandaag in op slimme technologische toepassingen om hun uitdagingen rond mobiliteit, veiligheid, milieu en gezondheid (geluid en lucht), connectiviteit… aan te pakken. Een slimme lichtinfrastructuur is de basis voor de slimme stad van de toekomst.

Slimme verlichtingspalen zijn multifunctioneel. Ze zijn geconnecteerd en bevatten naast onderdelen voor verlichting ook sensoren of andere onderdelen die deel kunnen uitmaken van een smart city-toepassing. Zo kunnen ze een wifi-hotspot, een cctv-camera, sensoren voor het capteren van geluid of vervuiling of een oplaadpunt voor elektrische voertuigen herbergen. Als we allerhande slimme toepassingen mogelijk willen maken, is het cruciaal dat we sneller het lichtnet intelligent maken. En daar wringt het schoentje, volgens Agoria Vlaanderen.

Beluister de hoorzitting over straatverlichting in het Vlaamse parlement (vanaf 16'53").