Europa wil zo snel mogelijk af van van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit Rusland. Die worden gebruikt als economisch en politiek wapen en kosten de Europese belastingbetalers bijna 100 miljard euro per jaar. Tegelijk wil men ook de klimaatcrisis aanpakken. De Europese Commissie wil dat realiseren met het REPowerEU-plan. Aan het initiatief hangt een stevig prijskaartje. Tussen nu en 2027 is een extra investering van 210 miljard euro nodig.
Europa wil ook de trage en complexe vergunningen voor grote projecten aanpakken en hernieuwbare energie erkennen als een hoger openbaar belang. De lidstaten moeten speciale 'go-to'-gebieden voor hernieuwbare energiebronnen opzetten met verkorte en vereenvoudigde vergunningsprocedures in gebieden met lagere milieurisico's. Om dergelijke 'go-to'-gebieden snel te identificeren, stelt de Commissie datasets over ecologisch kwetsbare gebieden beschikbaar als onderdeel van haar digitale kaarttool voor geografische gegevens met betrekking tot energie, industrie en infrastructuur.
Infrastructuur
De Recovery and Resilience Facility (RRF) vormt de kern van het REPowerEU-plan en ondersteunt gecoördineerde planning en financiering van grensoverschrijdende en nationale infrastructuur, evenals energieprojecten en hervormingen. De Commissie wil wijzigingen aanbrengen in de RRF-verordening door specifieke REPowerEU-hoofdstukken op te nemen in de bestaande herstel- en veerkrachtplannen van de lidstaten, naast het grote aantal relevante hervormingen en investeringen die al in de RRP's zijn opgenomen.
De Europese Commissie heeft zopas ook een EU Save Energy-mededeling gepubliceerd waarin gedragsveranderingen op korte termijn worden beschreven die de vraag naar gas en olie met 5% zouden kunnen verminderen, en waarin de lidstaten worden aangemoedigd om specifieke communicatiecampagnes op te zetten die gericht zijn op gezinnen en de industrie. De lidstaten worden ook aangemoedigd om gebruik te maken van fiscale maatregelen om energiebesparingen aan te moedigen, zoals verlaagde btw-tarieven op energiezuinige verwarmingssystemen, de isolatie van gebouwen en apparaten en producten. De Commissie stelt ook noodmaatregelen vast in het geval van een ernstige verstoring van de voorziening, en zal richtlijnen verspreiden over de prioriteitscriteria voor klanten.
De EU werkt al enkele maanden samen met internationale partners om de bevoorrading te diversifiëren en heeft recordniveaus van LNG-invoer en hogere gasleveringen via pijpleidingen veiliggesteld. Het nieuw opgerichte EU-energieplatform, ondersteund door regionale taskforces, zal vrijwillige gemeenschappelijke aankopen van gas, LNG en waterstof mogelijk maken door de vraag te bundelen, het gebruik van de infrastructuur te optimaliseren en de contacten met leveranciers te coördineren.
Gezamenlijke aankoop
Als volgende stap overweegt de Commissie de ontwikkeling van een 'gezamenlijk aankoopmechanisme’, dat namens de deelnemende lidstaten zal onderhandelen over contracten voor gasaankopen. Eerder gebeurde dat ook al voor de Covid-19-vaccins. De Commissie zal ook wettelijke maatregelen overwegen om de diversificatie van de gasvoorziening door de lidstaten in de loop van de tijd te verplichten. Het platform maakt ook de gezamenlijke inkoop van hernieuwbare waterstof mogelijk.
De zopas goedgekeurde externe energiestrategie van de EU zal de diversificatie van energie en de opbouw van langetermijnpartnerschappen met leveranciers, waaronder samenwerking op het gebied van waterstof of andere groene technologieën, vergemakkelijken. In de Middellandse Zee en de Noordzee komen grote waterstofcorridors. Om waterstofprojecten te versnellen, wordt 200 miljoen euro gereserveerd voor onderzoek en de Commissie verbindt zich ertoe de beoordeling van de eerste belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang tegen de zomer af te ronden.
Een actieplan voor biomethaan bevat instrumenten, waaronder een nieuw industrieel partnerschap voor biomethaan. Het vervangen van kolen, olie en aardgas in industriële processen moet de uitstoot van broeikasgassen verminderen en de veiligheid en het concurrentievermogen versterken. Energiebesparing, efficiëntie, brandstofvervanging, elektrificatie en een verbeterde opname van hernieuwbare waterstof, biogas en biomethaan door de industrie kunnen volgens de Commissie tegen 2030 tot 35 miljard euro aan aardgas besparen, bovenop wat is voorzien in de Fit for 55-voorstellen.
Om de energiebesparing en -efficiëntie in de vervoerssector te vergroten en de overgang naar emissievrije voertuigen te versnellen, zal de Commissie een pakket vergroeningsmaatregelen voor het vrachtvervoer presenteren. Er wordt ook een wetgevingsinitiatief overwogen om het aandeel van emissievrije voertuigen in openbare en zakelijke wagenparken boven een bepaalde grootte vast te leggen. De EU Save Energy-mededeling bevat ook heel wat aanbevelingen aan steden, regio's en nationale autoriteiten die effectief kunnen bijdragen aan de vervanging van fossiele brandstoffen in de transportsector.