Voorstellen om Vlaanderen te beschermen tegen waterbom
Waterexperts stellen een plan voor om Vlaanderen te beschermen tegen een nieuwe ramp zoals de ‘waterbom’ die vorig jaar in grote delen van Wallonië en gebieden langs de Maas en Demer voor enorme problemen zorgde. Een vergelijkbare gebeurtenis in Vlaanderen zou in het slechtste geval meer dan acht miljard euro schade veroorzaken. Dat blijkt uit een studie door de Vlaamse Waterweg nv in samenwerking met het Waterbouwkundig Laboratorium.
Het gewenste niveau van waterveiligheid in Vlaanderen kan volgens het expertenpanel enkel worden bereikt als de natuurlijke werking van het watersysteem in elk bovenstrooms landschap en in elke vallei wordt heropgebouwd. We overlopen even de voorstellen die de experts in het plan naar voor schuiven:
Ontwikkel tegen 2023-2024 heldere waterdoelen op Vlaams niveau, kies voor geïntegreerde en adaptieve actieprogramma’s per deelbekken en maak de overstromingsrisico- en bergingspotentiegebieden sturend voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling. Zorg voor een afbouw- en uitdoofbeleid om conflicten over landgebruik weg te werken, zoals tussen overstromingsgebieden en landbouw en niet-stedelijke of geïsoleerde bebouwing. Ontwikkel tevens de nodige flankerende instrumenten om te remediëren en te compenseren.
Transformeer en ontwikkel het bestaande wettelijke kader en het bestaande instrumentarium (watertoets, hemelwater- en droogteplannen, verkavelingsvoorschriften, enz.) in het algemeen omgevingsbeleid. Ontwikkel ook de nodige instrumenten en procedures – of vereenvoudig de bestaande – om de uitvoering van de actieprogramma’s te faciliteren en te verzekeren. Installeer drie gemandateerde niveaus en spreek met elk niveau een resultaatsverbintenis af. De Vlaamse regering benoemt best een Watercommissaris die de regie heeft over de Vlaamse waterzekerheid en die beschikt over een wettelijk verankerd mandaat.
Richt een ‘bekkenhuis’ op per bekken, met een coördinator en medewerkers die onafhankelijk van de verschillende actoren kunnen opereren. Dat bekkenhuis neemt de regie op voor de opmaak van collectieve actieprogramma’s die de deelbekkenspecifieke doelen verfijnen en vertalen in maatregelen. Maak een kader om lokale gebiedscoalities projectoverschrijdend in staat te stellen een sleutelrol op te nemen in de opmaak en uitvoering van de lokale actieprogramma's.
Versterk de huidige werking op getijdenrivieren en rondom waterlopen, en maak ze maximaal natuurgebaseerd, meer klimaatbestendig en afgestemd op de kustverdediging. Investeer in een praktijk om neerslagafstroming te vertragen door het natuurlijk bufferend vermogen van onze sponslandschappen te herstellen. Ondersteun de renovatie van steden en dorpen met het oog op waterberging, -infiltratie en -hergebruik.
Voorzie in structurele financiering voor de lange termijn, bijvoorbeeld door een decretaal verankerd en legislatuuroverschrijdend fonds op te zetten. Zet in op aangescherpte en ingeoefende voorspellings-, waarschuwings- en crisisinterventieplanning via Bijzondere Nood- en Interventieplannen. Onderzoek en versterk onmiddellijk de kritieke infrastructuur die nodig is voor de paraatheid. Voorts is preventie en informatie nodig, vooral op de schaal van burgers, bedrijven en kritieke infrastructuur.
Werk samen met de verzekeringssector een ‘Build back better’-beleid uit dat klimaatrobuuste wederopbouw stimuleert. Creëer een nieuwe cultuur van omgaan met wate en bereid de volgende generaties voor via educatie. Zet een Vlaams Kennis- en Innovatieprogramma op voor waterveiligheid. Spits dat programma toe op onderzoek om de uitvoering te versnellen. Integreer de secretariaten van de Internationale Maascommissie (IMC) en de Internationale Scheldecommissie (ISC) om efficiënter te werken.
Stroomlijn de aanpak en scope van werkzaamheden met de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) en gebruik in het voorjaar van 2024 het Belgische voorzitterschap van de Europese raad om een grensoverschrijdende hoogwaterbeveiliging inclusief langetermijndenken en klimaatverandering hoger op de Europese agenda te krijgen.
