Wienerberger trekt kaart van de duurzaamheid

Eén milieuthema waar Wienerberger prominent op inzet is decarbonisatie. De ambitie van de baksteenproducent is om tegen 2050 volledig CO2-neutraal te zijn. De elektrische productielijn in Kortemark is op dat vlak een Belgische primeur in de industrie. Zowel de oven als de drogerij werken voortaan elektrisch. Er komt dus geen fossiele brandstof meer aan te pas. De elektriciteit voor het productieproces komt voor 25% van eigen zonnepanelen en wordt aangevuld met groene energie.

 

Het kan wat vreemd lijken om op dit moment – met de grote media-aandacht voor de hoge elektriciteitsprijzen – over te schakelen op elektrisch bakken en drogen, maar op de lange termijn ziet Wienerberger hier een mooie toekomst in. De ovens in Kortemark werden eerder met gas verwarmd, en ook dat is momenteel heel duur. De andere Wienerberger-fabrieken zullen stelselmatig volgen in het CO2-neutrale verhaal.

 

Ook op andere sites decarboniseert Wienerberger. Zo bouwen ze op de site in Beerse twee windturbines, samen goed voor een jaarlijkse productie van 17 miljoen kWh, of een besparing van 7.700 ton CO2. Alle productiesites vervaardigen al een deel van hun elektriciteit met zonnepanelen.

 

De nieuwe productielijn in Kortemark vervaardigt baksteenstrippen met een dikte van 2 cm. Vroeger gebeurde de productie van steenstrippen door het zagen uit volledige bakstenen, waardoor er altijd restafval is. Dankzij de nieuwe produceert Wienerberger voortaan een uiterst maatvaste en vormstabiele handvormsteenstrip die niet langer gezaagd moet worden. Ze beperken de afwijkingen in dikte, lengte, breedte en kromheid, waardoor ze perfect bruikbaar zijn voor de prefabindustrie. Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn er steeds minder metselaars, waardoor het aandeel van prefab nog zal toenemen.

 

Een derde innovatie van de nieuwe productielijn is het digitaal engoberen. Dat wordt voor het eerst in België toegepast. Deze nieuwe kleurtechniek maakt niet alleen komaf met de nadelen van de klassieke aanpak (instelverliezen, beperkte flexibiliteit), maar biedt ook nieuwe creatieve mogelijkheden. Het digitaal engoberen valt te vergelijken met een digitale printer die vóór het bakken op pixelniveau de gewenste kleur in een flinterdun kleilaagje op de gedroogde baksteenstrip aanbrengt. De mogelijkheden van dit printproces zijn nagenoeg onbeperkt en interessanter dan het kleuren in de massa.

 

De steenstrippen uit de CO2-neutrale fabriek in Kortemark krijgen ten slotte ook een ecologische verpakking. De steenstrips zitten niet langer in doosjes uit eps, maar worden met twee straps in pakketten van 20 gebundeld, op een retourpallet gestapeld en beschermd met een circulaire hoes.

 

De keramische oplossingen van Wienerberger zijn van nature duurzaam: ze hebben een lange levensduur, worden lokaal vervaardigd uit natuurlijke materialen en het productieproces heeft een lage milieu-impact. Een dragende constructie in keramische lijmblokken van Wienerberger heeft bv. een vergelijkbare of lagere milieu-impact dan alternatieven met metselblokken uit andere materialen of skeletstructuren.

 

Een bijkomende duurzaamheidstroef van keramische bouwmaterialen is de lokale ontginning van de grondstoffen, productie en verwerking. Wienerberger heeft daarbij het voordeel dat de meeste van zijn productievestigingen nabij waterwegen liggen. Met watertransport vermijden ze heel wat gereden kilometers en bijgevolg CO2-uitstoot. Ook de end-of-lifescenario’s voor deze bouwmaterialen zijn sterk regionaal geënt: ze worden lokaal hergebruikt of gerecycleerd. Tot slot is er nog een sterke sociale component verbonden met de lokale verankering: de producten genereren tewerkstelling. Er zit een hele economie, traditie en knowhow achter de baksteencultuur.

 

Wienerberger zet sterk in op circulair bouwen. Dat begint bij het productieproces, daarin streven ze naar het maximaal sluiten van kringlopen. Een eerste is de klei-ontginning. Kleigroeves worden na gebruik heringericht en teruggegeven aan de maatschappij in de vorm van een natuurgebied, recreatiezone of landbouwgebied. In een volgende stap beperken ze de noodzaak aan primaire grondstoffen door secundaire grondstoffen in te zetten in het productieproces. Een mooi voorbeeld daarvan is het volledig hergebruiken van het bakafval of het toepassen van reststromen uit andere industrieën. Ze sluiten ook de waterkringloop via regenwaterrecuperatie en het zuiveren en hergebruiken van productieafvalwater. Dat leidt tot een nullozing van afvalwater.

 

Wienerberger zet niet alleen in op circulaire productie, maar is ook overtuigd van het maatschappelijk belang van circulair bouwen en heeft circulaire oplossingen als de stapelbare gevelsteen ClickBrick, het metselen met kalkmortels of het toepassen van gevelbekleding in pannen. In andere gebouwdelen zijn dakpannen en kleiklinkers natuurlijk ook herbruikbaar.

 

Met Tracimat onderzoekt Wienerberger hoe ze bij sloop vrijgekomen keramische producten tijdig in beeld krijgen en welke mogelijkheden er zijn om die voldoende zuiver in te zamelen. Op die manier vergroten ze de kans om ze te kunnen herbestemmen als hoogwaardige grondstof voor de productie van nieuwe keramische materialen en vermijden ze downcycling onder de vorm van mengpuin. Dakpannen die niet hergebruikt kunnen worden, hebben ze al kunnen verwerken in de productie van nieuwe snelbouwstenen.

 

Er liggen zeker nog heel wat potentiële pistes open met betrekking tot urban mining om het circulair potentieel van keramische producten te vergroten.

 

Dematerialisatie

 

Een andere manier om de CO2-uitstoot te beperken, is het terugdringen van de hoeveelheid materiaal door dematerialisatie. Zo hebben ze hun stormpannen 10 tot 12% lichter gemaakt, maar nog steeds zo sterk als voorheen. Ook hun snelbouwstenen maken ze vandaag met minder materiaal. De densiteit bedraagt 850 kg/m³, dat is tot 150 kg minder dan bij een standaard keramische bouwblok en minder dan de helft van alternatieve materialen. In het gevelsteensegment bieden ze de Eco-brick variant die tot 3,5 cm dunner is dan een traditionele gevelsteen en nu dus ook de gevelsteenstrippen van 2 cm dik.

 

De focus op circulariteit en CO2-neutraliteit past volledig in het bredere plaatje van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo), waar Wienerberger sterk op in zet. Ze nemen diverse initiatieven om het welzijn van hun medewerkers te verhogen, de diversiteit van de medewerkers aan te moedigen, de biodiversiteit op hun productiesites en eigen groeves te verruimen en sociale projecten te steunen.