‘Zet overheidsopdrachten in om het klimaat te redden’
Afgerond 100 milieuorganisaties hebben samen elf voorstellen uitgewerkt voor een beter klimaat en een gezonder milieu. Het gaat er over hervormingen van bestaande subsidies en fiscale voordelen, zoals de woonbonus, de registratierechten en de salariswagen. Volgens de Bond Beter Leefmilieu (BBL) worden zo extra belastingen vermeden en zullen de maatregelen haalbaar en betaalbaar zijn. Ook overheidsopdrachten kunnen volgens de BBL een belangrijke rol spelen. “Koop als overheid schoon en Europees: zet overheidsopdrachten in voor koolstofneutraal staal en cement”, klinkt het bij de BBL.
“De EU kan de producenten van bv. het meest klimaatvriendelijke staal en cement bevoordelen in openbare aanbestedingen voor wegenwerken en andere infrastructuurprojecten. Op dit moment is het in Europa toegelaten om milieucriteria in rekening te brengen bij openbare aanbestedingen, maar dit gebeurt slechts zelden. We stellen voor een stap verder te gaan: verplicht overheden om de klimaatimpact als criterium op te nemen. Californië gaf recent het voorbeeld met de ‘Buy Clean California Act’, waarmee vermeden wordt dat de belastingbetaler grote klimaatvervuilers financiert. België kan in Europa aan de kar trekken om een gelijkaardige ‘Buy Clean Europe Wet’ uit te werken. Dat initiatief werkt het best in tandem met een CO2-heffing op import”, stelt Olivier Beys van de BBL. De voorstellen van de BBL worden mee gedragen door o.m. Natuurpunt, Bos+, Greenpeace en WWF.
Californië
In Californië kijkt men voor overheidsopdrachten naar de levenscyclusanalyse van de grondstoffen om de keuze te maken. “Belangrijk is dat we bij de aanbestedingen een gelijk speelveld creëren voor kandidaten. Eender welke producent (Europees of niet) moet kunnen meedingen. Het is wel zo dat ze enkel in aanmerking komen voor de overheidsopdracht indien voldoende gegevens overgemaakt worden over de levenscyclusanalyse. Te verwachten valt dat Europees staal minder klimaatvervuilend is dan Turks of ander staal. Zo vermijden we dat de belastingbetaler de meest klimaatvervuilende grondstoffen financiert via openbare werken”, stelt Beys.
Oosterweel
“Een goed voorbeeld in eigen land is het Oosterweelproject in Antwerpen. Dat project zal ontzettend veel staal en andere grondstoffen vergen. Een dergelijke aanpak kan een opstap zijn naar een CO2-heffing voor import, een idee dat steeds meer steun in Europa geniet maar nog wel even tijd nodig heeft”, meent Beys.
Salariswagens
Andere voorstellen van de milieuorganisaties zijn o.m. de afbouw van het aantal salariswagens en het emissievrij maken van alle bedrijfswagens tegen 2025, en het hervormen van de bestaand woonbonus tot klimaatbonus. De woonbonus is een belastingvermindering voor wie een woonlening sluit. De bedoeling van die bonus was dat huizen beter betaalbaar zouden worden, maar dat gebeurde volgens de BBL niet. Jaarlijks gaat 1,2 miljard € naar de woonbonus, maar die heeft er vooral voor gezorgd dat de woningprijs gemiddeld met 13.000 € is gestegen. De vervangende klimaatbonus zou wel enkel energierenovaties stimuleren.
Registratierechten
De milieuorganisaties willen voorts mensen aansporen om dichter bij het werk te gaan wonen, wat goed is tegen de files. Vele mensen aarzelen nog om die switch te maken, o.m. door de hoge vaste kosten, die voor een groot deel te wijten zijn aan de registratierechten. Die zijn voor Vlaanderen voor een eerste woning teruggebracht van 10 naar 7%, maar voor een woning van pakweg 300.000 € vormt dat nog steeds een ‘drempel’ van meer dan 20.000 €.