'Zodra de viruscrisis voorbij is moeten we de klimaatcrisis aanpakken'

“Europa moet al binnen 9 jaar, tegen 2030, 55% minder broeikasgassen uitstoten. Dat zal nog een enorme inspanning vragen. In ons land geeft vooral het verouderde en energieverslindende woningpatrimonium belangrijke problemen. Miljoenen oude ketels blijven veel te veel CO2 uitstoten”, klinkt het bij de ATTB. De verwarmingssector vraagt zich af waarom vervuilende wagens wel streng aangepakt worden en vervuilende stookinstallaties niet.

 

2020 was een heel complex jaar, dat is wel het minste wat we ervan kunnen zeggen. En 2021, met voor het eerst een virtuele Batibouw, begint ook al erg ongewoon. Voorspellingen doen is moeilijk, zo niet onmogelijk. Alles hangt af van het virus en zijn mutanten en van het al dan niet vlotte verloop van de vaccinaties, maar allicht zal alvast de eerste jaarhelft veel lijken op de situatie van vorig jaar.

 

Het coronavirus zorgde in 2020 voor de doorbraak van het thuiswerken, digitale meetings en staycations. Doordat we minder op reis en op restaurant konden gaan, hebben heel wat mensen wat meer centen opzij kunnen zetten. Een gedeelte van dat spaargeld hebben ze geïnvesteerd in het verbeteren van het comfort van hun woning, o.m. door het vernieuwen van de verwarmingsinstallatie. Dat blijkt toch uit de cijfers van de verwarmingssector, die volgens de ATTB al bij al nog niet zo slecht waren.

 

Er werden vorig jaar 213.350 verwarmingsketels verkocht, dat is maar 3% minder dan in het topjaar 2019. Een kleine 200.000 daarvan waren gascondensatieketels. Het aantal condensatieketels op stookolie is lichtjes is gestegen, al blijft het marktaandeel daarvan wel heel beperkt: 6%. Wat de trend van de vorige jaren blijft volgen is de forse daling van het aantal niet-condenserende lagetemperatuurketels. Dit is vanuit ecologisch oogpunt natuurlijk wel een goede zaak.

Minder positief is de vaststelling dat de vraag naar zonneboilers blijft dalen, zelfs heel sterk: min 35%. Vriend en vijand zijn het er nochtans over eens dat zonnethermie een uitstekende techniek is. De oorzaak van deze daling ligt volgens ATTB grotendeels, zo niet uitsluitend, bij de overdreven eenzijdige aandacht voor fotovoltaïsche (PV) zonnepanelen, zowel bij de overheid als in de media.

Het succesverhaal van de verwarmingssector in dit coronajaar waren de warmtepompen. Alle types lieten een sterke stijging noteren, in het totaal met zowat 30%. Tegenwoordig wordt ongeveer de helft van de nieuwbouwwoningen uitgerust met een warmtepomp. Warmtepompboilers deden het wat minder goed: min 10%. Ook dit is allicht te wijten aan de rush op PV-panelen.

 

De energiesector staat volgens ATTB voor diverse uitdagingen in 2021 en daarna. De verwarmingssector verwacht zeker de eerste maanden nog een positieve tendens. Een beetje cru gesteld: dankzij het virus. Zolang we moeten thuiswerken en reizen afgeraden wordt, zal de aandacht voor het thuiscomfort en dus voor een goede en energiezuinige verwarmingsinstallatie behouden blijven. Zodra we weer echt vakantie kunnen nemen, en op reis, café en restaurant kunnen gaan, zullen we allicht een tijdlang andere prioriteiten stellen.

De thermische sector ziet wel nieuwe kansen voor de zonneboiler. Zonneboilers moesten het de laatste jaren opnemen tegen PV-installaties, die door de gratis stroombuffering in het elektriciteitsnet een aanzienlijk concurrentieel voordeel genoten. Door het recente arrest van het Grondwettelijk Hof valt dit voordeel nu weg, waardoor er hopelijk wat meer aandacht komt voor de zonneboiler, zowel van de diverse overheden als van het publiek. De sector hoopt dan ook dat de zonneboiler, na zeven slechte jaren, het in 2021 eindelijk weer beter zal doen.

 

De ATTB vraagt zich ook af welke invloed de wijziging in het berekenen van onze elektriciteitsfactuur vanaf 1 januari 2022 zal hebben. Dan wordt een capaciteitstarief ingevoerd en zal niet langer gekeken worden naar de totale hoeveelheid stroom die we in een jaar verbruiken, maar wel naar het verbruik op piekmomenten, wanneer een aantal huishoudapparaten tegelijk aanstaat, de warmtepomp werkt, de elektrische wagen opgeladen wordt … Zou dit niet het geschikte moment zijn om de hoge lasten op de stroomprijs te verlagen, vragen ze zich af bij de ATTB.

55% minder CO2-uitstoot tegen 2030, wie zal dat betalen? De Europese leiders zijn het in december 2020 eens geraakt om de uitstoot van broeikasgassen – op Europees niveau – met minstens 55% te verminderen tegen 2030. Ons land heeft zich geëngageerd om tegen datzelfde jaar de CO2-uitstoot met 35% te doen zakken. Hoe we dat zullen doen, hangt af van de regio’s. In ieder geval zal ons oude en energieverslindende woningpatrimonium ingrijpend moeten aangepakt worden om het energiearm te maken.

 

De nieuwbouwwoningen zijn oké, maar wat met de honderdduizenden renovaties die nog nodig zijn? Om een oudere woning energiezuinig te renoveren, is 50.000 tot 80.000 € nodig. Vele bewoners hebben dat geld gewoon niet, of ze willen hun centen niet daarvoor gebruiken. En de huidige premies – al zijn ze wat opgetrokken – volstaan volgens ATTB absoluut niet om energiezuinige investeringen op te vangen.

 

En wat met de huurwoningen? Hoe kunnen eigenaars ertoe worden aangezet om die energiezuinig te maken? Een verplichting zal op de één of andere manier nodig zijn, net als voor het vervangen van verouderde verwarmingsinstallaties. Waarom worden vervuilende auto’s uit onze steden geweerd, maar mogen veel meer vervuilende stookinstallaties wel blijven functioneren?

 

Behalve budgettaire en ecologische stellen er zich ook praktische problemen. Er is volgens de ATTB veel te weinig gekwalificeerd personeel om de nodige renovatie- en installatiewerken uit te voeren, waardoor de wachttijden voor de potentiële verbouwers steeds langer oplopen. De bouwfederaties voeren wel campagne om jongeren en ouderen te overtuigen een job in de bouwsector te zoeken, maar onze politici nemen daaromtrent geen enkel initiatief. Een aantal onder hen heeft natuurlijk andere katten te geselen, maar ze zijn toch niet allemaal minister van Gezondheid?

 

ATTB, voluit de Associatie voor de Thermische Technieken van België, telt een vijftigtal leden, vertegenwoordigt meer dan 100 merken en 95% van de sector van verwarmingsketels in België, 85% van de geothermische warmtepompen, 80% van de lucht-waterwarmtepompen en 80% van de zonneboilers.