Overheden kunnen en moeten meer investeren
?De Belgische overheden moeten meer investeren. Dat heeft een directe impact op groei en tewerkstelling en ondersteunt indirect de privé-investeringen. Voorwaarden zijn wel dat Europa zich flexibeler opstelt, dat de Belgische overheid efficiënter werkt en haar intern kader bijstuurt, en dat men inzet op alternatieve financiering zoals publiek-private samenwerking (pps)?. Dat is de conclusie van het colloquium ?Overheidsinvesteringen: uitdagingen en oplossingen? dat de Confederatie Bouw vorige vrijdag organiseerde in de Nationale Bank van België.
Uitdagingen
?De uitdagingen voor de regeringen en overheden zijn echter niet min. De regering heeft de opdracht het gat in de begroting te dichten en moet jaarlijks structureel besparen. En dat voor een land dat al te weinig investeert?, onderlijnt Luc Denayer, secretaris-generaal van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. Nochtans is investeren essentieel, zowel voor burgers als voor bedrijven. Onderzoek van het Wereld Economisch Forum toont aan dat een gebrekkige infrastructuur bovenaan de lijst van kopzorgen voor bedrijven staat. Volgens het Federaal Planbureau zal het verkeer tegen 2030 nog met 20% toenemen.
De vraag rijst of meer investeren wel mogelijk is. Het huidige budgettaire kader mag de onderinvesteringen dan wel verklaren, het rechtvaardigt ze echter niet. Volgens Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Econopolis, is er immers ruimte voor een herschikking aan de uitgavenzijde. België is koploper wat overheidsuitgaven betreft, maar besteedt minder dan 5% aan investeringen. Geen enkel ander Europees land doet het slechter. Van Craeynest meent dat nog efficiëntiewinsten te boeken zijn in de overheids- en sociale uitgaven, maar ook in de gezondheidssector en bij de subsidies aan bedrijven. Een ?spending shift? kan overheden meer ruimte geven om te investeren.
Flexibeler Europa
Het Europese kader is een extra horde die België moet nemen naar een nieuw investeringsbeleid. De huidige budgettaire normen beperken de investeringsvrijheid omdat investeringen meteen in het boekjaar van realisatie verrekend moeten worden. Jan Smets, gouverneur van de Nationale Bank van België, is hierover formeel en stelt dat een hertekening van het Europees Stelsel van Rekeningen (ESR) niet wenselijk is. De ESR-regels definiëren onder meer de modaliteiten voor het bepalen van het jaarlijkse begrotingsresultaat en de totale overheidsschuld.
Volgens Smets was het wel van groot belang dat Eurostat deze regels zou verduidelijken voor publiek-private samenwerkingsverbanden, wat sinds eind september ook het geval is. Voorwaarde is wel nog steeds dat de private partner de meeste risico?s draagt. Jan Verschooten, adjunct-commissaris van het Federaal Planbureau, ziet dan ook nieuwe perspectieven voor pps in België en dit in verschillende domeinen. Hij voegt er wel aan toe dat een mentaliteitswijziging nodig is.
Begrotingsregels
Smets breekt tevens een lans voor een versoepeling van de Europese begrotingsregels van het Stabiliteits- en groeipact, mits budgettaire verantwoordelijkheidszin. Hij pleit voor een systeem dat rekening houdt met netto-investeringen in plaats van bruto-investeringen en krijgt daarvoor bijval van honorair plancommissaris Henri Bogaert, die dit voorstel al lange tijd verdedigt met zijn theorie over een ?aangepaste gouden regel'. Deze ideeën zijn voorlopig academisch en liggen niet op tafel. Maar de druk voor een versoepeling neemt wel toe.
België moet werk maken van een betere interne organisatie.
Alleen met de vinger naar Europa wijzen is te kortzichtig. België zelf moet werk maken van een betere interne organisatie. Daarom pleiten Geert Gielens, Chief Economist van Belfius, en Henri Bogaert voor een investeringsplan op middellange termijn met coördinatie tussen de federale overheid, de gewesten, de gemeenschappen en de lokale besturen en dat in functie van de noden en verantwoordelijkheden.
Met dit colloquium wilde de Confederatie Bouw de uitdagingen van overheidsinvesteringen belichten. Maar belangrijker nog is dat ze wou aantonen dat meer investeren kan en moet. Meer investeren zorgt voor groei, creëert jobs en steunt privé-investeringen. Het pleidooi van eerste minister Charles Michel voor een ?nationaal investeringspact? is alvast een eerste stap in de goede richting. Dit colloquium kan hierin een waardevolle bijdrage zijn. De Confederatie Bouw zal de bijdragen van alle sprekers bundelen en publiceren op de website overheidsinvesteringen.be.