Bouw telt 11 extra knelpuntberoepen
“Anticiperen op toekomstige arbeidsmarkttekorten” Knelpuntberoepenlijsten louter op basis van aantallen werkzoekenden en vacatures bieden volgens de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) enkel een indicatie van de actuele tekorten op de bouwarbeidsmarkt. Het is echter belangrijk om evenzeer oog te hebben voor toekomstige tekorten, want zo wordt een proactief opleidingsbeleid mogelijk. Als je de opleidingstekorten pas oplost wanneer ze zich stellen, is het vaak “too little, too late”.
Op een recent overleg van de sector met de VDAB werden elf bouwberoepen aan de knelpuntenlijst toegevoegd: isoleerder, vloerder/tegelzetter, wegenwerker, bestuurder van bouwplaatsmachines, betonnerings- en asfalteringsmachines, torenkraanbestuurder, monteur van staalbouwelementen, stellingbouwer, operator van stortklaar beton en asbestverwijderaar. Daarbij werd al deels rekening gehouden met toekomstige evoluties.
Zo werden de beroepen van wegenwerker, bestuurder van bouwplaatsmachines en van betonnerings- en asfalteringsmachines niet langer beschouwd als knelpuntberoepen.
De wegenbouwinvesteringen bevonden zich toen op een laagtepunt. Intussen nemen de gemeentelijke investeringen echter opnieuw toe en bovendien zijn er de geplande werken aan de Oosterweelverbinding, die nu nog geen tewerkstellingseffect ressorteren maar in de nabije toekomst wel. Dat zal het knelpuntkarakter van deze beroepen nog versterken.
Isoleerder van ruwbouw en daken was vorig jaar evenmin een knelpuntberoep, maar in het licht van de verplichting om tegen 2020 alle daken te isoleren en door de toenemende druk vanuit de overheid om te ‘benoveren’ is het dit inmiddels wel geworden. We zullen volgens de VCB moeten blijven inzetten op opleidingen voor dit beroep als de overheid haar renovatiebeleid doorzet.
Uit de huidige vacatures bij de VDAB is het beroep van asbestverwijderaar nog niet als knelpuntberoep naar voor gekomen. De VCB merkt in de media en in het beleid echter een verscherpte aandacht voor het juist verwijderen van asbest, waardoor de vraag naar professioneel geschoolde asbestverwijderaars ongetwijfeld zal stijgen. De bouwsector heeft er dan ook in zijn overleg met de VDAB voor geopteerd om dit beroep proactief als knelpunt te selecteren.
Ook stellingbouwer is volgens de sector een knelpuntberoep. Constructiv werkt momenteel aan een persoonscertificatiesysteem voor professionele stellingbouwers.
Nieuwe beroepen
Daarnaast vraagt de VCB zich af of de knelpuntberoepenlijst van de VDAB wel voldoende rekening houdt met nieuwe beroepen. Wat met de toenemende vraag naar medewerkers die inzicht moeten hebben in de plaatsing van warmtepompen en (micro)warmtekrachtkoppeling? Hoe is het gesteld met de groeiende vraag naar dronepiloten en plaatsers van groendaken?
Andere beroepen, zoals ijzervlechter en bekister, bestaan nog nauwelijks afzonderlijk. Steeds meer bouwbedrijven vragen immers dat hun metselaars polyvalent worden en ook bij ijzervlechtwerk en bekistingswerk kunnen worden ingeschakeld.
Proactief nieuwe vragen op de arbeidsmarkt detecteren is volgens de VCB een gedeelde verantwoordelijkheid. De sector zal mee moeten helpen klare wijn schenken. Onderhoudsvaklui worden vandaag blijkbaar vooral gevraagd door onderwijsinstellingen en openbare besturen. Gaat het om dezelfde jobs als bij de facility-afdelingen van bouwbedrijven? En indien niet, in welke mate verschillen zij dan? Dit vereist nog verder onderzoek.
Voort prijken sommige beroepen (werf-leider of conducteur, diverse installatieberoepen (elektricien, sanitair installateur, monteur van centrale verwarming en brandertechnicus), dakdekker en dakdichter, binnen- en buitenschrijnwerker) zo goed als ieder jaar op de knelpuntberoepenlijst van de VDAB. De blijvende vraag naar dergelijke profielen sluit evenwel niet uit dat deze beroepen inhoudelijk grondig kunnen veranderen. Zeker installatietechnici moeten steeds vaker met tablets kunnen werken en in de schrijnwerkerijen winnen werkvoorbereiders aan belang ten nadele van CNC-operatoren.