Hoe willen jongeren werken in de toekomst?

De Ambrassade werkt met jongeren en schetst de situatie voor hen op de arbeidsmarkt. “De huidige generatie jongeren staat voor grote, nieuwe uitdagingen. Globalisering zorgt naast welvaartscreatie, ook voor slechtere werkomstandigheden met werkonzekerheid en lagere lonen. Want de buitenlandse concurrentie is stevig. Klimaatverandering, overexploitatie van natuurlijke middelen en verlies van biodiversiteit zijn gevolgen van de geglobaliseerde economische activiteiten. Onze productie- en consumptiegewoonten gaan vaak ten koste van het milieu. Demografische veranderingen bedreigen de sociale zorgsystemen. De babyboomgeneratie gaat stilaan op pensioen en het aantal mensen op arbeidsactieve leeftijd verkleint. Dat vraagt om een nieuw model. Technologische vooruitgang creëert nieuwe jobs en flexibiliteit. Maar ook automatisatie en minder jobs (die werk handmatig invullen). Wie wordt vervangen door een machine, kan niet zomaar een nieuwe job invullen. Iedereen op de arbeidsmarkt moet zich voortdurend bijscholen.”

De overgrote meerderheid van de werkende jongeren (16 tot 30) voelt zich goed op het werk. Ze doen hun job graag en voelen zich in staat om hun job goed te doen. Toch zijn er ook jongeren bij wie dit niet het geval is. Opvallend is dat het vooral gaat om jongeren die aangeven moeilijk rond te komen. Er zijn veel verschillende aspecten die jongeren goesting geven om te werken. Toffe collega’s en een boeiende jobinhoud zijn elementen die er zowel bij werkende als werkzoekende jongeren uitspringen. De meerderheid van de jongeren vindt ook de mate waarin een bedrijf inzet op duurzaamheid belangrijk bij de keuze van een job.

Jongeren kiezen hun werkgever om verschillende redenen. De belangrijkste zijn de jobinhoud, de locatie en een goed loon. Een goed loon is een belangrijke factor, vooral voor werkzoekende jongeren, maar wordt toch ‘slechts’ door 50,87% van de werkzoekende en 28,84% van de werkende jongeren aangeduid. Het kan dus interessant zijn als recruiter die jongeren wil aantrekken om deze factoren in de verf te zetten.

Andere manieren van extrinsieke valorisatie (zoals extra vakantiedagen en extralegale voordelen) zijn voor jongeren geen grote factoren die meespelen bij hun jobkeuze. Ze willen liever een goed loon in plaats van compensatie op andere manieren. Als ze dan toch kunnen kiezen voor alternatieve verloningsvormen zijn de drie meest populaire valorisaties van hun werk: opleidingskansen, maaltijdcheques en een hospitalisatieverzekering.

 

Jongeren voelen de druk om snel geld te verdienen en op zoek te gaan naar zekerheid in hun jobkeuzes. Zo is een overgroot deel van de jongeren bang om zonder inkomen te vallen. Deze vrees geldt zowel voor werkende als werkzoekende jongeren en verdient aandacht. Daarnaast deed een aanzienlijk deel van de ondervraagde jongeren al precair werk of dachten ze erover na dat te doen. Bovendien geeft meer dan de helft van de werkzoekende jongeren aan druk te voelen van ouders en omgeving om snel werk te vinden en bijgevolg financieel onafhankelijk te zijn.

 

Het merendeel van de jongeren vindt een startersinkomen (een basisloon voor alle jongeren tussen 18 en 25 jaar) een goed idee. Het kan er voor zorgen dat gelijke kansen worden gecreëerd, zekerheid wordt geboden en dat jongeren een job kunnen zoeken die ze echt willen doen.

 

Jongeren zijn verdeeld over of een loon op basis van prestaties, al dan niet op basis van anciënniteit het beste is. Een loon op basis van prestaties heeft toch de bovenhand.

Voor de helft van de jongeren is een zelfstandige activiteit (als hoofd- of bijberoep) een optie. Het verlangen naar meer autonomie doet veel jongeren overwegen om een zelfstandige activiteit te starten. Redenen om het niet te doen, zijn niet gelinkt aan een gebrek aan interesse, maar gaan vooral over geldzaken.

 

De meerderheid van de jongeren vindt de ondernemerstijd (waarbij ze een jaar kunnen ondernemen met gegarandeerde uitkering) een goed idee, want zo zullen meer jongeren durven ondernemen. Jongeren zijn geen fan van een statuut als ‘scholier-ondernemer’ vanaf 15 jaar. Ze vinden dat jongeren vanaf 15 jaar hier nog niet klaar voor zijn.

Jongeren weten doorgaans wel waar ze goed of slecht in zijn, maar of ze echt over de juiste loopbaancompetenties beschikken is een meer genuanceerd verhaal. Slechts iets meer dan de helft kan zijn leerbehoeftes duidelijk verwoorden of weet welke opleidingen interessant zijn voor hun profiel en waar ze die kunnen vinden. Het overgrote deel van de jongeren is er wel van overtuigd dat ze zich een heel leven lang zullen moeten bijscholen.

 

Jongeren vinden het een gedeelde verantwoordelijkheid tussen werkgever en werknemer om te blijven bijleren en aantrekkelijk te blijven voor de arbeidsmarkt. Ze willen dat hun opleidingstijd goed besteed wordt. Zo moet een opleiding aansluiten bij de persoonlijke interesses, te combineren zijn met de privésituatie en praktijkgericht zijn.

 

Het idee van een persoonlijke leerrekening kan op bijval rekenen van de jongeren. Het merendeel vindt dit een goed idee: er worden gelijke kansen gecreëerd en bijleren wordt positief gestimuleerd.

 

Jongeren vinden werk belangrijk, maar ook niet het allerbelangrijkste. Werk laat familie voorgaan, maar doet het toch ook goed. Wat opvalt is dat een laaggeschoolde en iemand die moeilijker rondkomt werk significant hoger plaatst op de ladder. Dat kan erop wijzen dat men het moeilijker heeft om kwaliteitsvol werk te vinden en te behouden en hier dus meer mee moet bezig zijn. Hooggeschoolden zetten significant vaker vrienden of vrije tijd op één. Wat waarschijnlijk weer wijst op een stabielere werksituatie en/of minder stress hierrond.

 

Het overgrote deel van de jongeren vindt het belangrijk om werk en privé gescheiden te houden. Maar ze tonen zich ook flexibel. Zo vindt het overgrote deel het ook oké om avond- en weekendwerk te doen. De helft van de jongeren, vooral de hooggeschoolden, vinden het belangrijk om te kunnen thuiswerken. Bovendien verkiest één op de vier van de jongeren parttime boven fulltime werken.