In één schooljaar verliest zevende jaar bouw bijna de helft aan leerlingen

Een zevende specialisatiejaar is nodig om leerlingen effectief klaar te stomen voor een knelpuntberoep in de bouw. Typisch presteert deze groep zeer goed op de arbeidsmarkt. Zes jaar beroepsonderwijs resulteert daarentegen in te weinig voorbereiding om echt mee te kunnen draaien op de werf. Leerlingen die het zevende jaar overslaan en onmiddellijk aan de slag proberen te gaan, dreigen dus onvoldoende te presteren en snel te moeten afhaken.

Verlies aan handen

Waarschijnlijk start een deel van de leerlingen, dat niet meer voor het zevende jaar kiest, in een graduaatsopleiding. Dit kan een stuk compenseren, maar niet volledig. De graduaatsopleidingen zijn immers geen één-op-één vervanging en leiden op voor andere functies in de bouw die eerder technisch en coördinerend zijn, dan gericht op uitvoerend vakmanschap. Het verlies aan leerlingen in het zevende jaar betekent dus een verlies aan handen op de werf.

“De bouwsector heeft metselaars nodig, én schrijnwerkers houtbouw, dakwerkers, tegelzetters, natuursteenbewerkers, vaktechnici installatietechnieken, CNC-operatoren, wegenwerkers enz.”, zegt Caroline Deiteren van Embuild Vlaanderen. “Net deze opleidingen situeren zich in het zevende specialisatiejaar, dat nu bijna halveert. Dit is bijzonder jammer, zowel voor de jongeren als voor de bouwbedrijven. De zevende jaren vormen een essentiële schakel voor een vlotte doorstroom van leerlingen uit het bouwonderwijs naar de werkvloer.”

Knelpuntprofielen

Sinds kort krijgen leerlingen arbeidsmarktfinaliteit in het zesde middelbaar al een diploma secundair onderwijs. Een zevende jaar levert bijgevolg geen extra diploma op. De impact van die hervorming heeft niet op zich laten wachten. Nu blijkt uit recente cijfers en in vergelijking met vorig schooljaar (2024-2025) dat de daling in het zevende specialisatiejaar zich het sterkst voordoet in ruwbouw (-61%), decoratie- en schilderwerk (-57%), hout (-43%), koeling en warmte (-42,6%), en afwerking (-41,2%). Voor dak- en wegenwerker gaat het respectiegelijk om een daling van 25 en 20%. Het zijn juist deze profielen die leiden naar de zwaarste bouwknelpuntberoepen.

“In het zevende jaar specialiseren leerlingen zich en verfijnen ze hun vakmanschap. Ook verwerven ze extra ervaring voor ze de arbeidsmarkt verkennen. Dat is een plus voor zowel de leerling als het bouwbedrijf”, aldus Caroline Deiteren.

Secundair bouwonderwijs gaat achteruit

Terwijl we de laatste jaren een lichte heropleving zagen van het secundair bouwonderwijs, tekenen we dit schooljaar (2025-2026), een verlies op van 6%. Nu gaat het om 18.514 leerlingen, terwijl dat er in schooljaar 2024-2025 nog 19.699 waren. Deze cijfers hebben betrekking op de tweede graad, derde graad en het zevende specialisatiejaar samen. Naast het zware verlies in dat zevende jaar, zagen we ook de tweede graad met iets meer dan 2% achteruitgaan. De derde graad hield wel stand.

Globaal tellen we voor dit schooljaar (2025-2026) zo’n 11.500 leerlingen in de derde graad (vijfde en zesde middelbaar). Dat is bijna een half procent beter dan het vorige schooljaar. Maar toch verliezen verschillende richtingen heel wat leerlingen: -10% voor bouwwetenschappen; -8,5 voor de wegenbouw; -8,1 voor afwerking. De status quo in de derde graad is vooral te wijten aan de bijkomende instroom in de richting decoratie en schilderwerken die met meer dan 16% vooruitgaat. Ook de richtingen hout, en koeling en warmte houden stand.

Graduaatsopleidingen winnen leerlingen

De cijfers voor dit schooljaar (2025-2026) zijn nog niet bekend. Maar sinds 2019-2020 gaan het aantal inschrijvingen in de vier bouwgraduaten volgens Dataloep stelselmatig in stijgende lijn. Daarbij gaat het om bouwkundig tekenen; hernieuwbare energiesystemen; werforganisatie; en werkvoorbereiding hout. Terwijl die richtingen in 2019-2020 zo’n 260 studenten telden, ging het in het schooljaar 2023-2024 om 987 studenten.