Jaarlijks minstens 400 starters in de bouw met onvoldoende kennis

Eén van de mogelijkheden om momenteel beroepsbekwaamheid te verwerven bestaat erin te slagen voor de Centrale Examencommissie, maar ieder jaar slagen ongeveer 400 mensen niet in dit examen. Met de afschaffing van de vestigingsreglementering verdwijnt deze drempel. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) vreest dan ook dat vanaf volgend jaar honderden zelfverklaarde aannemers zonder voldoende beroeps- en bedrijfskennis hun kans op de bouwmarkt zullen wagen.

Starters kunnen hun beroepsbekwaamheid bewijzen op basis van diploma’s of op basis van ervaring. Wie geen geldig diploma of onvoldoende praktijkervaring heeft, kan een examen afleggen bij de Centrale Examencommissie. Het examen handelt zowel over de administratieve kennis als over de sectorale beroepsbekwaamheid. Beide aspecten zijn cruciaal om een bouwbedrijf te leiden. Voor wie niet over de nodige diploma’s en ervaring beschikt, is het examen een volwaardig alternatief.

Geruchten over het zeer lage slaagpercentage bij de Centrale Examencommissie van het VLAIO (Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen) deden al langer de ronde. Slechts één op de zeven kandidaten zou voor dit examen slagen. Intussen heeft de VCB de officiële slaagcijfers bij die commissie kunnen opsporen via de jaarverslagen van het VLAIO. Voor het beroep van algemene aannemer bedroeg het slaagpercentage in 2016 inderdaad maar ongeveer één op zes. Voor andere bouwberoepen lagen de slaagpercentages wat hoger, maar het gemiddelde slaagcijfer (één op de drie) is bedroevend laag.

De afschaffing van de vestigingsregels voor de bouw en de bijbehorende examencommissie wordt verdedigd met het argument dat starters slechts minimaal mogen worden belemmerd. Maar voor de bouw stelt zich op dit vlak geen probleem. In 2015 telde de Vlaamse bouw 4.588 starters. Dat aantal steeg in 2016 tot 4.956 en in 2017 tot 5.277. Vorig jaar vertegenwoordigden starters in de bouw een aandeel van 7,3% in het totale aanbod van 72.032 Vlaamse bedrijven tegenover 7,8% voor alle sectoren samen. De drempel om een bouwbedrijf te starten ligt dus zeker niet te hoog. Volgens de VCB mag de toename van het aantal starters geen doel op zich vormen. De beroepsorganisatie  is vooral bezorgd om de kwaliteit van de startende bouwbedrijven.

“De recente en  veelbesproken Pano-reportage over de bouw maakte alvast duidelijk dat liberalisering vaak haaks staat op consumentenbescherming. Het voornemen van de Vlaamse regering om de toegang tot de bouwberoepen volledig te liberaliseren en de vestigingsreglementering vanaf 2019 af te schaffen zal uiteindelijk de belangen van de consument schaden. Hoeveel mogelijke klanten zullen van de afschaffing de dupe kunnen worden? Met jaarlijks zowat 400 starters zonder voldoende kennis kan dit al snel oplopen tot een paar duizend. Het risico op gedupeerde bouwopdrachtgevers zal door de afschaffing alvast fors toenemen”, aldus de VCB.

Houvast

De vestigingsreglementering biedt voor de consumenten nog het enige officiële houvast om een aannemer te beoordelen nadat eerder al de registratiewetgeving werd afgeschaft. Zowel voor architecten als voor opdrachtgevers maar ook voor aannemers onderling zullen extra controles nodig zijn om een onderlegde aannemer te vinden. De VCB krijgt trouwens niet alleen vanwege architecten maar ook vanwege aannemers heel wat negatieve reacties op de nakende intrekking.

Het is bovendien opvallend dat de andere gewestregeringen wel hebben besloten om de vestigingsreglementering te handhaven. Vlaanderen dreigt daardoor een aantrekkingspool te worden voor mensen uit de andere twee gewesten die in Vlaanderen op de gemakkelijkste manier als aannemer aan de slag willen. De Pano-reportage maakte ook duidelijk dat een preventief beleid beter is dan een curatief beleid dat vaak de misbruiken achterna holt. De afschaffing van de vestigingsreglementering is volgens de VCB de beste garantie op een volgende reportage over bedrogen klanten.