Steeds strengere normen boosten ventilatiemarkt

Door te isoleren en luchtdicht te bouwen volgens de huidige voorgeschreven normen, is natuurlijke ventilatie via spleten en kieren verleden tijd. En dus kan geen enkele nieuwbouw of renovatie zonder een passend ventilatiesysteem, dat die ‘natuurlijke ventilatie’ op een gecontroleerde en energiezuinige manier overneemt. Bij een centraal systeem wordt daarbij beroep gedaan op een ventilatie-unit die vervuilde en vochtige lucht afvoert. Afhankelijk van het systeem wordt op die manier plaatsgemaakt voor verse lucht die naar binnen kan stromen via toevoerroosters en kanalen (D-ventilatiesysteem) of raamventilatieroosters (C-systeem).

Interessant om weten is dat vanaf 2006 het toepassen van een mechanisch ventilatiesysteem verplicht werd bij nieuwbouw en grote renovatieproducten. Hierdoor steeg het aantal mechanische ventilatieboxen in de afgelopen 15 jaar flink. Omdat de markt niet stilstaat, namen we contact op met een aantal fabrikanten om een beter beeld te krijgen van wat tegenwoordig de hete hangijzers op de markt zijn. Specialisten Renson en Vasco gingen in op onze uitnodiging en beantwoorden een aantal prangende vragen.

Invloed van wetgeving

Dé opener lijkt ons vooral hoe fabrikanten inspelen op strenger wordende wetgevingen, of die nu regionaal, nationaal of internationaal zijn. Wat voor weerslag heeft dat op hun producten?

“Omdat Europa zwaar inzet op renovatie met de Green deal en je de traditionele vier ventilatiesystemen niet altijd makkelijk kunt integreren in een renovatiecontext, zijn alternatieven noodzakelijk”, geeft Renson mee. “Daarom startte Buildwise met het Prio-Climat onderzoek. Dit test nieuwe concepten, zowel bij simulaties als in de praktijk. Die nieuwe concepten blijken uitstekend in staat een goede tot zeer goede binnenluchtkwaliteit te kunnen garanderen. Teneinde deze alternatieven toe te laten in de renovatie, paste VEKA, het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap, eind 2023 de reglementering en de EPC-software hiervoor aan.”

“Zo is er het concept C-hall, waarbij geen toevoerroosters meer nodig zijn in de ramen, maar wel in alle ruimtes met een mechanische, vraaggestuurde afvoer van het type Healthbox Smartzone dat wij aanbieden. Dit is een zeer interessante optie om het thermisch en akoestisch comfort, waar toevoerroosters soms tekort schieten, toch te garanderen zonder warmteterugwinning en de daarbij horende onderhoudsvereisten. Er is enkel nog een beperkte toevoer nodig in de gang, bijvoorbeeld aan de voor- of achterdeur. Het is tevens een oplossing voor mensen die geen toevoerroosters kunnen/willen plaatsen omdat ze de ramen al eerder vervangen hebben of een beschermde gevel of gebogen ramen hebben. Bovendien is er vanaf 2025 een extra premie voorzien bovenop de labelpremie voor het plaatsen van een ventilatiesysteem.”

“Bij de ontwikkeling van nieuwe producten heeft Vasco, als onderdeel van het beursgenoteerde Arbonia, kennis van alle Europese wetgevingen op het vlak van de verdeelde producten”, horen we bij Vasco. “Er bestaat een Europese regelgeving waarbij elk land apart ook nog eens aparte regelgevingen heeft. Vasco maakt hiervoor, net zoals Renson, deel uit van vakorganisaties. Een goed voorbeeld hiervan is het concept D Cascade, waarbij er geen mechanische toevoer is in de woonkamer. Deze wordt geventileerd door doorstroomlucht te voorzien vanuit de slaapkamers (meestal via een hal en eventueel via het trappenhuis). Dit principe is gebaseerd op het feit dat de slaapkamers en de woonkamer op verschillende tijdstippen gebruikt worden (dag-nacht).”

Trend naar kleine, compacte ventilatie-units

In een steeds meer gereguleerde markt kun je verwachten dat die bepaalde veranderingen zal vertonen. Wat zijn die veranderingen en hoe evolueert een en ander op het vlak van renovatie nu het aandeel aan nieuwbouw steeds verder afneemt? Zijn er daarenboven bepaalde trends die momenteel bijzonder opvallen? En wat wordt er in de toekomst verwacht van de vraagkant?

“De vraag naar kleine, compacte ventilatie-units is enorm gegroeid. Denk dan aan Tiny houses, woonzorgcentra, studio’s, flatjes…”, reageert Vasco als eerste. “Mensen gaan compacter wonen en de beschikbare oppervlakte voor een ventilatie-unit wordt kleiner. Daar spelen wij als fabrikant uiteraard op in. Zo hebben we, bijvoorbeeld, onze 225 Compact Unit die perfect in een kast kan worden geïntegreerd. Het is overduidelijk dat alles wat een effect kan hebben op het EPB belangrijk is geworden. Vandaag zijn energie-efficiëntie en kostenbesparing factoren van cruciaal belang.”

“Renovatie zit inderdaad in de lift. Momenteel wordt er meer gerenoveerd dan gebouwd, zeker als je ook alle kleinere verbouwingen meetelt, waar geen vergunning voor nodig is. En daar is een goede reden voor. Zowat 40 procent van de woningen in Vlaanderen heeft een EPC-score E of F en scoort bijgevolg slecht op het vlak van energie-efficiëntie. Wie zo'n huis aankoopt, moet die - sinds de renovatieplicht vorig jaar - binnen de vijf jaar renoveren richting label D of beter.”

“Helemaal akkoord, de renovatiemarkt zal alleen maar groeien. Wie renoveert, kijkt tegen flink wat uitdagingen aan want als bouwheer moet je een paar stappen vooruit denken”, pikt Renson in. “Voor Vlaanderen is label A het einddoel voor elke woning of appartement in 2050 en in Wallonië komen er gelijkaardige verplichtingen vanaf 1 juli 2026. Een en ander betekent dat het zonde zou zijn om al niet aan de toekomstige normen te voldoen nog voor men aan het eind van een verbouwing of verbouwingswerken toe is. Net daarom is het bij renoveren zo belangrijk om vanaf het eerste ontwerp naast energiezuinigheid ook al rekening te houden met duurzaamheid en bewoonbaarheid/comfort.”

“Zoals onze collega’s al aangaven, staan energiezuinige oplossingen duidelijk nog hoger op de agenda dan enkele jaren geleden. Toestellen die inefficiënt werken vallen al snel af. Door de hoge energieprijzen is de meerkost van een zuinig toestel ook veel sneller terugverdiend én is de woning ‘futureproof’ verbouwd. Het is dan ook vaak niet slecht om iets meer uit te geven, om dat op de lange termijn terug te besparen én klaar te zijn voor toekomstige normen.”

Vraaggestuurde R&D

Een logische vervolgvraag is waar de gesprekspartners vooral op focussen bij de R&D van nieuwe producten die met ventilatie te maken hebben. Hierbij wijzen ze eensluidend op hetzelfde: je speelt in op wat de markt vraagt. Daarnaast merkt men ook hoe recycleerbaarheid en akoestiek aan belang winnen.

“Vraagsturing blijft voor ons een heel belangrijk gegeven”, stelt Renson. “Waar het op neer komt, is dat ventilatiesystemen zowel bewoners als installateurs moeten kunnen ontzorgen. In het geval van de bewoner gaat het dan over volautomatisch werken achter de schermen. Dit gebeurt door de zelfstandige detectie van vervuiling in de binnenlucht en daar automatisch op inspelen door het ventilatieniveau te verhogen waar en wanneer nodig, zonder dat de bewoner er nog omkijken naar heeft. In het geval van de installateur betekent een en ander dat we hem/haar voluit ondersteunen met alle mogelijke tools. Denk daarbij, bijvoorbeeld, aan een online platform om al de installaties op te volgen. Dit koppelen we aan een compleet aanbod in ventilatie met zowel een ventilatietoestel voor elke toepassing, als alle nodige compatibele accessoires voor een compleet en correct werkend systeem.”

“Ook recycleerbaarheid en akoestiek worden steeds belangrijkere thema’s. Van onze nieuwste ventilatietoestellen kunnen alle onderdelen apart vervangen worden, waardoor er minder materiaal weggegooid hoeft te worden. Op het vlak van akoestiek is het uiteraard steeds de uitdaging om een ventilatiesysteem niet te horen als bewoner. De performantie van het toestel op zich speelt daarbij een grote rol, maar wij hameren ook steeds op een correcte, luchtdichte en degelijk afgewerkte installatie met aandacht voor de juiste debieten om op dat vlak het best te scoren.”

“Klopt”, reageert Vasco. “Het komt neer op zo goed mogelijk inspelen op de noden van de markt. Wij focussen daarbij op zaken waarop we beter kunnen ingrijpen op het vlak van energie-management en gebruiksgemak. Om de samenwerking met het werkveld zo optimaal mogelijk te maken, maken we gebruik van een speciaal pre-sales team, dat zich richt tot architecten, bouwondernemingen, studiebureaus en EPB-verslaggevers. Je moet daarenboven verder kijken dan de particuliere klant, ook uit de industrie komen er vragen. Die vragen zijn vooral gericht op goed werkende, elektrische installaties met lage gebruikskosten en met slimme sensoren/regelingen die de gebruiker ontzorgen.”

Nieuwste lanceringen

De beste illustratie voor het inspelen op noden van de markt vind je bij de meest recente producten die werden ontwikkeld. Wat zijn voor Vasco en Renson de meest spraakmakende zaken die ze lanceerden? En kunnen beide bedrijven ook al een tipje van de sluier lichten over waar momenteel aan wordt gewerkt?

“Allereerst moeten we het dan hebben over de Vasco 225 Compact Unit, die we hierboven kort al eens vermeldden”, stelt Vasco. “Verder bracht Vasco de Elia en Ascotherm recent op de markt.”

“De 225 Compact ventilatie-unit is van het type balansventilatie met warmteterugwinning. Met zijn beperkte afmetingen kan het ventilatiesysteem eenvoudig in een kast geïntegreerd worden, er is geen probleem als er geen technische ruimte beschikbaar is. Deze energie-efficiënte, duurzame oplossing zorgt voor een perfect binnenklimaat voor compacte woonruimtes zoals serviceflats, appartementen en studio’s.”

“De Elia warmtepompradiator biedt dan weer een energie-efficiënt, comfortabel en duurzaam afgiftesysteem voor verwarmen en koelen in huis. De Elia werkt ideaal in combinatie met moderne warmteopwekkers in het lage temperatuurbereik, zowel bij nieuwbouw als bij renovatie. Met de vloerconvectoren Ascotherm bieden we een extra oplossing voor architecten en bouwpromotoren om energiezuinig te verwarmen, koelen en ventileren. Deze vorig jaar gelanceerde productreeks biedt een technische én visueel aantrekkelijke oplossing voor alle ontwerpruimtes en wordt gebruikt in woningen, veranda’s, kantoren, overheidsgebouwen, tentoonstellings- en winkelruimten,….”

“We moeten het hebben over nogal wat producten”, besluit men bij Renson. “Centraal staan de eerder genoemde Healthbox 3.0 geconnecteerde C+ ventilatieunit, de Waves, een decentrale vraaggestuurde ventilator en de Flux. Die Flux is een D-ventilatieunit met warmteterugwinning.”

“Renson concentreert zich bij deze producten op vraagsturing: het gaat om ventilatie op maat van een woning en de bewoners ervan. De sensoren in de ventilator of ventilatie-units zoals Waves (decentraal), Healthbox 3.0 (centrale unit binnen een C+ systeem) en Flux (centrale unit binnen een D+ systeem) monitoren de binnenluchtkwaliteit 24 uur op 24 op CO2, VOS en vocht, en passen het ventilatieniveau daar automatisch op aan. Healthbox 3.0 doet dat zelfs per ruimte in huis onafhankelijk. Zo wint de gebruiker veel energie, door te vermijden dat warme lucht onnodig afgevoerd wordt. Een tweede energiewinst ontstaat door het verbruik van de ventilatie-unit met slechts één motor in plaats van twee (bij systeem D) tot een minimum te beperken in functie van de vervuiling in de binnenlucht.”