“In vergelijking met het platteland kan het in de stad ’s nachts tot 8° C warmer worden tijdens een hittegolf. De warmte kan er minder snel ontsnappen. Door een fijnmazige hittetool te ontwikkelen, willen we hier iets aan doen”, duidt Somers.
Sinds 1833 wordt jaarlijkse de gemiddelde temperatuur bijgehouden. Als we kijken naar de cijfers, is het duidelijk dat het steeds warmer wordt. Vergeleken met de tweede helft van de negentiende eeuw is het nu 2,6° C warmer. De 22 warmste jaren maakten we de afgelopen 31 jaar mee. En de toekomst belooft meer van dat.
“In het algemeen focussen klimaatplannen op klimaatmitigatie en klimaatadaptatie. Klimaatmitigerende maatregelen hebben als doel om de klimaatopwarming tegen te gaan of te verminderen. Klimaatadaptieve maatregelen zijn erop gericht om beter te kunnen omgaan met klimaatverandering. De projectoproep Hittebestendige Steden behoort tot de tweede categorie”, zegt Bart Somers.
De recentste thematische stadsvernieuwingsoproep stond in het teken van hitte-eilanden. “Steden warmer sneller op en houden die warmte ook langer vast. De reden daarvoor is simpel. Woningen en appartementen staan er dichter op elkaar, er is minder open ruimte dan op het platteland. De warmte wordt vastgehouden en het koelt minder snel af, ook ’s nachts. In steden kan het tijdens hittegolven ’s nachts tot 8° C warmer zijn”, aldus Bart Somers.
In totaal trekt Vlaams minister Somers 1,5 miljoen € uit voor vier projecten. Het Mechelse project ‘Koele Straten’ werd geselecteerd omwille van zijn innovatieve aanpak en kan daarvoor rekenen op 350.000 € Vlaamse steun.
Paardenkerkhofstraat
De fijnmazige hittetool zal voortbouwen op de tool die al ontwikkeld werd door de Vlaamse Milieumaatschappij. Door lokale data toe te voegen, zal Mechelen in staat zijn om nog fijnmaziger te detecteren welke straten en buurten een hittegolf het hardst voelen.
Burgers zullen daarbij maximaal betrokken worden om data te verzamelen. ‘Citizen science’ op z’n best. Als eerste casestudy werd de Paardenkerkhofstraat geselecteerd. Uit de hittekwetsbaarheidskaart van de stad blijkt dat de inwoners van deze straat -vooral ouderen en kinderen- nu al enorm kwetsbaar zijn voor hitte.
“In de Paardenkerkhofstraat installeren we 20 nieuwe meetpunten en zorgen we voor een renovatie van 10.000 m² met hittebestendige maatregelen. Denk daarbij aan een koelteplein met een natuurlijke luifel, groene looppaden en ruimte voor water. Zo creëren we een koele as. Vervolgens voeren we dan een voor- en nameting uit om de impact te meten. Met die informatie kunnen we vervolgens aan de slag om ook elders in de stad hittebestendige ingrepen uit te voeren. Geen nattevingerwerk, maar op basis van wetenschappelijke inzichten nagaan welke ingrepen de beste garantie bieden op afkoeling”, stelt minister Somers.
De data en inzichten die de stad Mechelen verzamelt, worden via een open dataplatform gedeeld. Andere lokale besturen kunnen de aanpak kopiëren.