Antwerpen zet ontwerpproces Scheldeboorden Linkeroever in gang

Ontwerpteam Bureau Bas Smets begint met de uitwerking van een masterplan en het ontwerp voor de nieuwe Scheldeboorden op Linkeroever in Antwerpen. De stad wil er een 6 km lange groene wandelpromenade realiseren. Dit najaar zou de analyse- en visiefase klaar moeten zijn waarna aan het voorontwerp kan worden begonnen.

De Vlaamse Waterweg nv plant binnen het Sigmaplan een ophoging van de dijken op Linkeroever in Antwerpen om het binnenland te beschermen bij overstromingen. Deze werken vormen een kans om de publieke ruimte heraan te leggen. Stad Antwerpen wil er een groene wandelpromenade van maken, een plek voor recreatie en plezier in een natuurlijke omgeving. Wandelaars zullen er kunnen genieten van de unieke natuur en de vergezichten die Linkeroever zo typeren.

Het stadsbestuur formuleerde in 2020 reeds zeven ambitielijnen voor het gebied. Samengevat wil de stad een 6 km lang klimaatrobuust en recreatief park aanleggen langs de Scheldeboorden met aandacht voor het verleden van de locatie, het contact met de Schelde, en met het Frederik van Eedenplein als toegangspoort.

“Met de heraanleg van de Scheldeboorden op Linkeroever combineren we het nuttige met het aangename. We vrijwaren het binnenland voor overstromingen in de toekomst, maar creëren tegelijkertijd een plek waar de inwoners van Linkeroever en de stad zich kunnen ontspannen en uitleven. We willen langs het water een mooi groen park van 6 km aanleggen. Op de ophoging van de dijk zal men onafgebroken langs de Schelde kunnen flaneren en op verschillende uitkijkpunten en steigers terug het contact vinden met het water. Ook voorzien we voldoende ruimte voor recreatie, zodat Linkeroever weer één van dé trekpleisters van Antwerpen zal worden”, vertelt schepen van Stadsontwikkeling en Haven Annick De Ridder.

“We willen met dit masterplan een perspectief geven op natuur en recreatie, doorlopend van Galgenweel tot Blokkersdijk langsheen onze Linkerscheldeoever. Dit is niet zomaar een opwaardering, maar een volledige herinrichting die voor bewoners en bezoekers Linkeroever opnieuw een volwaardige plek geeft in onze stad. We hopen op een sterke publieksinbreng van de bewoners in de loop van het ontwerpproces. Het onthardingsproject Gloriantlaan, dat binnenkort al van start gaat, is alvast een eerste stap in de goede richting om de Linkerscheldeoever te verblauwen en te vergroenen”, aldus schepen van Openbaar Domein Claude Marinower.

Na een ontwerpwedstrijd stelde het stadsbestuur een team onder leiding van Bureau Bas Smets aan voor zowel de opmaak van het masterplan als het ontwerp en de uitvoering van het noordelijke en zuidelijke deelgebied. Samen met buurtbewoners, de lokale horeca, verenigingen en experten zal dit team de komende maanden definitief vorm geven aan het masterplan.

“Het project biedt de kans het gebied te verankeren in de ruimere groene context van het Scheldeland. We creëren een nieuwe landschappelijke structuur die groengebieden verbindt, natuur creëert en meer gebruik toelaat. De dijk verdeelt het gebied in een buitendijks en binnendijks landschap. Buiten de dijken beschermen, versterken en breiden we het waardevolle slikken- en schorrenlandschap uit. Binnendijks ontstaat een meanderend rivierduinenlandschap”, legt landschapsontwerper Bas Smets uit.

“We zien het park als een klimaatmachine die maximaal hemelwater buffert, de lucht zuivert en verkoeling brengt. Tegelijkertijd biedt het natuurlijke landschap diverse activiteiten en ervaringen langs de Scheldeboord. Eigenlijk heeft het alles in zich: meer natuur, meer recreatie en fantastische vergezichten. We geloven dat het masterplan het gebied kan transformeren tot een representatieve parkinfrastructuur van de 21ste eeuw. Samen met de stad Antwerpen en de verschillende gebruikers werken we in de volgende maanden aan een masterplan dat dieper ingaat op het waarmaken van de zeven ambities”, vervolgt Bas Smets.

Om iedereen op de hoogte te brengen komt er deze zomer een infotentoonstelling langs de Scheldeboorden. Op de panelen staat meer informatie over de ambities en plannen per zone. Het stadsbestuur brengt ook een aantal buurtbewoners, gebruikers en vertegenwoordigers van de lokale horeca of verenigingen samen in een werkgroep om actief na te denken over de toekomstvisie en het ontwerp van het nieuwe park langs de Schelde. In het ‘Werkatelier Scheldeboorden Linkeroever’ is er ruimte voor co-productief ontwerp: ontwerpers en diverse types gebruikers verrijken er elkaar met hun kennis en lokale expertise. In een latere fase worden ook nog ruimere participatiemomenten georganiseerd.

“Met een gezamenlijk ontwerpproces wint iedereen. Wat er mooi uitziet op de tekentafel, werkt misschien niet in de praktijk. Daarom is de inbreng van wie Linkeroever nu al gebruikt, of het nu als wandelaar of horeca-uitbater is, heel waardevol. We vertrekken vanuit duidelijke kaders: de zeven ambities en bestaande (master)plannen zoals dat van Sint-Anneke Plage. De eindbeslissing ligt bij het stadsbestuur. Maar binnen deze contouren wil het team samen met de gebruikers een park ontwerpen waar de Antwerpenaar zijn hart aan verliest en zorg voor draagt. Want Linkeroever is niet zonder emotie. Het is een idyllische plek vol verhalen, waar we zorgvuldig mee willen omgaan”, zegt participatiebegeleider Machteld Weyts.

Bij stormtij, een combinatie van een springtij en een noordwesterstorm op zee, krijgen de dijken langs de Schelde af te rekenen met grote hoeveelheden water die met een enorme kracht de Schelde binnenkomen. Studies wezen uit dat de dijken vandaag niet hoog genoeg zijn om stormen het hoofd te bieden. De stijgende zeespiegel als gevolg van de klimaatverandering brengt bovendien extra risico’s met zich mee. Om Linkeroever te beschermen tegen overstromingen vanuit de Schelde verhoogt waterwegbeheerder De Vlaamse Waterweg nv de dijken op Linkeroever ongeveer 1 m (tot 9,25 m TAW (Tweede Algemene Waterpassing of de referentie voor hoogtemetingen in België). De dijkverhoging kadert binnen het Vlaamse Sigmaplan en is het uitgelezen moment om de publieke ruimte vorm te geven.

Het masterplan Scheldeboorden Linkeroever zou klaar moeten zijn in de zomer van 2022. Zodra het is goedgekeurd kan het ontwerpproces van de noordelijke en zuidelijke zone starten. Als alles goed gaat, zijn de eerste ingrepen vanaf eind 2023 zichtbaar.