Artes-Stadsbader vernieuwt openbaar domein en waterkering Sint-Andries en Zuid

Om de band tussen de stad en de Schelde te herstellen, worden de Scheldekaaien de komende jaren in een nieuw kleedje gestoken. Het masterplan Scheldekaaien, ook bekend als het Kaaienplan, pakt in totaal zeven deelgebieden aan. Sint-Andries en Zuid, een strook van 1,5 km tussen de Sint-Jansvliet en de Namenstraat, is daar één van.

Scheldekaaien

“De komende jaren zal het gezicht van de Scheldekaaien drastisch veranderen. De kasseien zullen plaats maken voor onder meer sport- en speelzones, groene weidse ruimten, een brede fiets- en wandelzone, een stedelijk strand, pleinen, aanmeerfaciliteiten en een veilige nieuwe waterkeringsmuur. Langs stadszijde komt een lange groene strook”, zegt schepen voor stadsontwikkeling Rob Van de Velde.

De heraanleg start met een eerste fase van 900 m tussen de Goedehoopstraat en de Namenstraat. De zone achter het historische hekwerk wordt volledig heraangelegd in verschillende fases.

Fase 1 (september tot november 2017): De parking met inrit aan de Scheldestraat wordt verplaatst naar een tijdelijke parking met oprijhelling aan de Fortuinstraat. De parkeercapaciteit blijft behouden. Hangar 13 op de Ledeganckkaai en hangar 15 op de Co­ckerillkaai worden afgebroken. Hangar 19 op de Plantinkaai wordt ontmanteld en gerecupereerd. Na fase 1 wordt de kaaizone tussen de Goedehoopstraat en de Namenstraat volledig afgesloten als werfzone. De rijweg blijft gewoon open.
Fase 2 (september 2017 tot november 2018): Deze fase is de meest ingrijpende en omvat de aanleg van een lineair park met een dijk, een speeltuin en een was- en overslagplaats voor veegwagens aan de Namenstraat; een stedelijk plein aan de Zuidersluis; een hondenloopzone; en de restauratie van het havenhekwerk tussen de Goedehoopstraat en de Namenstraat.

De dijk wordt ingericht als een langgerekt groen park dat uitloopt naar de kaaien richting Nieuw Zuid en dat in een latere fase via Blue Gate Antwerp een groene corridor vormt tot aan de Hobokense Polder. Bovenop de dijk komt een wandelpad met een weids uitzicht over de stad en de Schelde. Het pad volgt niet één rechte lijn, maar passeert langs diverse plekken zoals groene zit- en speelruimtes, zittribunes met zicht op de Schelde, multifunctionele sportzones, een brede fiets- en wandelboulevard en een uitkijkpunt dicht bij de rivier.

Fase 3 (september 2018 tot voorjaar 2019): Fase 3 en 4 kunnen pas starten nadat Waterwegen en Zeekanaal nv de kaaimuur heeft gestabiliseerd. De stabilisatiewerken zullen vermoedelijk in september 2018 worden afgerond.

Fase 3 bestaat uit de aanleg van de kaaivlakte (de zone tussen de dijk en de bestaande blauwe steen) en een stedelijk strand op de Cockerillkaai tussen de Wapenstraat en de IJzerenpoortkaai. Aan de waterzijde behoudt de ruimte haar maritieme karakter, onder meer door het hergebruiken van de bestaande kasseien. De kraansporen blijven bewaard en grote zeeschepen kunnen blijven aanmeren aan de bolders langs de blauwe steen. Aan de Zuidersluis komt een hellend vlak, zodat iedereen dicht bij het water kan komen.

Fase 4 (november 2018 tot voorjaar 2019): Aanleg van de kaaivlakte tussen de Goedehoopstraat en de Wapenstraat.

Waterkering

Waterwegen en Zeekanaal NV stabiliseert sinds de zomer van 2014 in de zone Sint-Andries en Zuid de historische kaaimuur, die niet meer voldoet aan de moderne veiligheidsnormen. In de eerste van drie deelzones (tussen de Namenstraat en de Zuidersluis) is de stabilisatie intussen voltooid. In de zone tussen de Zuidersluis en de Scheldestraat zijn de stabilisatiewerken bezig. Tussen de Namenstraat en de Goedehoopstraat realiseren Waterwegen en Zeekanaal nv en de stad Antwerpen een fraai stukje stadsvernieuwing: van een parking naar een groene dijk waarop iedereen kan flaneren. De dijk (de nieuwe hogere waterkering) vervangt de huidige waterkering – een betonnen muurtje van 1,35 m hoog dat de kaaien scheidt van de stad – en zal de stad nog beter beschermen tegen overstromingen.

Uniek in Vlaanderen

“We werken de nieuwe waterkering hoofdzakelijk uit in de groene, glooiende dijk, wat uniek is in Vlaanderen. De dijk zal 2,25 m boven de blauwe steen op de kade uitkomen. Die hoogte is vastgelegd in het Sigmaplan en garandeert dat de dijk bij stormtij vloedgolven van de Schelde kan tegenhouden. De huidige waterkering breken we af”, vertelt projectingenieur Koen Segher van Waterwegen en Zeekanaal nv.

De bewandelbare dijk vormt de rode draad doorheen de kaaizone van Sint-Andries en Zuid. Hij zal niet overal even breed of steil zijn, maar meandert als het ware door het gebied. De dijk deelt de kaaizone in twee. Aan de kant van de Schelde behoudt Waterwegen en Zeekanaal nv het authentieke maritieme uitzicht van de kaaien. Bij extreem hoge waterstanden kan de kaaivlakte onder water komen te staan. Door de verhoogde waterkering houden de bewoners van de wijken Sint-Andries en het Zuid de voeten droog.

Kostprijs

Aan deze eerste fase hangt een prijskaartje van 11.295.261,77 €, waarvan 8.837.905,07 € voor de stad en 2.122.032,11 € voor Waterwegen en Zeekanaal nv. Rio-Link investeert 335.324,59 € voor de riolering. Het ontwerp van het openbaar domein van het deelgebied Sint-Andries en Zuid is van PROAP en Wit Architecten. De tijdelijke handelsvereniging Artes-Stadsbader voert de werken uit.

De Scheldekaaien zijn 6,7 km lang en 100 m breed. De werken van deze eerste fase zullen afgerond zijn in het voorjaar van 2019. Datzelfde jaar zet Waterwegen en Zeekanaal nv de stabilisatiewerken verder richting Zuiderterras. Ten vroegste in 2020 vangen ook daar de bouw van de waterkering en de heraanleg van het openbaar domein aan.