Bergen (Noorwegen) is gaststad voor World Tunnel Congress

Het congres brengt meer dan 1.500 tunnelexperts uit de hele wereld bij elkaar voor presentaties, sessies, seminaries en werkbezoeken ter plaatse. Ook politici en toekomstige klanten worden uitgenodigd op een seminarie om te tonen hoe uitdagingen aan de oppervlakte soms eenvoudiger worden door te kiezen voor een ondergrondse oplossing die bovendien vaak duurzamer is. Het WTC is de belangrijkste ontmoetingsplaats voor internationale innovatie, groei en samenwerking in de wereldwijde ondergrondse infrastructuurindustrie.

Prof. Tarcisio Celestino, de president van ITA-AITES,  stelt bij het publiek een groeiende bewustwording vast voor de voordelen die ondergrondse oplossingen soms bieden.

De keuze voor Noorwegen als congreslocatie is niet toevallig: de talrijke bergen, fjorden en eilanden vereisen de aanleg en het onderhoud van vele tunnels en een veelvuldig gebruik van ondergrondse ruimtes voor transport, energieopwekking en opslag. Reeds in 1909 werd in Noorwegen de Bergensbanen aangelegd, de spoorlijn tussen Oslo en Bergen. Het traject heeft een totale lengte van circa 493 km en telt 182 tunnels over een afstand van 73 km. De langste tunnel is circa 10,6 km en op het traject bevinden zich ongeveer 300 bruggen over rivieren en stromen.

Het is de hoogstgelegen hoofdspoorlijn in Europa; de Norges Statsbaner (NSB) brengt reizigers over de Hardangervidda-hoogvlakte tot meer dan 1.200 m boven de zeespiegel. De bouw van het spoorwegtraject dat in 1894 werd goedgekeurd, was zonder meer indrukwekkend te noemen. Zo moest worden gebouwd op hoogtes ver boven het zeeniveau in een regio zonder wegen bij temperaturen onder het vriespunt. De aanleg van de tunnels gebeurde hoofdzakelijk door handarbeid waarbij door massief gesteente geboord moest worden. Voor de aanleg van bv. de tunnel bij Gravhals had men zes jaar nodig. In 1993 werd het hoogste punt van het traject, bij Taugevatn op 1.300 m boven zeeniveau, vervangen door een 10,3 km lange tunnel.

Op het het WTC-evenement in Bergen  komen alle belanghebbenden en betrokkenen in de tunnelbouw bij elkaar om te praten over de belangrijkste problemen waarmee tunnelbouw de komende jaren waarschijnlijk te maken krijgt. Daarom zal dit World Tunnel Congres de gelegenheid gebruiken om de deelnemers te laten kennismaken met de nieuwste state-of-the-art innovaties inzake stedenbouw en ondergrondse bouwprojecten in Noorwegen en elders.

Het congresthema is ‘Surface Challenges, Underground Solutions’. Noorwegen beschikt over de technologie om dat thema in de praktijk te tonen. Vandaag woont meer dan 54% van de wereldwijde bevolking in stedelijke gebieden en krijgen mensen te maken met een afnemende biodiversiteit, grondgebrek, schaarste aan natuurlijke hulpbronnen, luchtvervuiling, onvoltooide ruimtes, afvalbeheersproblemen, enz. Ondergrondse toepassingen lijken meer  dan ooit nodig om hiervoor een oplossing te zoeken.

Bewustwording

Prof. Tarcisio Celestino, de president van ITA-AITES, stelt bij het publiek een groeiende bewustwording vast inzake de voordelen die ondergrondse oplossingen soms bieden. Dit weerspiegelt zich in een toename van de vraag naar ondergrondse mogelijkheden en oplossingen. Daarnaast heeft het gebruik van nieuwe technologieën veel vooruitgang geboekt wat de betrouwbaarheid betreft en is de bouwtijd van ondergrondse projecten aanzienlijk verminderd. Beide aspecten zullen worden behandeld tijdens de technische sessies van WTC 2017.

“Bij sommige projecten heeft de bevolking zeer goed gereageerd op overheidsinitiatieven waarbij ondergrondse oplossingen worden gebruikt voor problemen die direct te maken hebben met de levenskwaliteit. Een goed voorbeeld is het recente Porto Maravilha- project in Rio de Janeiro. Door de bouw van een tunnel was het mogelijk om het spectaculaire uitzicht op zee vanuit het stadsgebied weer te zien. Het uitzicht was al tientallen jaren verborgen door de aanleg van een verhoogde snelweg. De komst van de tunnel heeft een uitgebreid investeringsprogramma in gang gezet, met grote voordelen en kansen voor de vastgoedmarkt en voor de bevolking. Soms nemen mensen ook zelf het initiatief om ondergrondse oplossingen te vinden om hun stedelijke omgeving te verbeteren. Dit was bv. het geval bij de Central Post Office Square in Boston, waar een particulier een openbaar park beheert dat werd aangelegd bovenop een ondergrondse parkeergarage”, zegt Tarcisio Celestino.

De Metropolitan Area Outer Discharge Channel Tunnel aan de rand van Tokio in Japan is de grootste ondergrondse waterfaciliteit ter wereld.

Toename

“2016 was een heel succesvol jaar voor de tunnelindustrie. Zelfs in de voorbije jaren, toen het wereldwijde economische scenario er niet al te denderend  uitzag, wist  de tunnelindustrie zich niet alleen te handhaven, maar stegen de activiteiten zelfs. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de achterstand in infrastructuur die nog in vele landen bestaat. Nu zijn er aanwijzingen dat we een periode van significante toename voor de industrie naderen. Er zijn alleszins een aantal nieuwe orders te verwachten. Het congres  is een goede gelegenheid om na te gaan wat de globale marktverwachtingen zijn voor de tunnelindustrie en wat de komende trends in de tunnelindustrie worden”, aldus Tarcisio Celestino.

Een ander onderwerp dat tijdens het World Tunneling Congress aan bod zal komen, is de klimaatverandering. Volgens de online NASA Global Ice Viewer verloren gletsjers sinds 1994 ongeveer 400 miljard ton ijs per jaar. De stijging van de zeespiegel zal vooral stedelijke gebieden beïnvloeden. Hoe de ontwikkeling van tunnels en ondergrondse ruimtes de schade kan beperken, is een vraag die tijdens het komende congres zeker zal worden gesteld. De meest voor de hand liggende manier is het vergroten van de capaciteit van stormwatertransporttunnels, en door ondergrondse reservoirs te creëren om water tijdens stormen op te slaan.

Een uitstekend voorbeeld hiervan is de Metropolitan Area Outer Discharge Channel Tunnel, een ondergronds waterinfrastructuurproject aan de rand van Tokio in Japan. Het is de grootste ondergrondse waterfaciliteit ter wereld, gebouwd om de overstromingen en overlopen van de belangrijkste waterwegen en rivieren in de stad te beperken tijdens de regen- en tyfoonseizoenen. Het bestaat uit vijf enorme silo’s met een hoogte van 65 m en een diameter van 32 m, verbonden met een tunnelnetwerk van 6,4 km en een waterreservoir van 25,4 m hoog, 177 m lang en 78 m breed. Dit alles bevindt zich zo’n 50 m onder de grond en is verbonden met een enorme pompinstallatie die via gigantische afvoerkanalen 200 ton water per seconde kan wegstuwen. Andere voorbeelden zijn de stormwaterfaciliteit in Rotterdam en de multifunctionele Storm Management Road Tunnel (SMART) in Kuala Lumpur.

Overstromingen

“Behalve voor het smelten van ijs heeft de klimaatverandering ook gezorgd voor meer neerslag. Periodes van regenval en droogte wisselen elkaar af en duren langer. Er zullen steeds vaker ondergrondse faciliteiten moeten worden gebouwd om overstromingen te voorkomen. In mijn thuisstad, São Paulo, regende het in enkele uren begin april meer dan het historische gemiddelde voor de hele maand. Anderzijds hadden we ook de droogste maart in decennia. Om de effecten van droogtes te verminderen en om dit alles beter te beheren, is voor reservoirs en tunnels een duidelijke en belangrijke rol weggelegd”, stelt prof. Celestino.

De bouw van ondergrondse ruimtes en tunnelplanning zijn ook prioritair in het beleid van de Verenigde Naties. Er wordt gewerkt aan projecten om de bevolking te beschermen tegen (de gevolgen van) bv. natuurrampen en er worden maatregelen genomen die steden weerbaarder maken. De uitstekende prestaties van tunnels werden volgens Tarcisio Celestino al in vele gevallen duidelijk, bv. tijdens de aardbeving van Loma Prieta in 1989 in de San Francisco Bay Area. Tunnels zijn ook bij uitstek geschikt voor water- en energievoorziening en riolering. Celestino meent dat regeringen bij het plannen van nieuwe steden steeds meer rekening moeten houden met de uitgebreide mogelijkheden die ondergrondse ruimtes bieden.

Digitalisering

In de tunnelbouw werden altijd al de meest geavanceerde technologieën gebruikt. De evolutie van tunnelboormachines, betonspuitmachines en ander materieel is opmerkelijk. Ook hier heeft de digitalisering aanzienlijke verbeteringen mogelijk gemaakt inzake  de productiviteit en de betrouwbaarheid bij het graven van tunnels. Het gebruik van elektronica tijdens tunnelwerken is aanzienlijk toegenomen, waardoor verbeteringen met betrekking tot de veiligheid bij uitgravingen en een afname in de bouwtijd mogelijk werden.

Soortgelijke vorderingen hebben ook plaatsgevonden bij het op afstand volgen van ondergrondse bouwwerkzaamheden. Dit kan tegenwoordig bv. gebeuren met behulp van glasvezeloptiek of via informatie die verkregen wordt door satellieten. Ook tijdens het vorige World Tunneling Congres in San Francisco was er een druk bijgewoonde speciale technische sessie die de nieuwste ontwikkelingen behandelde en hun positieve impact op ondergrondse uitgravingen verduidelijkte.

Direct daarmee verbonden zijn het gebruik en het beheer van al die digitale gereedschappen. Het begrijpen van en het leren werken met de complexe apparatuur die wordt ingezet bij het graven van tunnels (mechanische interactie met een gevarieerde grondmassa) is erg belangrijk en vraagt de inzet van gespecialiseerd personeel.

De International Tunneling and Underground Space Association is een non-profitorganisatie die het gebruik van ondergrondse ruimte als oplossing voor duurzame ontwikkeling wil bevorderen. De ITA is opgericht in 1974 en werkt vanuit Lausanne (Zwitserland). Momenteel zijn 73 lidstaten aangesloten bij de organisatie.

www.wtc2017.com