Gentse Stadsbouwmeester pleit voor intensere dialoog rond architectuur

Gent was in Europa een voorloper toen het in 1823 een commissie in het leven riep als bewaker van stedelijke monumenten en stadsgezichten. In 2017 stelde Gent een stadsbouwmeester aan, die meteen ook voorzitter werd van de Gentse kwaliteitskamer, een onafhankelijke commissie van experten die het stadsbestuur adviseert over de architectuurkwaliteit van bouwprojecten. De voorbije drie jaar begeleidde de kwaliteitskamer ongeveer 160 projecten.

 

Het evaluatierapport velt geen oordeel over concrete realisaties. Wel heeft het team van de stadsbouwmeester heel wat data verzameld en bouwheren, stedelijke diensten en leden van de kwaliteitskamer bevraagd. Het stadsbestuur en het team van de stadsbouwmeester gaan nu met die bevindingen aan de slag om voort te bouwen aan een sterk Gents architectuurbeleid.

 

“Gent kiest voor ruimtelijke en architecturale kwaliteit. Een goed werkende en onafhankelijke kwaliteitskamer heeft daarin een belangrijke rol en meerwaarde. We nemen daarmee een pioniersrol op en nodigen andere overheden en private bouwheren uit om de dialoog over kwaliteit in onze stad te voeren”, zegt Filip Watteeuw , schepen van Publieke Ruimte en Stedenbouw.

Bouwheren en ontwerpers zijn over het algemeen tevreden dat de experts van de kwaliteitskamer mee nadenken over het ontwerp van beeldbepalende gebouwen en publieke ruimte in de stad. De kwaliteitskamer bekijkt hoe een project zich inpast in de Gentse context en hoe het omgaat met volumetrie, planindelingen en compositie. Ook de architecturale uitwerking, van gevels tot omgeving, wordt onder de loep genomen.

 

“De overheid legt bouwprojecten heel wat randvoorwaarden op. Bouwheren maken zich zorgen dat het planningsproces in Gent te lang duurt. Maar architectuurkwaliteit en regelgevende kaders kunnen hand in hand gaan, op voorwaarde dat ze in een kwalitatief overlegproces op elkaar kunnen worden afgestemd. De kwaliteitskamer biedt daarvoor de ruimte en is dus broodnodig”, vindt stadsbouwmeester Peter Vanden Abeele.

De kwaliteitskamer legt zelf ook een aantal aandachtspunten op tafel voor de komende jaren. Hoe gaan we om met het verder verkavelen van de gordel uit de twintigste eeuw, het verdichten van binnengebieden, de overgang tussen publiek en privaat domein? Wat met de zoektocht naar inventieve ontwerpen tussen een klassieke rijwoning en een collectieve woonvoorziening in? En hoe kunnen we steenwegarchitectuur verrijken door middel van nieuwe programma’s en functies? zijn vragen waarop men een antwoord tracht te formuleren.

 

Opdrachtgevers vragen dan weer om duidelijke criteria die bepalen wanneer een dossier in de kwaliteitskamer aan bod komt. De kwaliteitskamer zelf ziet het ruim: projecten op een bijzondere locatie, van een bepaalde schaal of met een atypisch bouwprogramma moeten op de agenda. Dat kan gaan om de verbouwing van een historisch pand in de binnenstad tot de bouw van een kantoorgebouw langs een drukke invalsweg. Bovendien gaat het niet alleen om private projecten. De Stad Gent legt ook haar eigen projecten voor.

De Kwaliteitskamer Gent adviseert in functie van het waarborgen van de ruimtelijke en architecturale kwaliteit. Het is een externe commissie die, op vraag van de Stadsbouwmeester, adviseert in functie van het waarborgen van ruimtelijke en architecturale kwaliteit. Het advies van de Kwaliteitskamer staat autonoom ten aanzien van de werking van de stedelijke diensten.

 

De Kwaliteitskamer bestaat uit de stadsbouwmeester als voorzitter en zes externe deskundigen. Samen geven ze advies op voorgelegde dossiers. Deze deskundigen hebben een uiteenlopende achtergrond: architectuur, stedenbouw, erfgoed, landschap, publieke ruimte en infrastructuur. Dit laat toe dat de Kwaliteitskamer de ruimtelijke kwaliteit breed en geïntegreerd kan benaderen.

 

De externe deskundigen worden aangesteld door het college van burgemeester en schepenen voor een periode van zes jaar. De Kwaliteitskamer wordt om de drie jaar voor de helft vernieuwd. Er wordt naar gestreefd dat maximum twee derde van de externe deskundigen van de Kwaliteitskamer hetzelfde geslacht hebben. Naast de vaste externe deskundigen kan de Kwaliteitskamer ook andere deskundigen met raadgevende stem uitnodigen.

 

De huidige leden van de Kwaliteitskamer zijn:

• Peter Vanden Abeele, ir.-architect en stedenbouwkundig ontwerper, stadsbouwmeester, voorzitter.

• Bram Aerts, ir.-architect, expert architectuurontwerp met focus op stedelijke en duurzame bouwprojecten, typologische en functionele diversiteit.

• Els Vervloesem, dr. stedenbouwkundige en architect, expert stedenbouwkundig ontwerp met focus op de intermediaire schaal tussen stad en gebouw, op masterplannen, op actuele stedelijke uitdagingen.

• Lieven Nijs, architect, expert architectuurontwerp met focus op stedelijke en duurzame bouwprojecten, typologische en functionele diversiteit, ondervoorzitter.

• Piet Minten, landschapsarchitect, stedenbouwkundig ontwerper en verkeerskundige, expert stedenbouw, landschap, publieke ruimte en mobiliteit.

• Tania Vandenbussche, ir.-architect, expert architectuurontwerp met focus op stedelijke en duurzame bouwprojecten, typologische en functionele diversiteit.

• Wouter Callebaut, ir.-architect, expert architectuurontwerp met focus op erfgoedwaardering, restauratie, hergebruik.

Foto’s © Stad Gent - Olmo Peeters