LocHal vindt de openbare ruimte opnieuw uit

Tussen 1932 en de sluiting in 2009 bood de locomotiefwerkplaats in Tilburg werk aan heel wat mensen. Het imposante industriële gebouw maakt integraal deel uit van de geschiedenis en het geheugen van de Nederlandse stad. De architecten die verantwoordelijk zijn voor de transformatie ervan hebben er dan ook een erezaak van gemaakt om het gebouw voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken.

Meer dan een openbare bibliotheek is de LocHal inderdaad een echte overdekte, openbare ruimte geworden. Met een café, coworkingruimtes, conferentie- en debatzalen, culturele instellingen, een balkon om de stad te bewonderen ... Het idee van veelzijdigheid is alomtegenwoordig dankzij de grote open ruimtes, maar ook dankzij de inrichting die werd bedacht door de vier bedrijven die aan de LocHal hebben meegewerkt: CIVIC en Braaksma & Roos voor het architecturale ontwerp en de renovatie, Mecanoo voor het interieur en Inside Outside voor de textielelementen.

Meer dan een bibliotheek, fungeert de LocHal als een overdekte, openbare ruimte. (© Arjen Veldt)

Spel van contrasten

De architecten hebben deze hal van glas en staal, die 18 meter hoog is en meer dan 11.000 m2 beslaat, niet ingrijpend veranderd. Integendeel, ze hebben de industriële elementen ervan behouden en geïntegreerd in de verschillende functies van het gebouw. Zo zijn de voeten van de grote zuilen in de hal voorzien van tafels om ze tot lees- en studieplekken te maken. Voor de meeste van deze toevoegingen is gekozen voor warme kleuren en materialen om de ruimte gezelliger te maken.
Met behoud van de industriële uitstraling  gaven de architecten het gebouw ook een nieuwe dynamiek die speelt met de contrasten tussen de niveaus en de introductie van kleinere, intiemere ruimtes. Deze zijn voornamelijk gegroepeerd op de bovenverdiepingen, waar de sfeer rustiger is en de activiteit minder gediversifieerd dan op de begane grond - die eerder voorbehouden is voor publiek gebruik.

Modulariteit

De veelzijdigheid van de LocHal wordt ook gegarandeerd door de slimme en modulaire indeling. Op de eerste verdieping verandert de brede centrale trap bijvoorbeeld in een houten tribune om een auditorium te creëren. De brede treden kunnen ook worden gebruikt als werkruimte dankzij de aanwezigheid van kleine mobiele sokkels. Aan de voet van deze trap zijn drie grote tafels met wielen verankerd in de oude rails. Ze kunnen worden verplaatst. Samengevoegd vormen ze een podium waarop het trapplatform uitgeeft. Op verschillende plaatsen in de LocHal vinden we ook zes enorme mobiele doeken die gebruikt kunnen worden om bepaalde ruimtes tijdelijk af te sluiten, waardoor bijvoorbeeld een theaterstuk in het midden van de hangar kan worden gecreëerd.

Boven maken grote, open ruimtes plaats voor kleinere, intiemere zones. (© Arjen Veldt)

Bekroond project

Op energiegebied is de LocHal dankzij een systeem van klimaatzones als een grote, open ruimte bewaard gebleven. Er is gekozen om niet het hele volume te verwarmen, maar enkele kleine sleutelzones, waar de temperatuur op verschillende wijze kan worden geregeld. Bovendien is het platte dak van het gebouw uitgerust met meer dan 1.200 zonnepanelen die het equivalent van het jaarlijkse verbruik van 80 huishoudens leveren. De LocHal geniet ook van veel natuurlijk licht dankzij de grote gevels van mat glas.

De ruimte die begin 2019 werd geopend, heeft al veel gebruikers aangetrokken en heel wat nominaties en architectuurprijzen in de wacht gesleept. Het ontving de Dutch Design Award en is tijdens het Wereldarchitectuurfestival uitgeroepen tot Gebouw van het Jaar 2019. Volgens de jury “heeft dit project een belangrijk gebouw getransformeerd dat veroordeeld was tot de sloop. Het resultaat is dat er een fysieke voorziening is ontstaan waarin verschillende gebruikers om verschillende redenen kunnen samenkomen, wat het gebouw tot een sociale verbinder maakt”.