M - Museum Leuven krijgt opknapbeurt
Ruim zeven jaar na de opening van het Leuvense Museum M, een ontwerp van architect Stéphane Beel, gaat het gebouw bijna vijf maanden dicht voor het publiek. Na meer dan honderd tentoonstellingen, die samen 1,115 miljoen bezoekers lokten, is het museum toe aan een grondige opknapbeurt. Er komen een paar nieuwe doorgangen, enkele bestaande doorgangen worden verbreed, het hele museum krijgt een betere signalisatie, de vloeren worden opnieuw behandeld, de muren krijgen een verfbeurt en de ventilatie en klimatisatiesystemen worden nagekeken en indien nodig bijgestuurd. De hele opfrissingscampagne zal in totaal ongeveer 1 miljoen € kosten.
De vernieuwingsoperatie is ook nodig om te beantwoorden aan het nieuwe decreet. Zonder investeringen in digitalisering en infrastructuur daalt vanaf 2019 de kans om nieuwe subsidies te krijgen. Hoewel de Leuvense schepen van Cultuur en museumvoorzitter Denise Vandevoort liever spreekt van een vernieuwing in plaats van een renovatie wordt er wel degelijk verbouwd. Zo komen er onder meer een warmtekrachtkoppelingscentrale, een nieuwe boekenwinkel en een lounge. De bestaande kinderruimte wordt omgebouwd tot een evenementenruimte. De vaste museumcollectie krijgt in de toekomst een betere en afwisselende opstelling, waarbij ook nieuwe technologieën en digitale snufjes worden geïntroduceerd.
Een aanzienlijk gedeelte van de werkzaamheden wordt in eigen beheer uitgevoerd door een interne ploeg technici, eventueel bijgestaan door de eigen stadsdiensten en externe technici; de rest van de werkzaamheden werd aanbesteed. Aannemer HBS nv uit Geel zal de structurele werken uitvoeren. Er worden twee nieuwe doorgangen gecreëerd en enkele bestaande doorgangen worden breder en hoger gemaakt. De firma’s Engie Cofely en Johnson Controls worden ingeschakeld voor aanpassingen aan de hvac-systemen en andere faciliteiten en voor de toegangscontrole. FELT architecture & design uit Gent staat in voor de aanpassingen in de antichambre, het multidisciplinaire ontwerpbureau Heimat heeft de scenografie ontworpen van de nieuwe collectieopstellingen.
“Het is echter niet zo dat het gebouw na zeven jaar al versleten is of in een slechte toestand verkeert. Bij de heropening op 11 juni moeten de bezoekers geen nieuw museum verwachten. We frissen het geheel wel flink op. Het grote aantal bezoekers zorgde de voorbije jaren op een aantal plaatsen toch voor wat slijtage. Om allerlei praktische redenen zoals meer efficiëntie, een betere circulatie en om een vlottere interne verplaatsing van de kunstwerken mogelijk te maken, worden een aantal doorgangen breder gemaakt”, verklaart Denise Vandevoort.
“Het onthaal wordt beter georganiseerd en krijgt een nieuwe inrichting met nieuw meubilair. Het Museumcafé blijft tijdens de sluitingsperiode van het museum gewoon open, al zullen we gebruik maken van de vakantieperiode van de uitbaters om ook de toiletten op te knappen. Het sanitair wordt immers gebruikt door zowel de museum- als de cafébezoekers. Het museum is één van de weinige Leuvense gebouwen dat permanent elektriciteit en warmte nodig heeft om de kunstwerken in de juiste omstandigheden te kunnen bewaren. Daarom is warmtekrachtkoppeling (wkk), waarbij tegelijk elektriciteit en warmte wordt opgewekt, hier zeker een goede oplossing”, zeggen afdelingshoofd Publiekswerking Isabel Lowyck en zakelijk leider Aldwin Dekkers.
Museum M is een mooi maar ingewikkeld gebouw, dus komt er ook een betere signalisatie. Dat is geen overbodige luxe. Mensen durven inderdaad al eens verdwalen in het grote complex dat Stéphane Beel realiseerde door een honderd jaar oude gezinswoning met een nieuwbouw te combineren tot één geheel. De verschillende tentoonstellingszalen bevinden zich in zowel het oudere gebouw als in de nieuwbouw en strekken zich uit over verschillende verdiepingen. Dat maakt voor bezoekers de te volgen route en de collectie niet altijd even overzichtelijk. Bij de komende tentoonstellingen (Aurélien Froment van 11 juni tot 5 november en schilder Edgard Tytgat van 7 december tot 8 april 2018) moet de signalisatie aangepast zijn.
Museum M wil ook inzetten op de digitalisering. Een ‘eye-tracking’- onderzoek maakte duidelijk op welke manier bezoekers naar de tentoongestelde objecten kijken. Bij de nieuwe opstelling van kunstwerken zal daarmee rekening worden gehouden. “We willen van M geen high tech-pretpark maken, maar technologie en digitale snufjes zoals virtuele realiteit (vr) om bepaalde topstukken tot in het kleinste detail te kunnen bekijken zullen een steeds grotere rol spelen. Overigens beschikken we in Leuven over verschillende bedrijven en mogelijke partners die zeer goed thuis zijn in deze materie; het zou zonde zijn om daar niet op in te zetten”, zegt conservator Peter Carpreau.
“De ongeveer veertig medewerkers van het museum blijven de komende maanden gewoon voortwerken. Bezoekers krijgen een alternatief programma aangeboden op andere locaties. De M-Schatkamer in de Sint-Pieterskerk blijft open. Het museum plant een tentoonstelling in de ateliers van Cas-co in de Vaartstraat. Er zijn tevens samenwerkingen met college De Valk en de Universiteitsbibliotheek gepland. Bovendien zijn de voorbereidingen aan de gang voor de 57ste Biënnale van Venetië, waar Vlaanderen van 13 mei tot 26 november wordt vertegenwoordigd door kunstenaar-fotograaf Dirk Braeckman. Eva Wittocx, algemeen coördinator van M, treedt op als curator van de fototentoonstelling in het paviljoen. Die foto’s zijn later te zien in M en Bozar.
Het museumpersoneel wordt ook ingeschakeld bij de transformatie van de huidige vaste collectie. Die moet voortaan veel vaker afwisselen. "In het Leuvense museumdepot bevinden zich ongeveer 52.600 kunstvoorwerpen, de collectie hedendaagse kunst telt zowat 600 stuks. Van dit alles waren de voorbije zeven jaren amper 300 werken te zien. Vanaf half juni willen we daar meer en vaker iets van tonen, telkens op een andere manier. Het zal in M voortaan niet alleen draaien om wat we tonen, maar meer om hoe we dat doen”, zegt Isabel Lowyck.
“De scenografie en de zaalinrichting van een groot aantal museumzalen zal wijzigen. De nieuwe opstelling maakt het mogelijk om niet alleen de topstukken, maar ook de grote diversiteit van de M-collectie te tonen. Onze collectie is erg divers en leent zich uitstekend voor zo’n ommezwaai. We hebben voorwerpen uit de Middeleeuwen tot vandaag. Die rijkdom laat ons toe om oude en hedendaagse kunst te combineren. Het museum zal niet langer zomaar een opeenvolging van een aantal zalen zijn, integendeel: in elke nieuwe zaal wandelt de bezoeker vanaf 11 juni doorheen een nieuw hoofdstuk”, besluit Eva Wittocx, algemeen coördinator van het museum.