Studieopdracht voor herinrichting Marktplein in Tessenderlo

Het marktplein van Tessenderlo vormt het bruisende hart van de gemeente. Dertig jaar geleden werd de site een laatste keer vernieuwd met de inrichting van het plein zoals we het vandaag kennen. Het beeld van de Markt wordt gedomineerd door het gemeentehuis en twee beschermde gebouwen, namelijk de Sint-Martinuskerk en de aanpalende pastorie. Deze belangrijke publieke ruimte wordt vandaag voornamelijk ingevuld als parking en wordt enkel verkeersvrij gemaakt bij evenementen, de drie kermissen en de wekelijkse markt, die op maandag op het plein en in de aanpalende Kerkstraat plaatsvindt.

In deze coronatijden vertoeven we allemaal vaker in onze eigen buurt waardoor het besef groeit dat een kwaliteitsvol en gevarieerd ingericht publiek domein belangrijker is. Mensen hebben in hun eigen buurt nood aan een omgeving waar iets te beleven valt, waar ze sociale contacten kunnen leggen of waar ze tot rust kunnen komen.

Maar daar wringt het schoentje in het centrum van Tessenderlo. De huidige leef- en belevingskwaliteit van het marktplein en zijn omgeving is niet optimaal. Het gemotoriseerde verkeer overheerst en de geparkeerde wagens hypothekeren het gebruik van het marktplein door actieve gebruikers. De markt voelt als een verkeersknooppunt in plaats van een marktplein. Het marktplein is momenteel één grote verharde ruimte met slechts hier en daar wat groen.

De site wordt gekenmerkt door een beperkte variatie in functies: de pleinwanden worden voornamelijk ingenomen door horeca en handel. Het is de bedoeling om te evolueren naar een gebied met meer diversiteit en mogelijkheden tot meervoudig gebruik, waar winkelen hand in hand gaat met wonen, werken en ontspannen. Een plein dat ook buiten de openingsuren van winkels jong en oud uitnodigt tot verblijven.

Met de herinrichting van de Markt en de Kerkstraat wil het gemeentebestuur een kwaliteitssprong maken op het vlak van onder andere actieve mobiliteit en klimaatadaptatie. De gemeente wil van de markt een klimaatrobuuste verblijfs- en ontmoetingsruimte maken. Het moet een levendige, groene, gevarieerde, gezonde en autoluwe omgeving worden waar het aangenaam wandelen, fietsen en wonen is.

 

De markt moet uitnodigen om met de fiets naar het centrum te komen en de auto in de garage te laten. Ze moet een veilige doorsteek worden voor de zwakke weggebruikers, de omgeving moet uitnodigen tot ontmoetingen en sociale contacten, de site moet rust en veiligheid uitstralen. De markt moet bovendien nog meer uitgroeien tot een cruciale schakel in het bovenlokale wandel-, fiets- en groennetwerk.

Het gemeentebestuur wil de verschillende huidige gebruikers van het plein (parking, horeca, handel, kermis, markt, evenementen,…) zo goed mogelijk op elkaar afstemmen en hierbij een goed evenwicht vinden. Het bestuur beseft dat het een lastige opdracht wordt om àlle functies op de markt te behouden, maar gaat voor ieder probleem wel op zoek naar een oplossing in de vorm van een volwaardig alternatief. Dit project biedt immers kansen om ruimtelijke kwaliteit in deze openbare ruimte te brengen.

 

Voor deze opdracht is een ontwerpteam vereist met ervaring in de inrichting van de publieke ruimte. Naast de volledige studie voor de herinrichting van het Marktplein en de Kerkstraat, verwacht het bestuur een ontwikkelingsstrategie voor het ruimere gebied met het bewerkstelligen van een modal shift en actieve mobiliteit als primair doel. Dit moet hand in hand gaan met het bewaren van openheid en het voorzien van groen.

De gemeente wil een plan van aanpak waarin de mogelijkheden van de site helemaal tot hun recht komen, om op die manier de verblijfskwaliteit en leefbaarheid van het centrum (gefaseerd) op te krikken. In die zin biedt de integratie van trage verbindingen naar de parkings Binnenhof, Kolmen en Vismarkt een interessante kans. Verder dient de bebouwing rond het plein mee in beschouwing te worden genomen in de ontwikkelingsvisie. Zo zal de pastorie worden gerenoveerd en worden voor het gemeentehuis nog uitbreidingsmogelijkheden onderzocht.

Om het ontwerp goed te integreren in het ruimtelijke weefsel is het voor de ontwerpers nuttig om te weten dat op dit moment een masterplan voor de ontwikkeling van vier andere sites in de gemeentekern in opmaak is. Voor het definiëren van de relatie van de Markt met zijn omgeving is een afstemming met deze studie belangrijk.

De geplande transformaties in Tessenderlo vergen een draagvlak bij de bewoners en een grote en diverse groep betrokkenen. Omdat er nog heel wat andere projecten lopende zijn in het centrum, werd reeds een externe partner aangesteld voor het uittekenen van een brede communicatiestrategie en de uitvoering ervan in het voorjaar van 2022. Deze externe partner zal het aangestelde ontwerpteam verder ondersteunen en bijstaan in de verderzetting van het participatietraject na de gunning.

Het Team Vlaamse Bouwmeester begeleidt het hele project en zal samen met de externe deskundigen (mobiliteit, landschap en participatie) deel uitmaken van het adviescomité voor de gunning van de opdracht. Na de gunning zal het ontwerpteam de gemeente verder ondersteunen bij de uitvoering van het project. De projectregisseur en de experten zetten de kwaliteitsbewaking verder in de vorm van een adviesverlenende rol. In deze fase zal ook de Stuurgroep Leefbuurten nog enkele keren samenkomen om de uitvoering op te volgen in functie van het Leertraject.

Timing

• Aanmelding geïnteresseerde ontwerpers: vóór 7 maart om 12 uur.
• Toelichting van de opdracht aan de gekozen ontwerpers: woensdagvoormiddag 6 juli.
• Vier teams worden uitgenodigd om een offerte in te dienen tegen 22 september om 12 uur.
• Presentatie van de offertes: 3 oktober vanaf 9.30 uur (onder voorbehoud).
• Start van de opdracht: november 2022.
• Investeringsbudget herinrichting Markt en Kerkstraat: 985.209 € (zonder btw en ereloon).

Foto’s: Michiel De Cleene / Team Vlaams Bouwmeester