Suikersite staat model voor duurzaam ecosysteem

Concreet gaat het over drie deelprojecten. Er is 18 ha multifunctioneel gebied (450 woningen, kleinhandel, stadspark, vijver, woontoren en wijkplein). Voor dit woon- en parkproject, Suikerpark genaamd, selecteerden grondeigenaar WVI en de stad Veurne een private partner (pps). Projectontwikkelaar en vastgoedinvesteerder ION - met kantoren in Waregem, Brussel en Antwerpen - realiseert dit project met bijstand van een internationaal topteam: het Amsterdamse Delva Landscape (stedenbouwkundige en landschapsarchitectuur), Topokor (uitvoerend bureau infrastructuur), B-architecten, Denc! Studio, Areal architecten en A1-planning architecten.

 

Voorts is er 15 ha natuurgebied Suikerwater, waarvan WVI grondeigenaar en terreinbeheerder is. Dit laatste gebeurt in nauw overleg met Natuurpunt Westkust en het stadsbestuur. En er is het 16 ha grote, duurzame bedrijventerrein Suikerfabriek, waarvan WVI ontwikkelaar en terreinbeheerder is.

 

Tot voor kort waren de belangrijkste groenvoorzieningen in de Veurnse binnenstad het Vaubanpark, het Sint-Walburga Park en de jachthaven. De opwaardering van het natuurgebied Suikerwater zorgt voor een extra injectie van groen. De bestaande fauna en flora wordt er in ere hersteld. Volgens het masterplan van het woongebied wordt er ook een stadspark aangelegd. Door de aanleg van een fietspad, dat de volledige Suikersite doorkruist, wordt dit volledige nieuwe groene gebied rechtstreeks geconnecteerd met de buurt, de stad en de omgeving.

De Suikerfabriek Veurne kent een rijk industrieel verleden. Na de Grote Oorlog werd besloten de verwoeste fabriek te Waasten her op te bouwen in Veurne, op de voormalige gronden van de Norbertijnenabdij en naast de steenfabriek; d.w.z. midden in de polders, bij uitstek geschikt voor suikerbietenteelt. De Veurnse wederopbouwarchitect Camiel Van Elslande ontwierp de Suikerfabriek, een fraai industrieel gebouw in art decostijl. De activiteiten groeiden elk jaar tot de oliecrisis de groei stopte. Vanaf de jaren ’90 van vorige eeuw wordt de Suikerfabriek voorwerp van overnames. Tot in december 2005 de toenmalige eigenaar beslist de activiteiten stop te zetten en Veurne een belangrijke industriële activiteit verloor.

Het huidige landschap wordt bepaald door de vele kleiputten, in het verleden ontstaan door de winning van klei voor de productie van bakstenen. De materiaalkeuze van de verschillende onderdelen werd geïnspireerd door dit industrieel gegeven, zodat de cultuurhistorie van deze plek met een nieuw gebruik, zoals wonen en park, in een ‘postindustriële’ vorm voortleeft. Vandaar de keuze van stoere en eerlijke materialen, zoals gebakken kleiklinkers, cortenstaal, hout, platine, asfalt en beton, en van eenvoudige en onbewerkte behandeling van de materialen. De opsluitbanden voor de trottoirs zijn uit prefabbeton vervaardigd. Samen met de kleiklinkers vormen zij een geheel. Ook parkelementen zoals de watertafel zijn van dit type beton gemaakt. Andere zijn gemaakt van cortenstaal, zoals het uitzichtpunt en het entree-element.

Gezien de specifieke ondergrond van het Suikerpark vraagt het creëren van het bomen-assortiment om een terughoudende houding en de keuze voor veelal inheemse, sterke toekomstbomen die de locatie aankunnen. Vandaar een rijke mix van bomen, opgaande en vaak meerstammig, bloeiend maar ook vruchtdragend. De enscenering van de bomen in het Suikerpark is gezoneerd met een verloop vanaf de noordzijde met boomweides naar solitair geplante bomen in de groene parkkamers aan de zuidzijde. Het bomenplan creëert een spel van dicht naar open. De bomengroepen aan de noordzijde vormen een landschappelijke poort richting de parkkamers. Met het ontwikkelen van het Suikerpark krijgt de ecologische verbinding tussen de Lovaart en de decantatiebekkens een meerwaarde.

Een groot deel van het park bestaat uit bloemenweiden. Zowel de dijken als de wadi’s maken onderdeel hiervan uit. Deze weiden worden extensief beheerd, wat evenwel vakkundig moet uitgevoerd worden om tot een zo groot mogelijke ecologische verscheidenheid te komen. De basis van een bloemenweide wordt bepaald door een samenspel van factoren: opbouw van de bodem, grondwaterspiegel, samenstelling van de grond, bodemstructuur en aanwezigheid van bodemleven. Door externe invloeden, zoals temperatuur en seizoens- en weersinvloeden wordt de groei van sommige plantensoorten gestimuleerd en van andere afgeremd. Na drie jaar is er een stabilisatie in de plantsamenstelling te verwachten en kan een maaibeheer worden bepaald. De dijken aan de binnenzijde en de grasvelden worden intensiever gemaaid en hebben kort gemaaid gras - wat ruimte voor sport, spel en ontmoeten faciliteert. Deze staan in contrast met de buitenzijde van de dijken waar een extensiever maairegime kan.

Straten, voetpaden en rijwegen werden aangelegd in kleiklinkers in gebakken dikformaat, afwisselend in halfsteensverband en keperverband. De wegen zijn uitgevoerd in zwart asfalt en de parkpaden in lichtgrijs gietbeton met vlakke afwerking. De bruggen over de wadi’s zijn gemaakt uit lichtgrijs gewapend gietbeton. De zitgedeeltes van de parkbanken bestaan uit onbewerkt hout, gecombineerd met betonnen (lichtgrijs gietbeton) structuren. Langs de fietspaden komt slimme adaptieve openbare verlichting.

In het geval van het Suikerpark zijn de ontwerpmatige ‘pijnpunten’ directe kansen om de kwaliteit van het gebied te verbeteren. Zo is de lokale waterhuishouding een complex systeem waarbij er zoetwater lenzen ontstaan bij hevige regen die daarna langzaam wegzakken. Het plan reduceert en vertraagt de afvoer van water en draagt zo bij aan het oplossen van wateroverlast op regionale schaal. Met de vele kleigaten vormt water een belangrijk onderdeel van het dna van het suikerpark.

 

Een ander facet zijn de diverse landschappelijke sferen in de openbare ruimte: binnenwerelden, dijken, suikerpark en het suikerplein. Die zorgen voor een complexiteit en gelaagdheid van de openbare ruimte en het parklandschap. Een contrast tussen besloten binnentuinen, weidse openheid in het openbaar park, de dijken die de ruimte indelen en de verblijfsconcentratie op het suikerplein rondom het ingenieus waterelement.

 

Een derde element: binnen deze complexiteit van verschillende sferen zullen er - na de oplevering - in het landschap verbindende elementen te vinden zijn die het werkende verleden van de site uitademen. Voor de fietsbrug over de Lovaart die de Suikersite met de binnenstad zal verbinden, zal de stad Veurne een design&build-opdracht uitschrijven. - PDC

Langs de fietspaden wordt er in slimme adaptieve openbare verlichting voorzien (foto Topokor)

Het woon- en parkproject Suikerpark omvat o.m. een recreatieve vijver (foto ION)

Straten, trottoirs en rijwegen werden aangelegd in kleiklinkers in gebakken dikformaat, afwisselend in halfsteensverband en keperverband (foto ION)