Unieke houten brug overspant vierarmenkruispunt

De nieuwe fiets- en voetgangersbrug aan de rand van het Zoniënwoud in Tervuren maakt deel uit van fietssnelweg F29 tussen Leuven en Brussel. “De brug is onderdeel van het programma Werken aan de Ring. Ze zal eveneens een rol spelen in het toekomstige Ringfietspad tussen Vierarmen en de F203 in Zaventem”, duidt Marijn Struyf, woordvoerder bij opdrachtgever De Werkvennootschap. Dit is de organisatie van de Vlaamse overheid verantwoordelijk voor de herinrichting van de Ring rond Brussel. “Ontwerper Ney & Partners bedacht de brug niet alleen met een bijzondere vorm, ook de structuur is opmerkelijk. Om het Vierarmenkruispunt te overspannen zonder pijlers koos het ontwerpteam voor een kokerconstructie volledig in hout. Zo maakt de brug een overspanning van 67,5m zonder bijkomende steun tussen de twee landhoofden. Nog speciaal is dat de brug volledig is samengebouwd uit duurzaam Europees hout, meer bepaald sparrenfineer uit Scandinavië en lariks uit Duitsland en Oostenrijk. Dankzij die keuze is de brug zo goed als CO2-neutraal. Bovendien is ze circulair en gaat het geheel mooi op in de bosrijke omgeving.”

Om de stabiliteit van de brug te verzekeren is ze opgebouwd rond drie stalen frames: een frame voor het middelpunt en een frame voor elk uiteinde van de brug. Verder bestaat de brug uit houten spanten, met elkaar verbonden met kruislings gelijmde houten platen en aangekleed met houten leien.

Werken in de middenberm

Infrastructuuraannemer Viabuild bereidde de afgelopen maanden de bouw van de brug nauwgezet voor. De verschillende brugdelen werden eerst op een montageterrein samengebouwd tot de bijna 100m lange brug. Vervolgens werd de brug naar haar definitieve locatie gereden. “Gezien de beperkte ruimte aan het Vierarmenkruispunt, pal in het Zoniënwoud, was er geen ruimte om de brug vlak bij de landhoofden samen te stellen. “De brug is deels in het atelier van onze Duitse partner samengesteld. Die onderdelen zijn vervolgens naar Tervuren getransporteerd om ze samen te bouwen tot de nieuwe brug. Dat samenbouwen gebeurde omwille van het plaatsgebrek in de middenberm van de Tervurenlaan zo’n kilometer van de definitieve ligplaats vandaan. Dat was de enige plek in de omgeving waar er voldoende ruimte was voor de montagewerken”, vertelt projectleider Wim Vermonden. Dat samenbouwen van de brug gebeurde in zowat de natste periode van de voorbije jaren. “De brug mocht niet nat worden tijdens het samenbouwen. Om dat te vermijden hebben we hard ons best gedaan om de brug te beschermen met folie zodat het hout geen vocht kon opnemen.” De afgewerkte brug is dankzij zijn vormgeving beschermd tegen het vocht. “De ruime oversteken, grote goten en spuwers op de vier hoeken voeren het water af en beschermen de zijgevels.” Om de komende decennia ook van een duurzame brug te genieten kreeg het sparrenfineer een behandeling om schimmels te vermijden.

Parcours prepareren

In het weekend van 21 september verreed het team van Sarens in opdracht van Viabuild de houten constructie naar haar definitieve locatie. “De brug werd daartoe opgevijzeld om ze op zogenaamde Self Propelled Modular Transporters, of SPMT’s, te plaatsen. Die trailers reden de brug aan een snelheid van 2km/uur over de Tervurenlaan naar het kruispunt. Toch nam de rit zowat de hele dag in beslag. Die tijd stak vooral in het voorbereidende werk. Zo hebben we op verschillende locaties staalplaten moeten leggen, hebben we een aantal verlichtingspalen en vangrails verwijderd en de verkeerslichten op het Vierarmenkruispunt zelf. Dat laatste vroeg wel wat inventiviteit, aangezien we de verkeerslichten pas uit dienst konden nemen nadat het kruispunt verkeersvrij was. Ze moesten ook na het plaatsen van de brug onmiddellijk opnieuw in gebruik genomen worden. We hebben dat opgelost door aan elk verkeerslicht een put met een houten bekisting te maken. Na het afkoppelen van de lichten hebben we de palen hierin gelegd en de put dicht gelegd zodat de locatie overrijdbaar was. Na het transport konden we de verlichtingspalen snel opnieuw recht zetten”, aldus Wim Vermonden.

Teloefening met wielen

Aan de verplaatsingsoperatie ging uitgebreid studiewerk vooraf. “De grote moeilijkheid was de belasting van de Vierarmentunnel onder het kruispunt. De brug weegt zo’n 280ton. Dat gewicht moest goed verdeeld worden om hoge puntbelastingen op de tunnel te vermijden. Eerst was overwogen om de brug in te hijsen met twee kranen, maar dat bleek praktisch niet haalbaar. Daarom hebben we voor het inrijden geopteerd. Aanvankelijk hadden we gepland de brug met 2x5 assen – samen goed voor 24 wielen - te verplaatsen. Technisch gezien volstond dat om de brug te dragen. Maar omwille van de lastenverdeling op de tunnel hebben we het bruggewicht uiteindelijk over 264 wielen – of 40 assen – verdeeld,” rekent Wim Vermonden voor.

Groene grond

In de nacht van zaterdag op zondag maakte de brug zijn touchdown op de twee landhoofden. “Het was spannend tot op dat laatste moment. Want hoe zorgvuldig je ook te werk gaat, pas op dat laatste moment zie je of alles 100% klopt”, bekent de projectleider. De houten structuur ligt nu genesteld op de groene aanrijdhellingen. “Die zijn vervaardigd uit gewapende grond, dit is grond met geogrids in verwerkt, en zijn ingezaaid voor hun natuurlijke uitstraling. De vlakken van de helling volgen mooi de lijn van de brug.”

Het bouwen van de aanrijdhellingen was een logistieke oefening. “We mochten enkel die bomen rooien die plaats moesten maken voor de bouw van de hellingen. De ruimte voor stockage was dus heel beperkt. We hebben de aarde daarom na het aanvoeren onmiddellijk moeten verwerken.”