Vlaanderen gaat op zoek naar nieuwe nationale parken

De zoektocht werd aangekondigd door Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir samen met haar collega Matthias Diependaele, bevoegd voor Onroerend Erfgoed. De Vlaamse parken moeten de prachtige natuur en het uniek erfgoed dat Vlaanderen rijk is in de kijker zetten. Nationale parken zijn kwaliteitslabels voor biodiverse natuurgebieden. Bovendien vormen ze een motor voor het toerisme en de streekontwikkeling.

 

Het Nationaal Park Hoge Kempen is daar een goed voorbeeld van en is met meer dan 1,2 miljoen bezoekers per jaar een aantrekkingspool voor wie op zoek is naar een authentieke natuurbeleving. Hoge Kempen, dat zich uitstrekt over Oost-Limburg, is op dit moment het enige nationale park in België.

 

Vlaanderen gaat nu op zoek naar drie extra Nationale parken bovenop het Nationaal Park Hoge Kempen in Limburg en, dat is helemaal nieuw, ook drie landschapsparken. Kandidaten zullen er zeker zijn. Bosland, dat de openbare natuurgebieden van Lommel, Hechtel-Eksel, Pelt en Peer omvat, zal zich vrijwel zeker aanbieden. In Antwerpen hebben de Kalmthoutse heide en Taxandria interesse, in Vlaams-Brabant zijn er de Brabantse Wouden en de Demervallei, in Oost-Vlaanderen de Scheldevallei en in West-Vlaanderen de Westkustduinen. De lat ligt echter hoog: de Nationale Parken moeten minstens 10.000 ha groot worden, al mogen ze starten met 5.000 ha.

 

Bij de Nationale Parken Vlaanderen ligt de klemtoon op natuur en biodiversiteit. “Als we nog één compromis moeten maken over natuur in Vlaanderen, is het wel dat er over natuur nauwelijks nog compromissen te maken zijn. En is er geen betere manier om dat te doen dan door de Nationale parken en Landschapsparken uit te bouwen. Natuur is geen opsmuk in het Vlaams beleid, maar het staat centraal in dat beleid. Stellingen dat Vlaanderen hiervoor te klein is, moeten definitief naar de prullenmand. We gaan ruimte maken, voor onszelf en voor de volgende generaties”, zegt minister Zuhal Demir.

 

Vlaanderen heeft prachtige natuurgebieden en wil die nu ook verankeren in een handvol Nationale Parken met internationale uitstraling. Deze gebieden, die op langere termijn een natuurkern van 10.000 ha moeten vormen, dienen voldoende robuust te zijn om de uitzonderlijke natuur die ze bevatten op een duurzame manier te beschermen.

 

Bij de Landschapsparken ligt de klemtoon op landschapskwaliteit en de verschillende functies van het gebied. “In een Landschapspark gaan landschapsontwikkeling, recreatie, natuur, erfgoed, landbouw, wonen, bedrijvigheid en toerisme hand in hand. Historische gebouwen, sites en landschappen zijn herkenbare bakens in een veranderende omgeving, ze laten zien waar we vandaan komen, wie we zijn en welke ontwikkeling we doormaken”.

 

“Het is daarom van belang om zorg te dragen voor deze sites en ze op een goede manier door te geven aan toekomstige generaties. Ze blijven het verhaal vertellen van een dorp, een stad, een natie. Erfgoed is van belang voor de toekomst van Vlaanderen, voor het debat over identiteit en voor de zoektocht naar wat ons allen bindt. Daarom speelt ook erfgoed een belangrijke rol in deze Landschapsparken”, aldus minister Matthias Diependaele.

 

Zowel de Nationale Parken Vlaanderen als de Landschapsparken hebben als doel om zowel lokale inwoners als binnen- en buitenlandse toeristen een unieke beleving van de natuur, het landschap en de streek te bieden. “Een Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark wordt op die manier ook een motor voor streekontwikkeling via toeristische ontwikkeling, werkgelegenheid en zowel publieke als private investeringen”, zegt Demir.

Beide ministers hopen dat dankzij dit nieuwe kader een interessante dynamiek op gang gebracht kan worden tussen de reeds aanwezige samenwerkingsverbanden binnen een regio. De gebiedserkenningen zijn bij uitstek een stimulerend instrument dat natuurverenigingen, private landgoedeigenaars en overheden samenbrengt om gezamenlijk aan de slag te gaan met de natuur en het landschap binnen een regio.

 

De financiering van Nationale Parken Vlaanderen en Landschapsparken toont de uitstekende samenwerking tussen diverse Vlaamse overheden. Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, Toerisme Vlaanderen, het Departement Omgeving en het Agentschap Onroerend Erfgoed slaan de handen in elkaar voor lange termijn samenwerking om het Vlaams Parkenbeleid te coördineren en te financieren. “Met dit project bewijzen we dat samenwerken loont. Laat dit een inspirerende voorbode zijn voor nog meer gezamenlijke realisaties in Vlaanderen”, aldus minister Demir.

Geïnteresseerde samenwerkingsverbanden kunnen vanaf nu intekenen op de open oproep voor Nationale Parken en Landschapsparken. Deze open oproep is slechts een begin. Kandidaten kunnen tot 15 september 2021 een conceptnota indienen, waarna een onafhankelijke jury van experten uit binnen- en buitenland deze beoordelen. Enkel de gebiedscoalities die in een conceptnota voldoende kwaliteit tonen, kunnen instappen in een begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en operationeel plan.

 

“De kandidaten ontvangen hiervoor ook een financiële steun van 100.000 € per kandidaat. Op het einde van het begeleidingstraject worden het masterplan en het operationeel plan beoordeeld door een jury. In een laatste stap, midden 2023, volgt de eigenlijke erkenning van een kandidaat als Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark”, besluit Demir.

 

Informatie: nationaleparken@vlaanderen.be of landschapsparken@vlm.be.

Nationaal Park Vlaanderen

• Minimaal 5.000 ha groot (natuurkern) bij aanvang, doorgroei binnen 20 jaar naar 10.000 ha natuurkern
• Onderscheidende en unieke natuurwaarde en natuurkwaliteit
• 50% van het gebied heeft na tien jaar de reservaatstatus, na 20 jaar is dat minimaal 75%.
• Meer dan 50% van de natuurkern is biologisch waardevol of zeer waardevol volgens de BWK (Biologische Waarderingskaart).
• Het gebied heeft een unieke belevingswaarde en internationale uitstraling.
• Het gebied biedt kansen om toeristisch ontsloten te worden met respect voor de draagkracht van de natuurwaarden.

 

Landschapsparken

• Minimaal 10.000 ha groot.
• Een logisch en dynamisch landschappelijk geheel vormen.
• Minstens 35% van het gebied is landschappelijk erfgoed.
• Minstens 70% is open ruimte.
• Een hoge mate van verwevenheid tussen landbouw en natuur.
• Minstens 15% moet natuur zijn (SBZ, VEN, groene bestemmingen).
• Het gebied heeft een unieke belevingswaarde en internationale uitstraling.