Nederland test eerste zelfrijdende trein
De Nederlandse spoorwegbeheerder ProRail wil dit voorjaar beginnen met het testen van automatisch rijdende treinen. In een eerste fase zal het enkel gaan om goederentreinen, in een volgende fase kunnen ook reizigerstreinen worden betrokken bij het project.
Zelfrijdende treinen worden volgens ProRail noodzakelijk om het steeds drukkere spoorverkeer voort te automatiseren, zodat meer treinen korter na elkaar kunnen rijden. In België heeft de NMBS voorlopig geen vergelijkbare plannen, al worden de ontwikkelingen in Nederland wel gevolgd door de Europese spoorwegsector.
De testritten zullen op een veilige en gecontroleerde manier worden gereden, wat in de praktijk betekent dat bij elke rit mensen aan boord zullen zijn om in te grijpen wanneer iets fout dreigt te lopen. Met de testen wil ProRail samen met de vervoerders op het spoorwegnet vooral kennis opdoen en delen met alle partijen en tevens nagaan wat mogelijk is om treinen frequenter en veilig te laten rijden. Treinen die uitgerust zijn met een Automatic Train Operation (ATO) systeem kunnen op kortere tijdstippen na elkaar rijden waardoor de capaciteit op het spoor wordt vergroot. Ook het energieverbruik daalt omdat de treinen gelijkmatiger rijden en minder stops hoeven te maken. Geautomatiseerd rijden kan het spoorwegverkeer verbeteren zonder dure infrastructurele wijzigingen uit te voeren.
Het testtraject in Nederland ligt reeds vast. Het gaat om de Betuwe-goederenlijn die is uitgerust met het European Rail Traffic Management System (ERTMS) dat het het automatisch rijden beter ondersteunt dan de klassieke beveiligingssystemen. ProRail zal voor de testen samenwerken met Alstom, dat optreedt als partner. Het Franse bedrijf werkt zelf aan de ontwikkeling van ATO voor rail en kent de technische systemen van de Betuweroute goed. Voor een tweede testroute vinden gesprekken plaats met de provincie Groningen. Deze test zou zich richten op personenvervoer om na te gaan wat ATO kan betekenen voor de uitbreiding van de capaciteit op het provinciale railnetwerk. Later volgen wellicht ook testprojecten in de Rotterdamse haven, de Schipholtunnel (NS) en mogelijk ook de zogenaamde A2-corridor (Amsterdam-Eindhoven) waar sinds kort de tienminuten-intercity’s rijden.
ATO is een systeem dat afhankelijk van het gekozen niveau de handelingen van de treinmachinist ‘een beetje’ (niveau 1) tot ‘volledig’ (niveau 4) automatiseert. De ontwikkeling van ATO is niet helemaal nieuw. In verschillende landen rijden bijvoorbeeld al geautomatiseerde metro’s, al zijn die beter controleerbaar dan treinstellen in openlucht omdat in een metrotunnel in principe niet plots een hindernis op het spoor kan opduiken. In Londen, Zwitserland en Noord-Duitsland staan eveneens testen met zelfrijdende treinen op de agenda. In België zijn er voorlopig geen concrete plannen voor geautomatiseerd treinverkeer. De NMBS werkt wel aan een ATO-niveau dat de bestuurder ondersteunt door het optimaliseren van rem- en optrekcurves.