Of hoe een aannemer ook landbouwer werd …

Het was eerder per toeval dat Frederik Verstraete het enorme potentieel van de hennepplant leerde kennen. Zo’n vijftien jaar geleden pionierde hij met cross laminated timber (CLT) in de Belgische markt. Op zoek naar geschikte isolatie voor dit bouwmateriaal stootte hij op (zoals hij het zelf stelt) de ‘wondere wereld van hennep’. Zijn fascinatie voor de plant nam razendsnel toe en hij besloot er zijn levenswerk van te maken. Een ambitie die ongelofelijk veel doorzettingsvermogen vereiste, want hij werd vele jaren als een fantast afgeschilderd én kreeg juridische problemen op verdenking van dealerpraktijken (jawel, cannabis en hennep worden helaas nog steeds met elkaar verward). Vandaag zit Frederik echter met de allergrootsten aan tafel (Microsoft, Deme, Delaware, Tarkett…) en wordt hij frequent op internationale congressen als gastspreker uitgenodigd, zelfs op de prestigieuze bijeenkomsten van de Verenigde Naties.

Het tij keerde voor hem in positieve richting nadat Filip Cordeel (de ex-CEO van Cordeel die altijd al een neus voor innovatieve beloftes heeft gehad) Frederik twee jaar geleden op het spoor kwam. Het duo besliste meteen om de handen in elkaar te slaan en onder C-Biotech het onderzoek en de ideeën van Frederik Verstraete naar de praktijk te vertalen. “Om hennep werkelijk als bouwmateriaal in te zetten, moet de volledige keten worden beheerst,” vertelt hij. “Net als bij andere biobased materialen ligt de grootste uitdaging immers bij het bekomen van een stabiele grondstof: er moet voldoende aanvoer zijn en de hennep dient altijd quasi dezelfde kwaliteit te hebben. Het zijn twee ambitieuze streefdoelen. Enerzijds zijn er de weersomstandigheden die je niet onder controle hebt. Anderzijds is de kennis over het telen van hennep quasi verdwenen én zijn er onvoldoende performante oogstmachines in de handel. Daarom zijn we met C-Biotech resoluut voor de volledige keten gegaan, wat betekent dat we ook zelf voor het telen en oogsten instaan.”

Van scratch gestart…

Samen met enkele landbouwondernemers richtte C-Biotech een innovatief landbouwbedrijf op. “We moesten bijna van scratch beginnen”, aldus Frederik Verstraete. “Op basis van literatuur en de ervaring van onze landbouwers zijn we gestart met het ideale teeltproces uit te dokteren. Daarnaast werkten we met een partner aan de ontwikkeling van een adequate opschaalbare oogstmachine. Dit was geen evidentie, want de vezels van hennep zijn immers zo sterk dat de toestellen altijd vastliepen. Maar de aanhouder wint, en we slaagden op beide vlakken glansrijk in onze missie. Intussen huren we grond om te telen – in 2025 zal dat zo’n 550 hectare zijn - in België en andere Europese landen. Natuurlijk kan je niet elk jaar op dezelfde grond hennep telen. Ook wij moeten het rotatieprincipe van gewassen respecteren om te vermijden dat de bodem uitgeput geraakt. Maar… het is een teelt die voor landbouwers bijzonder interessant is. Hennep zorgt immers voor een verrijking van de bodem, waardoor de opbrengst van andere gewassen of hoofdteelt gemiddeld met 10% stijgt. Bovendien zijn er geen pesticiden nodig om hennep te telen en blijkt de invloed van klimaatcondities eerder beperkt te zijn. Daarnaast is het een plant die razendsnel groeit: tot 60 keer meer biomassa in vergelijking met gewone bomen. Vandaar dat hennep ook meer CO2 capteert - 500 % of vijf keer meer dan een bos -, waardoor het enorm goed scoort als grondstof voor biobased materialen.”

Van alternatief voor OSB…

Het mooie aan het verhaal is dat de plant bijna volledig kan worden gebruikt. Uit de zaadjes van de bloemetjes kan een bijzonder gezonde (omega 6/3, antioxidanten…) olie worden geperst (hennepzaad valt onder de categorie ‘superfood’ omwille van de uitzonderlijke voedingswaarde). C-Biotech concentreert zich echter op het verwerken van de vezel en de scheven (de binnenkant van de steel). De bladeren van hennep zijn momenteel nog biologisch afval dat op het veld achterblijft. “Eenmaal we de teelt en oogst onder de knie hadden, zijn we gestart met de industriële verwerking van de schors tot plaatmateriaal dat als alternatief van OSB fungeert”, vertelt Frederik Verstraete. “Dit doen we in partnership met fabrikanten van plaatmateriaal omdat het productieproces identiek is als dat van OSB-platen. Vorig jaar konden we op die manier 10.000 m² product maken, maar we beogen de capaciteit op te trekken naar meer dan 100.000 m² in 2027. Momenteel wordt deze ‘C-Hemp’ uitsluitend in de bouwprojecten van Cordeel gebruikt. Weliswaar is het de bedoeling om op termijn de overschotten ook in de markt te zetten. Niet zozeer om het financiële gewin, maar wel omdat we ervan zijn overtuigd dat biobased bouwen dé toekomst is.”

… tot echte biobased sandwichpanelen

C-Biotech besliste eveneens om te experimenteren met de cellulose (scheven) als grondstof voor biobased isolatie (voornamelijk voor houtskelet- en CLT-bouw, aangezien het een dampopen materiaal is). Hierbij beoogden de initiatiefnemers geen pure isolatie. Vanuit hun ideeëngoed dat de bouw richting prefab en automatisering moet evolueren, zetten ze in op de ontwikkeling van sandwichpanelen. Omdat de praktijk heeft uitgewezen dat mycelium (het wortelnetwerk van paddenstoelen) een bijzonder drukvaste natuurlijke isolatie biedt, werkten ze een productconcept uit waarbij dit materiaal met de scheven worden gecombineerd. “We geloven immers dat dit dé toekomst voor isolatie is,” verduidelijkt Frederik Verstraete. “Mycelium heeft immers ongelofelijk goede specs wat betreft brandveiligheid, akoestiek en lambda, maar het heeft organisch materiaal nodig om op te groeien. Omdat we scheven in voldoende stabiele hoeveelheid kunnen leveren en steeds dezelfde groottes kunnen voorzien, leek het ons aangewezen om voor deze combinatie te gaan. De uitdaging was eigenlijk dezelfde als bij het telen van hennep: hoe kunnen we mycelium op voldoende grote schaal en met een consistente kwaliteit kweken? Uiteindelijk kwamen we op het idee om de scheven van de hennepplant in grote mallen te gieten en daar dan het mycelium op los te laten. In feite volgen we het principe van brood bakken: de scheven zijn het ‘voedsel’ van het mycelium, dat zich in de juiste en gecontroleerde klimatografische omstandigheden – net als de gisten van deeg – vermenigvuldigt. Na een intens R&D-traject zijn we erin geslaagd om op deze manier 100% circulaire biobased sandwichpanelen met een brandklasse B te fabriceren. Wat vooral interessant is: deze capteren CO² in plaats van uit te stoten. Iets wat we trouwens wetenschappelijk kunnen aantonen… De sandwichpanelen laten zich gemakkelijk afwerken met C-Hemp-platen of gipskarton. Het project zal onder de naam ‘C-Hemion’ in meerdere landen worden uitgerold. Dit jaar hopen we op een productie van ongeveer 1000 m² sandwichpanelen, maar we ambiëren deze hoeveelheid tegen 2027-2028 naar 1 miljoen m² op te trekken. Weliswaar zal de commercialisatie pas kunnen wanneer we de benodigde certificaten ontvangen. In andere Europese landen werken we hiervoor met een partner die op dit vlak al grote stappen heeft gezet.”

En zelfs carbon credits!

C-Hemion is een harde isolatieplaat, maar C-Biotech beoogt ook hennep in te zetten voor flexibele isolatiematten. Hiertoe ging het een samenwerking aan met Gramitherm dat zijn grasisolatie nu uitbreidt met de mix 80% gras en 20% hennep. “In februari hebben we toestemming gekregen om dit materiaal in een groot Europees project toe te passen. Concreet gaat het over maar liefst 8600 m² isolatiematten”, vertelt Frederik Verstraete. “Steeds meer vastgoedinvesteerders beseffen dat gebouwen er over een tiental jaar helemaal anders zullen uitzien. Wie nu niet in biobased investeert, loopt het groot risico dat zijn/haar patrimonium op relatief korte termijn zal devalueren. Daarom dat we zo sterk geloven in hennep als bouwmateriaal. En wij niet alleen, want steeds meer grote namen geven aan dat ze met ons in de boot willen stappen. Om onze biobased materialen verder te laten doorbreken, zetten we trouwens ook in op een wetenschappelijke en real-time onderbouwing. Zo lanceren we in mei 2025 het platform www.eartplus.eu waar we met onze technologie kunnen aantonen hoeveel CO2 er in onze oogsten wordt opgeslagen – en dus ook in onze wanden worden opgeslagen. Dit is de basis voor het creëren van ‘carbon credits’ die we eveneens via dit medium zullen aanbieden. Op die manier hoeven bedrijven niet meer aan hun verplichtingen te voldoen door in weinig duidelijke projecten in pakweg Afrika te investeren, maar krijgen ze een Europees alternatief dat met duidelijke data bewijst dat we écht duurzaam bezig zijn.”

Of ook nog: kunststoffen

Daarnaast wil C-Biotech nog andere toepassingsmogelijkheden van de hennepplant exploreren. Zo werkt deze divisie van Cordeel aan het omzetten van de vezels in biobased plastics. Met succes, want in samenwerking met Trafiroad (de grootste Belgische speler in het domein van verkeerssignalisatie) werd een gamma ‘amsterdammers’(paaltjes) onder de naam ‘diamantkoppaal’ ontwikkeld die voor 50% uit gerecycleerde kunststoffen en voor 50% uit... plastics op basis van hennepvezels zijn gemaakt. “Tot op vandaag bestaan deze paaltjes uit tropisch hardhout, wat niet meteen het meest duurzame materiaal is omwille van het transport”, vertelt Frederik Verstraete. “Als je weet dat er alleen al in België jaarlijks 30 à 50.000 exemplaren moeten worden vervangen, is het duidelijk welke ecologische impact onze innovatie kan hebben. Onze ambitie is om dit materiaal eveneens te gebruiken als alternatief voor de palen met verkeersborden – die nu meestal met staal uit India worden gemaakt. Meerdere testen hebben uitgewezen dat we een voldoende stevig- en robuustheid kunnen voorzien, en dit aan een goedkopere prijs… Alleen moet de wetgever ons ideeëngoed nog volgen, want vandaag is de vraag naar staal nog standaard in de gerelateerde openbare aanbestedingen. En dit alles is nog maar het topje van de ijsberg aan mogelijkheden van hennep. Samen met ons team zullen we in de komende jaren blijven onderzoeken hoe we de plant kunnen gebruiken voor duurzame oplossingen. We zijn er immers van overtuigd dat we met hennep écht een impact op het milieu kunnen hebben.”