Certificaten voor duurzaam hout werken niet altijd

De labels die aangeven of het hout dat in het product is verwerkt duurzaam geproduceerd wed, vind je niet alleen op hout of papier maar ook in bv. kledij. Denk maar aan het FSC-label (Forest Stewardship Council) of het PEFC-label (Programme for Endorsement of Forest Certification Schemes).

Met deze certificaten willen ngo’s er wereldwijd voor zorgen dat het hout dat op de markt komt zoveel mogelijk uit duurzaam beheerde bossen komt. Dat zou de illegale boskap moeten tegenhouden en de bijhorende risico’s op klimaatverandering verkleinen die ontstaan door ontbossing.  Toch hebben deze inspanningen een averechts effect, zo bleek uit een onderzoek van doctoraatsstudent Jan Brusselaers.

“Een groot aandeel van de wereldwijde houtproductie gebeurt in Afrika en Latijns-Amerika. De kosten om een certificaat te krijgen, liggen vrij hoog voor de lokale bosbeheerders. Controleurs moeten onder meer nagaan of men voldoet aan alle kwaliteitseisen van het label en die controleurs moeten de bosbeheerders zelf betalen. Bovendien liggen de standaarden voor bosmanagement in Afrika lager dan in Europa. Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse bosbeheerders moeten dan ook relatief veel investeren om dit certificaat te verkrijgen. Spijtig genoeg willen we hiervoor als consument niet mee betalen”, legt Jan Brusselaers uit.

Door deze kosten zien de plaatselijke bosbeheerders de meerwaarde van deze certificaten niet meer in en verschuift de handel naar gebieden die deze kwaliteitseisen niet stellen, zoals Aziatische of Afrikaanse landen. “Dit is één van de spijtige voorbeelden van duurzaamheidsinitiatieven die goed bedoeld zijn, maar die te weinig rekening houden met het effect op lange termijn”, zegt Brusselaers.

Gelukkig zijn er ook oplossingen, zoals het hout dat via overheidsaankopen in Europa wordt verhandeld. “Van al het hout dat in Europa gekocht wordt, kan een vierde worden gelinkt aan overheidsaankopen. Zo kunnen we dus wel degelijk een verschil maken. Als de aankoop van FSC- of PEFC-hout verplicht wordt in overheidsaankopen zorgt Europa alvast voor een groot aandeel hout dat wel duurzaam geproduceerd wordt”, verklaart de bio-ingenieur.

Tijdens de voorbereidingen van het klimaatakkoord in Parijs werd erkend dat bossen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de samenleving en dat ze ecologisch en economisch profijt kunnen genereren. Daarvoor is duurzaam bosbeheer nodig.

De procedure voor duurzame overheidsaankopen werd ook in deze voorbereidingen opgenomen. “Het gaat de goede kant op, maar we moeten waakzaam blijven en nagaan of dit soort duurzaamheidsinitiatieven wel het gewenste effect hebben”, besluit de doctoraatsstudent.