FEBE bekroont functionele en esthetische projecten met prefabbeton

FEBE, de Federatie van de Betonindustrie, reikte zopas voor de negende keer haar jaarlijkse FEBE Elements Awards uit. In het nieuwe auditorium W van de Campus Erasmus van de Vrije Universiteit Brussel werden in verschillende categorieën de meest functionele, inventieve en esthetische projecten in en met prefabbeton bekroond.

De uitreiking vond plaats na een (gedwongen) onderbreking van een jaar. De jury beoordeelde 65 projecten, verspreid over de vijf categorieën. Ze nomineerde in elke categorie drie projecten waarvan er telkens één werd uitgeroepen tot winnaar van de Award. De meest tot de verbeelding sprekende projecten kregen een award in de volgende categorieën:

• Precast in Buildings - Gebouwen gekenmerkt door het gebruik van prefab beton.

• Precast in Structures - Geprefabriceerde betonnen structuren en constructies ten dienste van de samenleving.

• Precast in Landscape - Prefab beton dat de (publieke) ruimte aankleedt en verfraait.

• Precast in Infrastructure - Ondergrondse realisaties in prefab beton.

• Outstanding Precast - Projecten die het inventieve aspect van prefab beton benadrukken.

Winnaar Precast in Buildings

Warandeberg - Brussel

Nominaties: De Korenbloem (Kortrijk) en vrijetijdscomplex De Meermin (Waasmunster)

De nieuwe hoofdzetel van BNP Paribas Fortis bevindt zich op de Warandeberg in Brussel en voorziet 4.500 werkplekken. Het gebouw zoekt op een zeer organische manier contact met de omgeving. Het legt een hechte relatie met de stad en zijn omgeving. Er is een uitnodigende overdekte galerij met winkels en binnentuinen in de patio’s, die overdag bezocht kunnen worden. Ook de gevel draagt bij tot de algemene transparantie.

Er is niet gekozen voor massieve sokkels met een gesloten karakter, maar voor een exoskelet dat openheid uitstraalt. Aan de buitenkant wordt het gebouw gedragen door driehonderd kolommen in wit, architectonisch beton, die elk uit verschillende delen bestaan. In het beton is een warme, groene korrel verwerkt, om levendigheid en diepte te creëren.

Die dynamiek en kracht worden nog versterkt door de naar achter geplaatste elementen in de kolommen, de ‘setbacks’, die afgestemd zijn op de hoogte van de aangrenzende gebouwen. De kolommen bepalen niet enkel het architecturale karakter van het gebouw maar maken tevens integraal deel uit van de dragende structuur van het gebouw. Geen klassieke draagstructuur dus en daardoor zijn er veel minder kolommen binnenin het gebouw, wat de flexibiliteit ten goede komt.

De jury waardeert in dit project de hoogwaardige technische uitvoering van het prefabbeton. De grote variatie in maatvoering en geometrische vorm van de elementen vergt vakmanschap om het verfijnde eindresultaat te bekomen. Bekistingsmallen, verschillende granulaten en oppervlakteafwerkingen werden met grote zorg geproduceerd en geselecteerd. Het eindresultaat vormt zonder meer een voorbeeld van de kennis en kunde aanwezig bij zowel de ontwerpers, de fabrikanten als bij de uitvoerders.

• Architect: Baumschlager Eberle Architekten - Styfhals & Partners vvzrl - Jaspers Eyers Architects nv
• Aannemer: Eiffage Benelux nv
• Studiebureau: Macobo-Stabo bvba
• Opdrachtgever: BNP Paribas Fortis nv
• Prefab betonelementen: Loveld nv

Winnaar Precast in Structures
Oosterweelverbinding - Antwerpen
Nominaties: Parking du Grognon (Namen) en Iris Tower (Brussel)

Oosterweel gaat over zoveel meer dan het sluiten van de Ring: dit project laat de Antwerpenaar dromen van een veiligere, vlottere, groenere en gezondere toekomst. Deze werken zijn niet alleen ongezien groot qua omvang maar verzetten ook bakens op technisch vlak. Hierin speelt prefab beton een belangrijke rol. Door het gebruik van dit materiaal konden belangrijke uitdagingen aangegaan en met succes afgerond worden.

Voor de nieuwe ‘Park & Ride’-gebouwen werden bijvoorbeeld geprefabriceerde betonnen kolommen verkozen boven ter plaatse gestorte oplossingen. Het gebruik van geprefabriceerde betonnen liggers liet een vlotte uitvoering toe van het Ecoduct over de Ring, de reeds geopende kluifrotonde over de E34 en het knooppunt Antwerpen-West waaraan nog steeds volop gebouwd wordt.

De spoorwegoverbruggingen voor dat knooppunt vergden trouwens een knap staaltje van prefab betonoplossingen. Liefst 74 brugliggers met een lengte van 22 tot 35 m en een gewicht van 36 tot 78 ton werden geplaatst. Uitzonderlijk daarbij is dat de landhoofden van die bruggen gefundeerd werden op gewapende grond. Een hele klus die enkel geklaard kon worden dankzij een goede samenwerking tussen de fabrikant van het prefab beton en de partners binnen de thv Rinkoniën.

De jury is erg onder de indruk van de technische uitwerking van deze uitdagende constructies. Deze realisatie getuigt volgens hen van een grote dosis creativiteit, knowhow en vakmanschap. De elementen zijn voorgespannen en door verscheidene factoren onderhevig aan vervorming. Voor identieke elementen is een differentiële vervorming gemakkelijk te voorkomen, maar voor unieke elementen is dat wat anders. Lengte, graad van voorspannen en omstandigheden bij productie en stockage zijn immers telkens verschillend.

Ergon loste het op door in functie van de opgemeten opbuiging na productie de positie van de tijdelijke steunpunten zorgvuldig te kiezen: balken met een grotere opbuiging stockeerde men op steunpunten in de nabijheid van de uiteinden. De steunpunten van elementen met een kleinere opbuiging werden meer naar het midden geplaatst. Deze werkwijze resulteerde in elementen waarvan de opbuiging quasi gelijk is.

• Architect: Zwarts & Jansma Architects bv
• Aannemer: thv Rinkonien (CIT Blaton sa, Artes Roegiers nv, Mobilis bv, Stadsbader nv)
• Studiebureau: Arcadis Belgium nv – Ney & Partners nv
• Opdrachtgever: Lantis nv
• Prefab betonelementen: Ergon nv

Winnaar Precast in Landscape
Skate Park - Genk
Nominaties: Burgemeesterpark (Lochristi) en Stedelijk Lyceum (Antwerpen)

Op het skatepark in Genk vind je multifunctionele zitbanken die daarnaast ook visueel aantrekkelijk zijn. Je kan er lekker op liggen, leunen, zitten of kruipen. Het maakt niet uit of je jong of oud bent. Beide modellen ‘Comfy’ en de ‘Chill’ hebben een bijzonder design en lenen zich uitstekend voor een veelheid aan toepassingen: op pleinen, in het groen, nabij sport- en speelterreinen voor jongeren, op festivals... noem maar op. Ideaal voor het skatepark in Genk, waar een eenvoudige constructie is gebruikt. Maar de afzonderlijke elementen laten toe om veel patronen en configuraties te maken. Je kunt ze dus op verschillende plaatsen en manieren gebruiken.

Dit is straatmeubilair dat zich onderscheidt. Maar uiteraard dient het gekozen ontwerp ook praktisch te zijn. Beton is een zeer duurzaam materiaal dat de tand des tijds prima doorstaat. De bolle vorm van de bank zorgt ervoor dat er nooit water op blijft staan. Je zit droog en er is geen ander materiaal nodig voor een aangenaam zitcomfort. Bovendien zijn de banken compleet afgerond zodat de kans op beschadiging minimaal is. Het is een esthetisch, slijtvast en onderhoudsvriendelijk zitelement dat vandalismebestendig is.

De jury vindt het een 2.0 versie van een zitbank: de originele vorm, de ronde afwerking en de aangepaste kleur maken deze bank tot een pronkstuk op het skatepark. Zowel liggend, zittend of al skatend kan van deze bank genoten worden. De robuustheid van het beton verzekert een lange levensduur. Het out-of-the-box denken heeft geleid tot een nieuwe benadering van betonnen zitbanken. Is het een kunstwerk? Een designerstuk? De vorm laat veel variatie toe, waardoor elk stuk uniek wordt en zijn plaats opeist in de omgeving.

• Architect: Ebema nv
• Aannemer: Stad Genk
• Opdrachtgever: Stad Genk
• Prefab betonelementen: Ebema nv

Winnaar Precast in Infrastructure
Sanering Slijperstraat fase 1 - Staden
Nominaties: Tunnel Berlaymont (Brussel) en het spoorwegviaduct Draakplaats (Antwerpen)

Bij dit project werd gebruik gemaakt van een innovatieve wegopbouw waarbij de weg functioneert als een onbewerkte akker terwijl hij even duurzaam is als een klassieke wegopbouw, zelfs bij veel en zwaar verkeer. Voor deze nieuwe wegopbouw werden speciale geprefabriceerde betonnen kolken ontwikkeld die het water opvangen en filteren, alsook betonnen U-goten die het water verdelen en ter plaatse laten infiltreren.

Aquafin, het studiebureau, experten, de bouwheer en de aannemer werkten nauw samen met de producent van de nieuwe geprefabriceerde betonelementen. Samen hebben ze de wegopbouw nog verder geoptimaliseerd voor een maximaal resultaat. Dit concept is absoluut een sterk wapen voor een klimaatrobuuste omgeving en is bovendien breed inzetbaar.

De jury omschrijft het project als een innovatieve benadering van een waterbufferende weg. Door het gebruik van poreuze goten is het mogelijk om water dat van een klassieke weg afstroomt terug onder de weg te brengen om daar gebufferd en/of geïnfiltreerd te worden. Het gebruik van prefabbeton laat een kwalitatieve plaatsing met een controle op de doorlatendheid toe. Dit leidt tot een combinatie van een goed berijdbare weg en een optimaal waterbeheer zonder inname van extra volume.

• Architect: Sweco Belgium nv
• Aannemer: Aannemingen Penninck nv
• Studiebureau: Sweco Belgium nv
• Opdrachtgever: Aquafin nv - Gemeente Staden
• Prefab betonelementen: Lithobeton nv
• Andere partner: AB Roads bvba – CRR

Winnaar Outstanding Precast
Kantoorgebouw - Kortrijk
Nominaties: Pillage of the Sea (Oostende) en Scheldezicht (Antwerpen)

Dit project is de renovatie van een bestaand kantoorgebouw in Kortrijk tot een duurzaam testproject van de Vlaamse overheid. Het bestaande gebouw met een vloeroppervlak van 2.000 m² is gestript tot de initiële draagstructuur van ter plaatse gestorte betonnen kolommen en ribbenvloeren. Hieromheen is een nieuwe buitenschil geplaatst van schrijnwerk en een onafhankelijke prefab betonstructuur van verticale kokers en horizontale luifels. Het geheel heeft een eigen fundering en gebruikt het bestaande gebouw enkel voor de horizontale stabiliteit.

Deze autonome prefab betonnen façade is zowel architecturaal element als technisch instrument. De gevelkokers organiseren de distributie van leidingen vanaf het dak en dragen tegelijkertijd de dunne uitkragende balkons. Deze balkons zijn ter hoogte van de verdiepingsvloeren tussen de slanke kokerwanden opgelegd.

De luifels dienen als terras en als zonnewering. Ze hebben cirkelvormige perforaties, waardoor ze lichter worden, minder doorbuigen en zonlicht door kunnen laten. In sommige gaten zijn glasplaten ingelegd, zodat de luifels ook toegankelijk zijn. De betonnen gevelkokers en luifels variëren per gevel in breedte en diepte. Op deze manier wordt de hoeveelheid glas, daglicht en ruimte voor technieken georganiseerd en afgestemd op de behoefte van de gebruikers en de oriëntatie van het gebouw.

Volgens de jury toont dit project aan hoe door het behoud van de bestaande betonstructuur en toevoeging van nieuwe hedendaagse bouwelementen gebouwen een nieuw langdurig leven kunnen krijgen. Daarnaast voorzien de ontwerpers ook een grote mate van flexibiliteit in het open plan waardoor de gebruikers alle vrijheid kennen om de ruimtes nuttig te kunnen blijven gebruiken, ook in de verdere toekomst.

Beide passen in de ambities van het circulair bouwen. Het duurzame karakter van deze realisatie en de architecturale verfijnde vormgeving worden erg geapprecieerd door de jury. Het project kan gezien worden als een voorbeeld voor bouwheren, ontwerpers en fabrikanten van hoe men op kwalitatieve en duurzame wijze kan omgaan met bestaand patrimonium.

• Architect: Office Kersten Geers David Van Severen bvba
• Aannemer: Himpe nv
• Studiebureau: UTIL cvba
• Opdrachtgever: Vlaamse overheid – Agentschap Facilitair Bedrijf
• Prefab betonelementen: Urbastyle bv