Innovatief isolatiemateriaal in het circular house

Dat de bouwsector een grote verantwoordelijkheid draagt in de klimaatopgave is inmiddels bekend. Volgens internationale cijfers is de sector goed voor circa 37 procent van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Een kwart daarvan ontstaat nog voordat een gebouw in gebruik is, simpelweg door de productie van materialen. Die zogeheten ‘ingebouwde emissies’ zijn lastiger te reduceren dan operationele emissies, zoals het energiegebruik van een gebouw. Juist daarom ligt er steeds meer nadruk op circulaire en biogebaseerde materialen.

Het Circular House fungeert in dat opzicht als etalage van wat mogelijk is. Niet alleen wordt er energiezuinig ontworpen, ook de materiaalkeuzes zijn afgestemd op circulariteit en een lagere milieu-impact.

Isolatie met een lagere voetafdruk

Een van de meest concrete voorbeelden in het project is de toepassing van de nieuwe Eurothane® Silver Impact-isolatieplaten van Recticel. Deze platen, gemaakt met biocirculaire grondstoffen afkomstig van Covestro, zorgen volgens interne levenscyclusanalyses voor een CO₂-reductie van 43 procent ten opzichte van conventionele PIR-isolatie. De platen worden in het Circular House ingezet als dakisolatie.

Wat dit bijzonder maakt: de thermische prestaties blijven gelijk aan die van traditionele isolatie. Daarmee doorbreken de partners een vaak gehoorde barrière in de sector – dat duurzamer materiaalgebruik leidt tot kwaliteitsverlies of hogere faalkosten.

“De bouw heeft alternatieven nodig die zowel ecologisch als technisch haalbaar zijn,” zegt Fernando Resende, Marketing Manager Building & Construction bij Covestro. “Met deze samenwerking laten we zien dat een lagere koolstofvoetafdruk niet ten koste hoeft te gaan van prestaties.”

Brightlands Circular Space als proeftuin

Het gebouw maakt deel uit van de Brightlands Circular Space (BCS), de eerste open-access demonstratiefaciliteit voor circulaire kunststoffen in Nederland. Hier werken kennisinstellingen, bedrijven en start-ups samen aan de opschaling van circulaire kunststofoplossingen.

Voorzitter van de Stuurgroep, Lia Voermans, benadrukt dat het gebouw niet alleen als kantoor of laboratorium fungeert, maar vooral als demonstratieproject: “Wij willen laten zien dat circulaire principes daadwerkelijk kunnen worden geïntegreerd in bouwprojecten. De keuze voor de isolatieplaten is een voorbeeld van hoe we die ambitie vertalen naar concrete toepassingen.”

Met een oppervlakte van 7.500 vierkante meter wordt het Circular House een living lab waarin experiment en praktijk elkaar ontmoeten. In de zogeheten Experience Space worden duurzame oplossingen gepresenteerd, getest en gedeeld met zowel studenten als bedrijven en beleidsmakers.

Van energieneutraal naar materiaalneutraal

De discussie over verduurzaming in de bouw gaat steeds vaker verder dan energieverbruik. Waar de eerste golf van innovatie gericht was op energieneutrale gebouwen, verschuift de aandacht nu naar materiaalimpact en circulariteit.

“De gebouwen van de toekomst moeten niet alleen energiezuinig zijn,” zegt Benedikt van Roosmalen, Commercial Manager bij Recticel. “Ze moeten ook rekening houden met de volledige levenscyclus van materialen. Dat betekent hernieuwbare grondstoffen, maar ook mogelijkheden voor hergebruik en recycling.”

Deze visie sluit aan bij bredere bewegingen in de sector. Vanuit zowel Europese regelgeving als nationale programma’s – zoals het Nederlandse programma Nederland Circulair in 2050 – groeit de druk om de milieu-impact van bouwmaterialen fors te reduceren.

Circulaire ketens in de praktijk

Wat dit project extra interessant maakt, is de manier waarop het laat zien dat circulariteit alleen mogelijk is via samenwerking in de hele keten. Covestro levert de biocirculaire grondstof (Desmodur® CQ MS), Recticel verwerkt die in isolatieplaten, en Brightlands Circular Space past de platen vervolgens toe in een gebouw dat dient als test- en demonstratieomgeving.

Dit type samenwerking is precies waar de sector om vraagt, stelt bouwinnovatie-expert Marc Verbeek van TNO, die niet bij het project betrokken is maar de ontwikkelingen volgt: “Veel initiatieven stranden omdat er wel materiaalinnovaties zijn, maar geen afzetmarkt, of omdat architecten niet weten hoe ze er mee moeten werken. Hier worden die schakels bij elkaar gebracht in een concreet gebouw.”

Voorbeeldfunctie voor de bouw

Of de Eurothane® Silver Impact-platen op korte termijn breed in de markt worden toegepast, zal afhangen van prijs, beschikbaarheid en verwerkbaarheid. Toch kan de voorbeeldfunctie van het Circular House niet onderschat worden. Door de materialen daadwerkelijk in een gebouw in te zetten, worden aannemers, architecten en opdrachtgevers uitgedaagd om verder te kijken dan de gebruikelijke keuzes.

Bovendien biedt het living lab de mogelijkheid om praktijkervaringen en prestaties te monitoren. Daarmee kan de sector leren wat werkt en waar nog verbeteringen nodig zijn.

De bredere context

De lancering van het Circular House valt samen met een periode waarin de bouwsector zich geconfronteerd ziet met strengere milieueisen, maar ook met een tekort aan duurzame materialen en betaalbare oplossingen. Het project in Sittard-Geleen laat zien dat er wel degelijk technologische en organisatorische doorbraken mogelijk zijn.

De verwachting is dat de opgedane kennis ook toepasbaar wordt buiten de woning- en utiliteitsbouw, bijvoorbeeld in de industriële sector of in infrastructurele projecten waar isolatie en materiaalkeuzes eveneens een grote rol spelen.

Naar een nieuwe standaard

Het Circular House en de gebruikte isolatieplaten zijn geen eindpunt maar een begin, benadrukken de betrokken partijen. Het project laat zien dat circulariteit niet langer een niche is, maar een realistisch uitgangspunt voor de bouw van morgen.

“Wat vandaag een pilot is, moet morgen de norm worden,” vat Lia Voermans het samen. “Alleen zo kunnen we de klimaatdoelen halen én toekomstbestendig bouwen.”