Label voor duurzamer beton
Er bestaan al heel wat initiatieven om milieuvriendelijk beton te produceren. Zo wordt in België al vele jaren stortklaar beton met een lagere CO2-uitstoot uitgevoerd. Daarvoor gebruikt men voornamelijk CEM III/A, een cement waarin een deel van de klinker vervangen is door hoogovenslak. Onlangs heeft de Concrete Sustainability Council (CSC) een CO2-label gecreëerd voor de identificatie en classificatie van beton met een lage koolstofvoetafdruk.
Sinds 2019 kunnen betoncentrales en fabrieken voor de prefabricage van betonelementen gecertificeerd worden door de CSC, een organisatie die zich wereldwijd inzet voor de verduurzaming van beton. Het CSC-certificaat garandeert dat het beton en zijn belangrijkste grondstoffen duurzaam geproduceerd worden. In België wordt de CSC-certificatie op dit moment niet uitgevoerd onder accreditatie.
De CSC-certificatie is gebaseerd op het duurzame beheer van de onderneming en de verantwoorde inkoop van grondstoffen. Ze omvat vier categorieën:
- milieu-aspecten
- sociale aspecten
- economische aspecten
- managementaspecten.
De certificatie heeft betrekking op de volledige toeleveringsketen, met inbegrip van de producenten van cement en granulaten.
De producenten moeten verklaren in welke mate hun onderneming duurzaam beheerd wordt en hun verklaring onderbouwen met bewijzen. Een onafhankelijke certificatie-instelling controleert de labelhouder en kent hem een CSC-certificaat toe als hij aan de vereiste criteria voldoet. Er worden niet minder dan 112 elementen beoordeeld waaraan punten toegekend worden. De som van de behaalde punten bepaalt het certificatieniveau: brons, zilver, goud of platina.
De CSC-certificatie wordt erkend als een certificatiesysteem voor de verantwoorde inkoop. Het wordt onder meer toegepast in het kader van de BREAAM-certificatie (Building Research Establishment Environmental Assessment Method), de oudste en meest gebruikte methode voor de beoordeling en certificatie van de duurzaamheid van gebouwen en infrastructuren. In augustus 2023 waren er 57 CSC-certificaten in België. De lijst van certificaathouders is beschikbaar op www.csc-be.be.
CO2-LABEL VOOR BETON
Het CO2-label is een vrijwillige module die de CSC-certificatie aanvult. Ze wil transparantie creëren over de broeikasgasemissies die gepaard gaan met de betonproductie en een classificatie opstellen van de reductieniveaus van de CO2-uitstoot van beton.
Er bestaan verschillende CO2-reductieniveaus (zie tabel). Ze worden gedefinieerd ten opzichte van referentiewaarden. Beton met een lage koolstofvoetafdruk stoot ongeveer 30 tot 60 % minder CO2 uit dan beton dat bestaat uit Portland CEM I-cement. Voor elke sterkteklasse werd een referentiebetonsamenstelling bepaald. Hierbij werden de gemiddelde samenstellingen in aanmerking genomen die door de externe inspectie vastgesteld werden in het kader van de BENOR-certificatie in 2020. De berekening van de impact van het CO2-equivalent is gebaseerd op milieuproductverklaringen (Environmental Product Declarations of EPD’s). Deze verklaringen worden geverifieerd door een derde partij of aan de hand van een levenscyclusanalyse met door de CSC aanvaarde rekentools.
Niveau 1 is niet van toepassing in België, omdat dit criterium niet streng genoeg is. De Belgische sector voor stortklaar beton produceert al enkele jaren beton van een hoger niveau. Hiervoor wordt voornamelijk CEM III/A gebruikt, een cement waarin een deel van de klinker vervangen is door hoogovenslak. De EPD voor de sector, dat wil zeggen voor een Belgisch stortklaar beton (C30/37 EE2 S4 CEM III/A 42,5), toont bijvoorbeeld een CO2-eq.-impact van 170 kg/m³ aan, wat overeenkomt met niveau 2. In augustus 2023 telden we in België 26 toegekende CO2-labels.
HOE BESTELLEN?
De CO2-reductieklasse moet opgegeven worden op het moment van de bestelling. De aanduiding ‘Gecertificeerd duurzaam beton – CO2-reductie: niveau 2, 3 of 4’ moet dus vermeld worden bij de gegevens die vereist zijn voor de betonspecificatie (zie Innovation Paper 42). De betoncentrale moet ook controleren of de betonsamenstelling geschikt is voor de gewenste toepassing en voldoet aan de uitvoeringsvoorwaarden.
Er is nog onderzoek nodig om de toepassing van beton van niveau 3 en 4 in Belgische omgevingsomstandigheden te vergemakkelijken en om verder te gaan dan deze niveaus. Buildwise werkt eraan!
Bron: het artikel ‘Nieuw CO2-label voor duurzamer beton met een lagere koolstofvoetafdruk’ van ir. V. Dieryck (Buildwise) en B. De Schrijver (FEDBETON) in het Buildwise Magazine van september-oktober 2023. Het werd opgesteld in het kader van de Normen-Antenne ‘Beton-mortel-granulaten’, gesubsidieerd door de FOD Economie. Enkel het originele artikel, te vinden op www.buildwise.be, geldt als referentie.