Als abonnee heb je toegang tot alle artikels op BOUWKRONIEK.be

Materiaal

UV-coatings, een wondermiddel?

Quasi iedereen onder jullie zal minstens wel eens gehoord hebben over UV-coatings, maar wat is dit nu eigenlijk en wat heb je er als aannemer aan? We contacteerden een specialist terzake, die verduidelijkt waarom het gebruik van UV-coatings onder een redelijk groot aantal omstandigheden de beste keuze kan blijken.

thumbnail_IMG_2556

“Zet je pro en contra naast elkaar, dan is dit dé oplossing voor afwerken on demand”

Voor we de koe bij de horens vatten, moeten we – uiteraard – uitleggen wat UV-coatings zijn en doen. Het principe van coatings is dat je een beschermende of decoratieve laag aanbrengt op een oppervlak om er de eigenschappen van te verbeteren. In de bouw- en constructiesector vervult een coating verschillende functies, afhankelijk van het type en de toepassing. Denk daarbij aan zaken als bescherming van het materiaal waarop je het aanbrengt, het verhogen van de slijtvastheid waardoor de levensduur van vloeren en gevels vergroot, een hogere esthetiek, een verbeterde functionaliteit, enzovoort.

Het principe bij UV-coatings is dat je gebruikmaakt van UV-uitharding, een technologie waarbij een coating wordt uitgehard door middel van blootstelling aan ultraviolet (UV) licht. Dit proces maakt gebruik van fotopolymerisatie, waarbij vloeibare bestanddelen direct uitharden door de energie van het UV-licht.

Drie cruciale zaken om rekening mee te houden

Zelfs zonder dat we onze specialist raadplegen, kunnen we bijgevolg al een aantal voordelen vermoeden: directe uitharding, milieuvriendelijker, betere kwaliteit. Arjan Maatkamp (general manager van de in het Nederlandse Veenendaal gevestigde UV-specialist DecoRad Systems bv)?

“Ik denk dat je bij UV drie belangrijke dingen in het achterhoofd moet houden”, vertelt hij. “Allereerst is er het feit dat het gaat om een groene technologie, waarbij geen of een absoluut minimum aan oplosmiddelen wordt gebruikt. Ten tweede heb je de directe uitharding en ingebruikname en ten derde zijn de eindeigenschappen van topkwaliteit.”

Hoger prijskaartje

De vraag die zich meteen opdringt bij deze definitie is waarom op de werf inzetbare UV-coatings, die toch al ruim tien jaar beschikbaar zijn op de markt, de traditionele coatings niet totaal van de markt verdrongen hebben. De hoofdreden hiervoor is vooral de prijs.

“UV-coatings zijn duurder dan de traditionele middelen, daar hoeven we niet flauw over te doen. Hoeveel duurder hangt af van de omstandigheid waaronder je ze gebruikt, maar je kunt ruwweg zeggen dat je het hebt over ongeveer een dubbele prijs van het product. Dat is niet min, zodat het gebruik van UV vooral beperkt wordt tot omstandigheden waarbij het economisch zin heeft. Om het kort samen te vatten: dit is een technologie die heel erg ‘on demand’ werkt. Is minstens één van de drie zaken die ik schetste van doorslaggevend belang, dan kun of moet je in de richting van UV-curing denken.”

Wij kenden de UV-curing vooral van hun toepassing op houten vloeren. De toepassing blijkt evenwel veel ruimer te zijn. Volgens Arjan Maatkamp kun je vloerafwerking opdelen in een drietal segmenten: hout – mineraal – resilient /flexibel en hout on site / op locatie afgewerkt met UV, hout dat voorafgewerkt met UV (bestaat al sinds de jaren 70 ) een fabriek verlaat en de UV-afwerking van coatings voor beton of minerale, steenachtige ondergronden. Met daaraan ook gekoppeld het onderhoud.

“Ik begin met parket, waarbij je een onderscheid moet maken tussen on site aanbrenging met UV en daarnaast het zogenaamde voorafgewerkte parket, dus parket dat al in de fabriek is afgelakt. Mijn vaststelling is dat er hier steeds meer diverse soorten UV-coatings , kleuren en oliën bijkomen voor een bredere ‘look and feel’.

“Een mooi voorbeeld van hoe UV-coatings hun nut kunnen bewijzen, zie ik in de behandeling van houten vloerdelen in de fabriek. Behandel je die traditioneel met olie, dan moeten de planken nadien circa een week te drogen worden gelegd op een rek. Gebruik je UV-olie, dan zie je hoe de werknemer meteen na de behandeling de vloerdelen al kan stapelen in hun verpakking, alles is meteen klaar voor verzending.”

Bekijk ik het beton of steenachtige ondergronden – denk dan voor gebruik bij zaken als warehousing of productiebedrijven – dan merk ik dat er ook daar enorm veel UV-coatings van topkwaliteit worden aangeboden. Deze ook in kleur verkrijgbare coatings gaan zeer lang mee, zijn enorm krasvast, slijtvast, chemicaliënbestendig, enzovoort… Dergelijke eigenschappen kunnen bij tal van toepassingen zeer interessant zijn, ondanks de kostprijs. Denk dan onder meer aan galerijen, parkeergarages, trappenhuizen,… Neem nu een appartement. Hierbij willen de bewoners en bezoekers dat er zo min mogelijk overlast is en alles snel weer in gebruik kan genomen worden. Met UV-coatings is het gedaan met de lange droogtijden, je hardt uit en kunt onmiddellijk in gebruik nemen. Als je er dan bij kunt vertellen dat je techniek niet enkel de snelste in zijn soort is, maar bovendien ook de meest groene, mét een langere levensduur, dan scoor je gegarandeerd. Ik zie, bijvoorbeeld, ook steeds meer UV-coatings gebruikt worden in hotels en winkelcentra. Snelle turnaround nodig? Dan is dit je ideale keuze, ondanks de prijs.”

Kansen op de prefabmarkt

Arjan Maatkamp stipt vervolgens een niet onbelangrijk punt aan. Zoals we al een tijdje merken in zowel Nederland als België groeit de prefabindustrie met rasse schreden en is het einde van de groei nog lang niet in zicht. Wel integendeel als je kijkt naar het huidige tekort aan woningen. Net daar kunnen UV-coatings bijzonder goede diensten bewijzen.

“Bij prefab start alles met het storten van beton in een houten mal waarop een coating wordt aangebracht. Gebruik je traditionele producten, dan heb je geen andere keuze dan bijzonder milieuonvriendelijke lakken, die niet enkel zorgen voor flink wat ‘maskergedoe’ bij de werknemer, maar ook nog eens flink wat geuroverlast tijdens het vervolg van dit productieproces met zich meebrengen. Zoiets past niet meer in het beeld van vandaag, zeker niet als je een UV-middel kunt gebruiken dat bijzonder lange droogtijden van 24 uur of meer vermijdt, geen uitstoot heeft en ook nog eens veel meer stortingen meegaat .”

Vermijden van faalkosten

Vervolgens heeft onze specialist het over bijzondere toepassingen, waarbij je door de onmiddellijke ingebruikname ook faalkosten kunt vermijden.

“Neem, bijvoorbeeld, behandelingen in een treinstation, zelfs bij temperaturen ver onder nul. Je kunt de ondergrond niet drie dagen laten drogen, altijd opnieuw lopen er mensen toch over het behandelde oppervlak en mag je van de opdrachtgever als aannemer herbeginnen. Op eigen kosten, uiteraard. Met UV ben je meteen klaar na het afwerken waardoor je die faalkosten sowieso vermijdt. Bovendien heb je met UV gewoon veel meer grip op de eindkwaliteit. Aansluitend denk ik hierbij ook aan de extra antislip kwaliteiten die je krijgt rond zwembaden, douches, kleedkamers, badkuipen, enzovoort. Behandel je met UV-kwaliteit, dan neem je wat behandeld is onmiddellijk weer in gebruik.”

Flexibele vloeren

Er rest nog één onderdeel dat nog niet behandeld werd: hoe zit het eigenlijk met flexibele vloeren als vinyl, PVC, VCT of linoleum? Vloeren die dikwijls toegepast worden in ziekenhuizen, woonzorgcentra, scholen, bedrijfspanden,…? Ook hier worden we gewezen op het enorme voordeel van de doorlooptijd, maar nu in combinatie met een gezondheids- en milieuvoordeel.

“Het is simpel: moet iets snel in gebruik genomen worden, dan is UV de beste oplossing. Zeker als je daarbij ook nog eens aan de omgeving moet denken. Neem nu het onderhoud in ziekenhuizen of scholen. Gebruik je daarvoor een traditioneel product, dan wacht je elk jaar een heel gedoe met het ontruimen van de ruimte en moet je de vloeren opnieuw behandelen. De verwijderde oude chemie verdwijnt rechtstreeks in de afvoer, wat niet milieuvriendelijk en onnodig is. In dat geval is het beter om voor een permanentere oplossing te kiezen die 4 tot 5 jaar meegaat. Je kunt bovendien de kamers of klaslokalen meteen weer in gebruik nemen, wat betekent de dubbele kostprijs dan nog als je zoveel terugkrijgt?”

“Iedereen heeft inmiddels wel al door waar het bij de keuze voor UV-coatings om draait: je past het toe waar het economisch zin heeft! Aan een tekort aan producten zal het alleszins niet meer liggen. De jongste jaren zijn er zoveel bijgekomen, die je tegenwoordig zelfs op kleur kunt laten maken, terwijl men onze eventueel eerder aangeschafte DecoRad UV-apparatuur gewoon kan blijven gebruiken, waardoor je niets extra hoeft aan te schaffen. Ja, dit blijft een nichemarkt omdat de kostprijs hoger ligt, maar zoek je een snelle, duurzame en hoogkwalitatieve oplossing, dan is afwijken van de mainstream meer dan het overwegen waard!”



Hoe gaat UV-curing in zijn werk?

Wil je UV-curing goed begrijpen, dan moet je weten hoe de techniek precies werkt. In feite werk je met een zender en een ontvanger, waarbij een UV-lamp fungeert als zender en de chemie – dus de coating - de ontvanger is. Het komt er op neer de twee zodanig goed op elkaar af te stemmen - in een tiende van een seconde moet je een volledige uitharding inclusief de gewenste eigenschappen meegeven - dat ze perfect harmoniëren.

UV-curing werkt op basis van fotopolymerisatie, waarbij een vloeibaar materiaal uithardt door blootstelling aan ultraviolet licht. Het proces verloopt in de volgende stappen: applicatie, UV-blootstelling, fotochemische reactie en polymerisatie.

Allereerst wordt de UV-reactieve coating aangebracht op het gewenste oppervlak. Dit materiaal bevat foto-initiatoren, monomeren en oligomeren. Een UV-lamp of LED-lichtbron straalt daarop UV-energie uit met een specifieke golflengte (meestal tussen 200 en 400 nm). Vervolgens absorberen de foto-initiatoren de UV-energie en breken ze die af in reactieve radicalen. De vrijgekomen radicalen starten een kettingreactie waarbij de monomeren en oligomeren zich verbinden tot een stevig polymeer, waardoor het materiaal direct uithardt. Het eindresultaat is dat er zich binnen enkele seconden een duurzame, chemisch bestendige laag vormt, zonder verdamping van oplosmiddelen. Dit proces wordt vooral gebruikt voor vloercoatings, houtafwerkingen, lijmverbindingen en industriële verven.


Foto-4
Nieuwsbrief

Wens je op de hoogte te blijven van inzichten, projecten, trends en evoluties in de bouwsector? Schrijf je nu in blijf up-to-date!

Bouwprojecten