Materieelverkoop stagneert na recordjaar

Bij de verkoop van bouwmachines was er in 2018 opnieuw een forse toename. “De stijgingen van de voorbije jaren schreven we vooral toe aan de verhuurmarkt die sterk groeide en ook voor 2018 lijkt daar de verklaring te zitten. De categorieën die sterk stijgen zijn producten die typisch veel in verhuur worden aangeboden. In een aantal andere categorieën zien we toch al een daling optreden”, stelt Van Haut.

De totale omzet van de Sigma-leden steeg vorig jaar nog eens met liefst meer dan 11% tot 1,68 miljard €. Net iets meer dan 1 miljard € werd in de sectie Burgerlijke Bouwkunde gerealiseerd, terwijl de lifttrucks goed waren voor 657 miljoen €. Voor beide secties zijn dit absolute recordcijfers. “Inzake aantallen was de stijging dan weer minder spectaculair bij de lifttrucks. Daar was de stijging slechts in de ordegrootte van een paar procenten en eindigen we op 12.765 units. Bij de bouwmachines is de stijging in aantallen wel in lijn met de omzetstijging Er werden ongeveer 7% meer machines verkocht en we eindigden op 8.351 eenheden zonder de stroomgroepen. Die laatste blijven nog steeds het zwakke broertje in onze klas en gingen opnieuw nog wat verder achteruit”, vertelt Van Haut. De tewerkstelling bij de Sigma-leden steeg ook al, met zowat 3%, en ging in 2018 over de grens van de 3.000 werknemers.

“Bij de lifttrucks lijkt het plafond bereikt te zijn en te stagneren in de buurt van de 12.500 machines. Maar ik herinner me nog dat we dat in 2010 en de daaropvolgende jaren ook telkens dachten toen de markt rond de 8.500 eenheden bleef hangen. 10.000 leek toen een onbereikbaar getal”, geeft de Sigma-voorzitter mee.

“Ik vermoed dat we al over de piek zijn. De verkoopcijfers in facturatie blijven nog goed, maar dat heeft vooral te maken met de langere levertermijnen die we gekend hebben. We moeten ons ook nog geen zorgen maken. Er zijn wel wat bewegingen aan de gang die een impact kunnen hebben, zoals een handelsoorlog tussen Trump en Xi Jinping en Huawei die zijn smartphoneverkoop ziet dalen. Wie weet wordt het straks verboden om Chinese graafmachines te importeren? Meer recent zijn er nog de gezonken schepen in de Golf en de al dan niet reactie van Trump ten opzichte van Iran. Dichter bij huis hebben we de Brexit. Komt die er wel of niet en wanneer dan? De resultaten van de verkiezingen in eigen land leren dat de verschillen tussen noord en zuid zelden zo duidelijk geweest zijn, wat een regeringsvorming zeer moeilijk lijkt te maken. Het heeft er alle schijn van dat de regeringsvorming opnieuw een olifantsdracht wordt. De vorige lange periode zonder regering viel in een crisisperiode. Dat had nog het voordeel dat er in ‘voorlopige twaalfden’ moest gewerkt worden en er dus geen politici met profileringsdrang allerhande zinloze uitgaven konden doen. Nu de economie goed draait hebben we nood aan een daadkrachtige regering die ervoor zorgt dat de noodzakelijke overheidsinvesteringen gebeuren, zodat we onze positieve flow kunnen aanhouden. Misschien moet onze volgende regering ook maar eens werk maken van een systeem waarbij investeringen die nodig zijn voor het algemeen belang niet door het eerste het beste buurtcomité jarenlang of zelfs decennialang kunnen geblokkeerd worden. Denk maar aan de Oosterweelverbinding, die nu pas van start is gegaan terwijl de eerste spade al in 2006 in de grond had moeten steken. En zo vergaat het elk project van enige omvang”, stelt de Sigma-voorzitter.

Het vinden van medewerkers blijft één van de grootste uitdagingen voor de materieelsector. “De situatie is dermate schrijnend dat onze bedrijven de lat steeds lager moeten leggen. Er zijn gewoon geen kandidaten. Jonge mensen zijn ook minder dan vroeger bereid om extra inspanningen te doen en willen vooral eigen quality time. In combinatie met de recordaantallen machines die geleverd worden zorgt dit voor enorm veel werkdruk bij de bestaande medewerkers. De mensen die we hebben moeten we zo efficiënt mogelijk kunnen inzetten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat wij tijdens de recente sociale onderhandelingen maximaal hebben ingezet om onze mensen zoveel mogelijk vrijwillige overuren te kunnen laten presteren. De onderhandelaars van Sigma kunnen reeds vele jaren hun stempel drukken op de onderhandelingen van het aanvullend paritair comité voor de metaalhandel 149.4. Dit jaar zijn de vrijwillige overuren fors uitgebreid. Die maatregel is nodig omdat er gewoon te weinig instroom is”, besluit Dries Van Haut.

Bij de machines voor burgerlijke bouwkunde is er een totale groei van 6%, maar die geeft een vertekend beeld. Bij de ‘zware’ machines, die van meer dan tien ton, is er zelfs sprake van een daling. De groei komt volledig op rekening van de ‘lichte’ machines van minder dan tien ton. Het aantal verkochte minigravers verdubbelde nagenoeg in de periode van 2014 tot 2018. Voor verreikers, rupsgravers en graafmachines op banden was er in 2018 een groei van 40%. Enkel de grote wielladers deden het (in omzet) 6% minder goed. Deze sectie van Sigma maakt zich zorgen. “Voor de bouwsector als geheel zijn de vooruitzichten nog relatief goed, maar voor de wegenbouw, traditioneel een grote afnemer van machines, gaan een aantal waarschuwingssignalen af”, stelt sectievoorzitter David Vandermeulen.

Bij de generatoren is er nog steeds geen positief nieuws sinds de verkooppiek van 2014, toen 2.861 eenheden verkocht werden. Vorig jaar waren dat er nog 1.451. De daling zit zowel bij de stroomgroepen voor bouwwerven als bij de noodstroomgeneratoren. Bij de noodstroomtoestellen is de daling moeilijk te koppelen aan de aanhoudende doemberichten over het afschakelen van de elektriciteit.

In die deelsector staan de marges almaar meer onder druk en worden beslissingen op de lange baan geschoven. In de stroomgroepen voor bouwwerven is er een sterke verschuiving van kopers naar huurders, meent sectievoorzitter Eddie Bormans. Voor steeds meer aannemers blijkt de investeringskost te hoog. Daarbij komt voor de Sigma-leden nog dat verhuurbedrijven hun stroomgroepen niet altijd in België kopen. Bovendien stelt zich het probleem dat de nieuwe stroomgroepen eigenlijk dit jaar al moeten voldoen aan de Stage V-emissienorm, maar dat de producenten die nog niet aanbieden. Een motor met een constant toerental is technisch gezien moeilijker om te zetten naar Stage V dan een motor met een variabel toerental (bij zowat alle andere materieel). Tot eind dit jaar mogen nog toestellen verkocht worden met de Stage IIIA-norm, maar ook die zijn intussen moeilijk te vinden.

Bij de goederenbehandeling (heftrucks en dergelijke) was er in 2018 in Europa een stijging in de verkochte aantallen met 7,2%. In ons land evenwel was er een stabilisatie in aantallen (een groei van 178 eenheden op een totaal van 12.765). Wat sectievoorzitter Hugues Van Espen opvalt is dat terwijl elektrische aandrijving bij de bouwmachines ook in België stilaan voet aan de grond krijgt, bij de goederenbehandeling die beweging net omgekeerd lijkt te gaan. Elektrische aandrijving is bij de heftrucks goed voor een marktaandeel van 58%, maar in 2018 steeg vooral de verkoop van thermische trucks (op gas en diesel).