Aclagro verbouwt Gents vliegveld tot natuurgebied

Spontane natuurontwikkeling, verwondering en beleving staan centraal in de herontwikkeling van het Oud Vliegveld. Sweco, BUUR en URA ontwierpen in opdracht van stad Gent en ANB een ontwikkelingsvisie op Wonderwoud vertrekkende vanuit de historiek van de site. De X-vormige contour herinnert aan de vroegere landingsbanen, het grillige reliëf aan de recente zandontginning. De hoge zandbergen, het groeiende bos en het vele water bepalen waar bezoekers kunnen komen en waar iets te beleven valt. Verspreid doorheen het bos komen enkele spelmogelijkheden en belevingsplekken. Een 20m hoge uitkijktoren geeft niet alleen een totaalbeeld over het natuurgebied, maar gunt bij mooi weer ook een blik op de 3 Gentse torens. Begin augustus 2023 startte Aclagro met een eerste fase van de herinrichting van het groengebied. Daarin krijgen de zuidwestelijke en noordwestelijke arm van het vliegveld en het militair domein hun nieuwe invulling, samen goed voor een oppervlakte van 23,2ha. “We maken daarbij geen tabulara rasa, maar houden maximaal rekening met de contouren die de natuur voor ons bepaalde. We gaan daar ver in. Tussen de start van het participatieve ontwerptraject en het afleveren van de omgevingsvergunning verstreken al snel 3 à 4 jaar. Al die tijd evolueerde de natuur verder. We hebben voorgesteld om de lengteprofielen van de wandelpaden in de bosgebieden aan te passen aan de bestaande toestand. Die nieuwe paden hebben we gesimuleerd op basis van een drone-opmeting van het terrein. Daarin hebben we het ontwerp van Sweco geïntegreerd en vervolgens nieuwe voorstellen voor de lengteprofielen gedaan. Zo konden we het ontwerp perfect in de bestaande natuur inpassen en moeten we daar minimaal op ingrijpen. We leggen de wandelpaden maximaal in natuurlijke aarde (72.000m²) aan en voorzien daarnaast een waterdoorlatend verhard pad van zo’n 10.000m² om het gebied voor iedereen toegankelijk te maken”, opent Kevin Verplancken, projectleider bij Aclagro.

Milieuverantwoorde aanvulling

Waar wel wordt ingegrepen op de bestaande situatie is de grote waterplas die ontstond uit de zandwinning. “De woudplas – de kleine waterpartij op het terrein – zal deels opnieuw opgevuld worden om een recreatieve zone, genaamd de speelspiegel, te ontwikkelen. Ook hier hebben we op basis van de drone-opmeting en een hydrografische opmeting van Sweco bepaald waar we de plas best opvullen en hoeveel grond daarvoor nodig is. Daarvoor gebruiken we in eerste instantie de overschotten uit de zandwinning die nog op het terrein aanwezig zijn. Bijkomend zullen we nog zo’n 35.000m³ grond moeten aanvoeren. Die aanvoer doen we zo gespreid mogelijk, rekening houdend met het broedseizoen en om de verkeersdruk op de omgeving te beperken. Dankzij die gespreide aanvoer krijgt de natuur de tijd zich aan te passen aan de wijzigingen. Momenteel mikken we op zo’n 30 vrachtwagenritten per dag.” 

Voor de nieuw aangevoerde grond legt het team van Aclagro de lat bewust hoger dan de geldende regelgeving. “We maken er een punt van dat alle grond 0,0% PFAS bevat en we gebruiken enkel grond gecatalogeerd voor vrij hergebruik. We verifiëren dat met de nodige controles en bevestigen dat op papier aan de hand van conformverklaringen”; legt Kevin Verplancken uit.

Complex betonwerk

Naast de aanpassingen op het terrein, creëert Aclagro ook de toegangspoorten tot de groenpool. De constructies in ter plaatse gestort beton verwelkomen met hun open waaierende vorm de bezoekers figuurlijk in het gebied. “De constructies zijn 20m lang en 5,2m hoog en de wanden hellen 10° naar buiten in de richting van de dijklichamen waarin de poorten zijn uitgesneden. Dat werken onder helling vraagt wel wat aandacht in de planning en het plaatsen van de bekisting. Het achterste bekistingspaneel staat immers onder hogere belasting, bovendien moet het blijven staan totdat het beton zelfdragend is”, licht Keven Verplancken toe. Ook de uitkijktoren wordt een huzarenstukje in ter plaatse gestort beton. Kevin Verplancken daarover: “De toren groeit uit de grond op een basis van 26 schroefpalen en zal uiteindelijk 20m boven het maaiveld reiken. Op de hoogste verdieping zullen de bezoekers 34,5m boven zeespiegelniveau staan, dat verzekert een prachtig uitzicht.”

Een recente uitdaging in het project is het weer. “Het natte weer vanaf half november en vervolgens de vorst sinds de jaarwisseling hebben ons al parten gespeeld in de planning. Het was de bedoeling de dijklichamen al te profileren met teelaarde vanuit het gebied zodat de zaden dit voorjaar zouden kunnen kiemen. Maar met het natte weer zou de aanvulling afspoelen en de vorst maakt dat werk ook onmogelijk. We streven ernaar die profilering dit voorjaar toch nog klaar te hebben. Ook voor de ter plaatse gestorte betonconstructies aan de ingangen is de vorst een spelbreker,” vertelt Kevin Verplancken. Dit najaar kunnen de bezoekers kennismaken met de vernieuwde groenpool.

Wonderwoud onder de loep

• Eigenaar: De Vlaamse waterweg
• Concessiehouders: Stad Gent en ANB
• Ontwerp: Sweco, BUUR en URA
• Aannemer: Aclagro

Enkele opmerkelijke getallen

• Totale oppervlakte: ±200ha
• Aan te vullen grond: 35.000m³
• Transporten per dag: 30 vrachtwagenritten