Eerste deel Oosterweel bijna klaar
Na goed 5 jaar werken heeft het eerste grote Oosterweel-deelproject de eindmeet in zicht. Deze zomer rondt Lantis het gros van de herinrichting van Linkeroever af. De aansluiting van de snelwegen E17 en E34 op de R1 nabij de Kennedytunnel verloopt nu overzichtelijker en veiliger. Verder biedt een nieuwe P+R de mogelijkheid om de modal shift naar de stad te maken. De randafwerkingen zoals bermen en 16km aan fiets(snel)wegen zijn in volle afwerking.
We schrijven mei 2019 als consortium Rinkoniên de eerste spade in de grond zet voor de werf van de eeuw. De taak van de aannemerscombinatie rond Artes, CIT Blaton, TBI Mobilis en Stadsbader was de ombouw van de volledige infrastructuur op Linkeroever. De opdracht omvatte het vernieuwen van de E34 vanaf Waaslandhaven-Oost - inclusief de aanleg van een nieuw op- en afrittencomplex -, het bouwen van een volledig nieuwe knoop Sint-Anna – met toekomstige aansluiting naar de nieuwe Scheldetunnel -, het bouwen van een nieuwe knoop Antwerpen-West en het vernieuwen van de R1 tussen beide knopen. Ook de E17 werd vernieuwd van de Kennedytunnel tot aan de op- en afrit Kruibeke. Daarnaast vernieuwde Lantis een stuk van de N70 en realiseerde de nodige parallelwegen om een nieuwe P+R-parking zowel vanuit het zuiden als het noorden vlot bereikbaar te maken. Verweven met die nieuwe infrastructuur komen er ook zo’n 16km nieuwe fiets(snel)wegen en worden natuurgebieden opnieuw met elkaar verbonden.
Stijn Slowack, technisch projectmanager Linkeroever bij Lantis gidst ons langs de verschillende deelzones en bespreekt het doel en de technische uitdagingen van ieder projectdeel.
Knoop R1-E17 | Op/afrit Linkeroever
Het knooppunt van de E17 met de R1 is compacter aangelegd. Het meest opvallend in deze aanpassing is het verdwijnen van de gevaarlijke linkse in- en uitvoegstroken. Door ze te verplaatsen naar de rechterzijde is het aantal weefbewegingen verminderd en werd het knooppunt vlak voor de Kennedytunnel een stuk veiliger. Samen met de aanpassing van de knoop verhuisde op- en afrit 6 Linkeroever naar de overzijde van de snelweg met een aansluiting op de nieuwe verbindingsweg. Dankzij de compactere vormgeving van het knooppunt en het verplaatsen van de op- en afrit ontstaat er 18ha extra groen tussen het knooppunt en Linkeroever. In dat gebied wordt nog een extra fietsverbinding aangelegd richting Ringfietspad. Verder wordt de fietssnelweg F4 (Gent) onder het knooppunt doorgetrokken tot aan het Ringfietspad. Een nieuwe fietsverbinding over de R1 tussen Linkeroever en het Burchtse Weel maakt het Ringfietspad rond.
“De grootste uitdaging voor deze knoop was de fasering van de werken”, schetst Stijn Slowack. “Tijdens het bouwen van het volledig nieuwe knooppunt moest het doorgaand verkeer kunnen passeren. Om daarin te slagen, zijn de fly-overs gefaseerd gebouwd. Ze schoten als het ware als paddenstoelen uit de grond. Finaal sloten deze puzzelstukken mooi op elkaar aan. Het was het resultaat van een heel uitgekiende fasering waarbij deels naast en deels over de in dienst zijnde autosnelwegen werd gewerkt.”
Bijzonder is ook de fundering van de brugdekken van de fly-overs. “Normaal liggen brugdekken op palen die door de landhoofden gaan. In de knoop Antwerpen-West hebben we gekozen voor een vrij innovatieve techniek waarbij het landhoofd werd gebouwd in gewapende grond. Die draagt de brugdekken zonder dat er funderingspalen aan te pas komen. De gewapende grond wordt uitgebreid gemonitord om het gedrag van de grond op te volgen.”
Een laatste huzarenstuk in deze zone was de bouw van een parkbrug over de E17. “De brug maakt een overspanning van meer dan 60m zonder ook maar één tussenpijler. Bovendien werd de brug onder hoge tijdsdruk gebouwd.”
Verbindingsweg
Deze parallelweg naast de E17, R1 en E34 aan de zijde van Zwijndrecht verbindt de op- en afritten 17 Zwijndrecht en 8 Waaslandhaven-Oost met elkaar. De weg heeft één rijstrook in elke rijrichting, met uitzondering van de zone tussen P+R Linkeroever en op- en afrit 6 Linkeroever. Die telt twee rijstroken per richting. De verbindingsweg is omgeven door geluidwallen, of geluidsschermen waar niet voldoende ruimte was voor hoge grondbermen. De verbindingsweg zorgt voor een betere spreiding van bestemmingsverkeer van en naar de snelwegen in alle richtingen, houdt sluipverkeer uit de woonkernen van Linkeroever, Zwijndrecht en Burcht en zorgt voor een vlotte verbinding naar de nieuwe P+R Linkeroever.
“Ook hier zit de uitdaging in de gefaseerde aanleg van de verbindingsweg. Zowel op het zuidelijk deel als op het noordelijk deel hebben we tijdelijke parallelwegen moeten bouwen omdat de definitieve locaties nog niet beschikbaar waren. Momenteel bouwen we die definitieve parallelweg nog altijd af. In mei wordt deze in gebruik genomen.”
P+R Linkeroever
Langs de R1 ter hoogte van de Blancefloerlaan verrees de Park and Ride Linkeroever, een van de drie P+R-parkings die in het kader van Oosterweel werden gebouwd aan de rand rond Antwerpen. Het parkeergebouw telt 6 niveaus en biedt plaats aan 1500 wagens en 150 fietsen. De P+R fungeert als mobiliteitshub waar automobilisten de overstap kunnen maken op fiets of tram om verder het stadscentrum in te trekken. “Die modal shift is één van de doelstellingen van ons project. Het doel is de helft van de verplaatsingen naar Antwerpen met een alternatieve vervoersmethode uit te voeren.”
E17 | Op/afrit Zwijndrecht
De E17 is volledig vernieuwd van de Kennedytunnel tot op- en afrit 16 Kruibeke. Tegelijkertijd kreeg het volgende op- en afrittencomplex 17 Zwijndrecht een volledige transformatie. Vanaf dit complex is het enkel nog mogelijk de E17 op- en af te rijden in de richting van en naar Gent. Het lokale verkeer dat richting Antwerpen wil rijden, volgt nu de nieuwe verbindingsweg naar de nieuwe op- en afrit 6 Linkeroever ter hoogte van Antwerpen-West. Via het complex Waaslandhaven-Oost krijgt dit verkeer aansluiting met de E34.
“Het vernieuwen van de E17 tussen Kruibeke en Zwijndrecht gebeurde tijdens de coronacrisis in 2020. Deze vernieuwing was aanvankelijk gepland tijdens de zomers van 2020 en 2021. Bovendien zouden we de werken gefaseerd en in een versmalde 2x3 rijstroken constellatie uitvoeren. De lockdown omwille van de coronacrisis bood een opportuniteit om de vernieuwing te versnellen omwille van de verminderde verkeersintensiteiten. Op een paar weken tijd heeft Rinkoniên de volledige voorbereiding georganiseerd om vervolgens in 2 x 3 weken de volledige snelweg in beide richtingen te vernieuwen. Dit telkens met 2x2 rijstroken op een halve snelweg. Dat was sterk teamwerk.”
Knoop R1-E34 | Op/afrit Sint-Anna
Het vernieuwen van het knooppunt Sint-Anna is de laatste stap in de transformatie van Linkeroever. Een deel van de snelweg wordt er momenteel verdiept aangelegd, een deel loopt over de fly-overs en de rest op maaiveldniveau. In de toekomst zullen groene bermen het verkeer aan het zicht onttrekken en de impact op de omliggende natuurgebieden verminderen. Samen met de ombouw van het knooppunt knipte Lantis de Charles de Costerlaan en vormt die om tot een fiets- en wandelboulevard. Ten zuiden van het knooppunt komt een nieuwe fietsbrug over de R1. Ze zorgt zo voor een snelle en veilige verbinding tussen Zwijndrecht en Linkeroever. Een bermbrug tussen de nieuwe fietsbrug en de Blancefloerlaan zal de natuurgebieden Het Rot en Het Vlietbos met elkaar verbinden.
Dit knooppunt wordt geplaagd door de aanwezigheid van PFOS in de ondergrond. “Daardoor hebben we onze faseringen en uitvoeringstechnieken moeten aanpassen. We hebben gezocht naar oplossingen die minder grondwaterbemaling vereisen. Al die wijzigingen geven grote hinder voor het grondverzet, aangezien onze technische verslagen geschorst zijn omwille van de lopende procedures. Tot vandaag mogen we in bepaalde zones immers niet werken.”
E34 | Op/afrit Waaslandhaven-Oost
Het verkeer van en naar de Waaslandhaven kreeg een betere aansluiting op de E34 en de Liefkenshoektunnel dankzij de heraanleg van op- en afrittencomplex 8. Nu is het mogelijk de E34 in alle richtingen op- en af te rijden. Voor fietsers is er naast de Keetberglaan een nieuw fietspad aangelegd dat via een tunnel de Canadastraat kruist. Een fietsbrug over de E34 sluit het fietspad aan op de fietssnelweg F41 aan de zuidzijde van de autosnelweg. De fietssnelweg zelf wordt nog doorgetrokken tot aan het Ringfietspad en wordt verbreed tot 6m. Ook het Ringfietspad wordt nog doorgetrokken van de Kennedytunnel naar de Charles de Costerlaan/Scheldetunnel.
“De kluifrotonde is ontegensprekelijk de blikvanger in dit projectdeel. Voor de op- en afrit Waaslandheven bouwden we een dubbele brug met aan weerszijden een rotonde. Vanuit de lucht lijkt dit geheel op een kluif, vandaar de naamgeving. Verder was het inhijsen van de nieuwe fietsbrug een huzarenstuk. Er was weinig marge tussen de twee landhoofden. Aangezien de autosnelweg werd afgesloten voor deze hijsoperatie was er de nodige tijdsdruk om de klus te klaren.”