Ingenieuze pontons slingeren sierlijk tussen mijnterrils

Wie er graag op uittrekt met de fiets kan tegen het begin van de zomer een nieuwe attractie uitproberen in Terhills: een S-vormige, drijvende brug – geïnspireerd op de gulden snede – tussen de twee terrils van de voormalige mijn van Eisden. De fietsverbinding stond al langer op het wensenlijstje van opdrachtgever Terhills. BuroLandschap en Tractebel hadden aanvankelijk een variant in voorgespannen beton uitgewerkt. Maar de offertes van de markt voor dit ontwerp lagen boven het beoogde budget. In de zoektocht naar een prijsgunstigere oplossing ging de opdrachtgever in onderhandeling met de verschillende aanbieders. Uiteindelijk wist waterbouwer HYE Terhills en medefinancier Provincie Limburg te overtuigen met een vernuftig concept van drijvende pontons. “Het was een ingeving van onze calculatie-afdeling”, opent Pol Michels, hoofdprojectleider bij de aannemer. “Het concept is eigenlijk eenvoudig: het gaat om 28 betonnen bakken gevuld zijn met EPS-isolatie en scharnierend met elkaar verbonden. Dankzij de budgetvriendelijkere aanpak met de betonnen drijvers en het behoud van de specifieke gebogen vorm kreeg HYE de opdracht toegewezen.”

Precisiewerk

Het bouwen van de prefab betonnen pontons was een precisiewerk. “De pontons van 3,3m breed en 13,5m lang zijn een combinatie van EPS-isolatie met een betonnen omhulsel waarin metalen scharnieren zijn gestort. De maatvoering moest tot op de millimeter correct zijn om de pontons mooi op elkaar uit te lijnen én om te verzekeren dat de slinger op beide landhoofden zou toekomen”, duidt collega-projectleider Dries Eerdekens. De pontons werden rond de isolatie gestort. Eerst werd de gebogen vorm heel precies gemodelleerd in het isolatiemateriaal. Vervolgens werd hier een wapening rond gevlochten, daarna kwam de bekistingsmal om tot slot het ponton te storten met zelfverdichtend beton. De pontons werden met een vrachtwagen naar de werf getransporteerd en met een kabelkraan in het water gelegd, klaar om naar hun definitieve plaats gebracht te worden.

Om de pontons op hun plaats te houden, zijn ze met beugels verankerd aan buispalen onder de waterlijn. “De opdrachtgever wilde absoluut dat die stalen funderingspalen onzichtbaar bleven. Om daar een passend antwoord op te bieden, hebben we 26m lange buispalen in de bodem van de plas geheid. In deze palen met een diameter van 101.6 cm hebben we vervolgens een lichte, smalle koker gebetonneerd. Ook die lichte koker moest heel precies geplaatst worden met het oog op de verankering van de pontons. Om daartoe te komen, hebben we een hulpstuk ontwikkeld om de X- en Y-coördinaten heel precies vast te leggen op basis van aanwijzingen die de landmeter vanop de oever gaf”, aldus Dries Eerdekens. De aannemer had gehoopt het aanstorten van de lichte koker in de buispaal droog uit te kunnen voeren, maar het regenweer dit voorjaar heeft daar anders over beslist. “Het water in de plas stond te hoog waardoor duikers het aanstorten met onderwaterbeton hebben uitgevoerd. Nadien hebben de duikers nog een deel van de buispalen weggebrand zodat die voldoende onder de waterlijn blijven. Om dezelfde reden zijn de stalen geleidingsconstructies die de verbinding maken tussen het betonnen dek en de funderingspalen zo slank mogelijk uitgevoerd en maximaal onder de waterlijn verwerkt.”

Tijdelijke kade

De operatie op de Maasmechelse waterplas vroeg van de doorwinterde waterbouwer ook de nodige creativiteit. Het aanvoeren van het materieel kon niet via een waterweg aangezien de plas volledig geïsoleerd ligt tussen de mijnterrils. “We hebben dus alles over de weg moeten aanvoeren en ons vervolgens moeten organiseren om op het water te kunnen werken. Dat betekende onder meer dat we een tijdelijke kade gebouwd hebben voor het lossen en te water laten van de betonnen pontons. We hebben hier ook de buispalen aan elkaar gelast. Ze zijn op een lengte van 13m naar de werf gebracht om binnen de transportgrenzen te blijven en nadien hier op hun totale lengte van 26m samengesteld. De kade wordt na de werkzaamheden afgebroken om de natuur maximaal opnieuw in ere te herstellen. Om dezelfde reden is samen met LRM en Agentschap Natuur en Bos ook heel doordacht beslist welke bomen in de werfzone wel of niet gekapt werden.”

Om het werken op het water mogelijk te maken, bracht HYE een koppelponton naar de plas dat als werkplatform fungeerde voor de kabelkraan. Het verplaatsen van het werkponton en van de betonnen brugdelen gebeurde met een klein bootje. “Ook dat kon niet over water naar Maasmechelen komen. Dus zijn we op de markt op zoek gegaan naar een voldoende sterke boot die toch over de weg te transporteren was. Zo zijn we op een oud Duits legerbootje gestoten. Dat heeft hier de volledige klus geklaard”, vertelt Pol Michels.

Robuuste brug

De montageoperatie verliep voorspoedig. “Tijdens de voorbereidingsfase waren we uitgegaan van een gemiddeld plaatsingsritme van 2 brugdelen per week. In de praktijk haalden we op een goede week 6 elementen per week. Maar het weer heeft toch voor behoorlijk wat uitdagingen gezorgd. De hoge waterstand in de plas heeft niet alleen gemaakt dat we de verjongde kokers in de buispalen onder water moesten uitvoeren, ook de twee stalen bruggen die de verbinding maken tussen de landhoofden en de pontonbrug voeren we onder water uit” licht Dries Eerdekens toe. 

Het concept van de brug is behoorlijk robuust. Zo is er rekening gehouden met golven tot 75cm hoogte en kan de brug een belasting van 500kg/m² aan. Twee fenomenen die in de praktijk wellicht niet zullen voorkomen.

Eenmaal volledig gemonteerd krijgt de brug nog een bestrijking met maasgrind omwille van de omgeving, dicht bij de Maas.

Naast het slimme concept leverde HYE ook een krachttoer in de uitvoeringstermijn. In september 2023 kreeg de aannemer de opdracht toegewezen, in december bouwde hij de tijdelijke kade en ging van start met het lassen van de buispalen en straks in juni maken de eerste wandelaars en fietsers de overtocht tussen de twee terrils.