Oude platanen dicteren aanpak heraanleg Coupure Rechts

In september 2022 zette de tijdelijke maatschap Willemen Infra – Denys de schop in de grond voor het vernieuwen van Coupure Rechts. Op het tracé tussen de Rozemarijnbrug en de Contributiebrug plaatst de aannemerscombinatie een nieuw, gemengd rioleringsstelsel, legt een dubbelrichtingsfiets- en wandelpad aan, vernieuwt de traminfrastructuur en zorgt voor een nieuwe comfortabele rijbaan van 5,65m breed. De infrastructuurmix geeft het project al een zekere moeilijkheidsgraad, maar de oude platanen tussen de rijweg en de Coupure hebben de complexiteit ongetwijfeld verzwaard. “De inschatting van stad Gent en Arcadis bij aanbesteding was dat we het project op een klein jaar zouden kunnen afronden. De oplevering was aanvankelijk voorzien in de zomer 2023”, vertelt werfleider Pieter Lippens (Willemen Infra). “Het uitgangspunt was dan ook dat we de riolering in open sleuf zouden aanleggen. Maar bij het sonderen van kabels en leidingen tijdens de voorbereiding van de werken, stootten we op grote wortels van de platanen. De stad heeft ons toen gevraagd om verder onderzoek te doen naar de wortels. Uiteindelijk hebben we op meerdere plaats sonderingen naar boomwortels uitgevoerd. De bomen zijn beschermd erfgoed, we moesten er dus met de grootste omzichtigheid mee omspringen doorheen het project. Het werken in open sleuf was dus geen optie meer. We hebben daarop twee alternatieven onderzocht: het renoveren van de bestaande, gemetselde riolering of een nieuwe riolering plaatsen via een perstechniek. Uiteindelijk is voor de tweede optie gekozen. Die wijziging in de plannen heeft ons drie maanden oponthoud gekost om het nodige studiewerk uit te voeren en voorbereidingen te treffen. Uiteindelijk is de riolering in twee delen geperst. Daartoe hebben we een vertrekput gebouwd met behulp van secanspalen. De vloerplaat hebben we waterdicht gemaakt met behulp van onderwaterbeton. 250m verderop hebben we volgens hetzelfde principe een ontvangstput gebouwd en vervolgens de buizen met diameter 1200mm onder de boomwortels doorgeperst. In een tweede fase hebben we vanuit een nieuwe persput de tweede boring uitgevoerd naar de bestaande persput van de eerste fase 250m verderop.”

De keuze voor de geperste riolering vroeg ook een andere aanpak voor het maken van de huisaansluitingen. “Wanneer je in open sleuf werkt, kun je de buizen voor de aansluitingen mee voorzien op de rioleringsstreng. Nu hebben we dat achteraf moeten doen. Daartoe hebben we voor iedere aansluiting met een bodemzuiger de rioleringsbuis moeten openleggen. Gezien de grote diepte hebben we telkens een verplaatsbare beschoeiing in dat gat geplaatst. Soms kwamen we daarbij ook boomwortels tegen, dan moesten we ons tracé aanpassen en met extra bochten werken”, zegt Pieter Lippens.

Zwevend fietspad

Een andere maatregelen om de bomen te ontzien, was de keuze voor een zwevend fietspad. “Dat was een primeur voor ons”, bekent Pieter Lippens. “Het komt er eigenlijk op neer dat het fiets- en voetpad op palen is gebouwd. Denys voorzag tussen twee bomen telkens 4 micropalen tot 9m diepte. Daarop hebben we vervolgens een gewapende sokkel van 3x2m gemaakt waarop dan breedplaten kwamen te liggen. Op die basis hebben we de bekisting en wapening aangebracht om het eigenlijke fiets- en voetpad in een 16cm dikke betonlaag te storten. Voor we de breedplaatvloeren op de sokkels plaatsten, hebben we de bodem laten ploffen om er zuurstof in te brengen. Daarnaast is ook lavasubstraat ingebracht om de grond luchtig te houden. Vervolgens is op het maaiveld een laag van 5cm groencompost aanbracht. Zo blijft er na het plaatsen van de breedplaatvloeren nog een ruimte van 5cm tussen het maaiveld en de onderzijde van het fietspad. Zo blijven de wortels beschermd en tegelijkertijd kunnen de wortels het fietspad niet omhoog duwen.”

Ook een van de perrons in de straat werd zwevend geplaatst volgens een vergelijkbare aanpak. “We zijn opnieuw gestart met micropalen: een rij aan de zijde van het fietspad en een rij aan de zijde van de rijweg. Daarop hebben we vervolgens betonnen sokkels aangebracht. Op die sokkels komt op zijn beurt een staalstructuur in HEB-profielen. Dit is de draagstructuur voor een afwerking in houten balken met daarop planken, inclusief antisliplijnen”, verduidelijkt Pieter Lippens.

Werken onder water

Ook niet alledaags voor een wegenisaannemer is werken onder water. De nieuwe regenwaterriolering komende uit een zijstraat is voorzien van een uitstroomconstructie. “Aangezien de buizen dieper liggen dan het waterpeil van de Coupure, hebben we de uitstroomconstructie onder het waterniveau moeten maken. Om dat te kunnen doen hebben we eerst een waterdichte bouwkuip in de Coupure gebouwd. Daartoe moesten duikers eerst een deel van de bestaande damwand plaatselijk doorbranden” vertelt Pieter Lippens.

De wegopbouw tot slot is ook niet de gangbare onderfundering met een laagje asfalt. De combinatie van tram- en weginfrastructuur vroeg om een totaalpakket van 70cm, bestaande uit een fundering van walsbeton, vervolgens een onderlaag in beton waarin de dwarsliggers voor de tramsporen verwerkt zitten, dan een horizontaal drainerend scheuroverbruggend scherm met daarop de toplaag van de rijweg. “Die is gewapend en volledig ter plaatse gestort met behulp van een betonpomp. Gezien de smalle rijweg dienden we in zones van 50 à 60m per keer te werken. Na het voltooien van de weg hebben we de bestaande voetpaden opgebroken en nieuwe parkeerstroken en voetpaden aangelegd”, beschrijft Pieter Lippens.

Coupure Rechts onder de loep

• Opdrachtgever: Stad Gent
• Ontwerp: Arcadis
• Aannemer: TM Willemen Infra-Denys

Enkele opmerkelijke getallen

• Dikte wegopbouw: 70 cm
• Totale lengte geperste riolering: 500 m