Port of Antwerp-Bruges pioniert met circulair bedrijventerrein
Port of Antwerp-Bruges heeft de voormalige Opel-terreinen aan de Noorderlaan in Antwerpen herbestemd tot een duurzaam bedrijventerrein. Het NextGen District mikt niet alleen op bedrijven die actief zijn in de circulaire economie, de inrichting en aanleg van een eerste deel van het 88ha grote terrein is zelf ook maximaal duurzaam en circulair opgevat. De aannemers werden tijdens de aanbesteding uitgedaagd om hiertoe duurzame en circulaire oplossingen voor te stellen.
Grondstoffentransitie, recyclage en duurzaamheid zijn codewoorden voor de bedrijven die Port of Antwerp-Bruges aangetrokken heeft en nog wil aantrekken voor het NextGen District. Logisch dus dat de initiatiefnemer zelf ook de ecologische kaart trok bij het ontwerp en de aanleg van het bedrijventerrein. Voor het ontwerp sloeg het havenbedrijf de handen in elkaar met Arcadis en Witteveen + Bos, voor de aanleg ging het een samenwerking aan met infra-aannemer Colas. “Arcadis was verantwoordelijk voor de opmaak van het eerste inrichtingsplan. Ze hielpen ons concreet met de algemene indeling van de site: waar komt de weg te liggen, hoe verdelen we het terrein, hoe zorgen we voor de juiste waterinfiltratie en hoe creëren we voldoende groenbeleving op de site. Studiebureau Witteveen + Bos heeft op basis van dit kader de gedetailleerde plannen uitgetekend”, opent Dries Van Loock, Manager Dredging & Survey bij Port of Antwerp-Bruges.
Circulair asfalt
Voor de aanleg van het NextGen District daagde Port of Antwerp-Bruges de geïnteresseerde aannemers uit de duurzaamheidslat voor de site nog hoger te leggen. Dit onder meer door duurzame én circulaire materialen voor te stellen en de CO2-uitstoot voor de realisatie te beperken én dat in combinatie met hoge kwaliteitsdoelstellingen. “Naast de prijs hebben we de voorstellen van de verschillende aannemers mee in overweging genomen om de opdracht toe te wijzen. De creativiteit en expertise vanuit de aannemerszijde heeft tot enkele sterke optimalisaties geleid. Voor de wegopbouw in asfalt bijvoorbeeld zijn we afgeweken van het Standaardbestek 250. De opbouw van de rijweg bestaat uit een steenslagfundering van 2x20cm, aangelegd met het sloopafval van de vroegere General Motors-fabrieken op de site. Het asfaltpakket bestaat uit minimaal 21cm asfalt, opgebouwd in drie lagen, met name een profileerlaag en een onderlaag en tot slot de toplaag. De profileerlaag en onderlaag zijn beiden opgebouwd uit minimaal 8cm lage temperatuurasfalt van het type APO -A, de toplaag is 5cm SMA-C2 asfalt. Zowel voor het wegenisasfalt als voor de fietspaden in asfalt hebben we recyclage granulaat toegepast, waardoor het circulair asfalt is. Voor de fietspaden hebben we er voor gekozen het percentage te verhogen ten opzichte van de voorschriften in het standaardbestek”, duidt Dries Van Loock, Manager Dredging & Survey bij Port of Antwerp-Bruges
Kwaliteit verzekerd
Het pionieren met circulaire en duurzame materialen is één ding, maar als opdrachtgever wil je het innovatie-risico enigszins beheersen en een zekere mate van kwaliteit afdwingen. “Die zekerheid hebben we op NextGen gekregen door het gebruik van road-IT op te leggen. Met behulp van scanners en sensoren hebben we de temperatuur van het geplaatste asfalt en het aantal walsovergangen laten meten en inzichtelijk maken voor de operatoren van de machines. Die informatie laat hen toe gericht bij te sturen tijdens de plaatsing, waardoor de kwaliteit van het eindresultaat hoger ligt. Het toepassen van deze technieken zet de aannemer er niet alleen toe aan de strikt noodzakelijke kwaliteit te leveren, maar ook in te zetten op het aanleveren van de best mogelijke kwaliteit en hiervoor beloond te worden. Het voordeel voor ons is dat deze aanpak een directe impact heeft op de levensduur van de asfaltverharding. Tot slot bood aannemer Colas de mogelijkheid om lage temperatuurasfalt toe te passen met een COPRO-certificatie en om aanpassingen door te voeren in het proevenprogramma waar noodzakelijk”, vertelt Dries Van Loock.
CO2-uitstoot beperken
Ook voor de betonproducten trok Colas zijn circulaire trukendoos open. Voor de lijnvormige elementen werd beton met een groter aandeel gerecycleerd materiaal toegepast, de funderingen in schraal beton zijn vervaardigd met 100% recyclagemateriaal en de rioolbuizen zijn in zwavelbeton, een betonvariant zonder cement. Voor prefab betonproducten ) zoals boordstenen en straatstenen, werd geopolymeer toegepast als cementvervanger.
Naast de vraag om duurzame materialen voor te stellen, legde Port of Antwerp Bruges in het bestek nog enkele andere duurzaamheidscriteria op, zoals een beperking van de CO2-uitstoot door het gebruik van modern materieel en door de transportafstanden te beperken. “In dit geval bedroeg de afstand tussen het bouwterrein en de productiesite van Colas maar 11km. Daarnaast heeft de keuze voor gerecycleerd materiaal in het beton en asfalt en het gebruik van zwavelbeton ook gevoelig bijgedragen aan de CO2-reductie. Voor het ketenpark leverde de aannemer een inspanning door zonnepanelen en een windmolen toe te passen”, aldus Dries Van Loock.
Opstap naar praktijkaanpak
Voor het Havenbedrijf was de duurzame uitvraag geen nieuw gegeven. “We proberen in heel wat bestekken duurzaamheidscriteria op te nemen. We zoeken daarbij altijd naar een evenwicht tussen ambitie en realiseerbaarheid. Het bestek voor NextGen was wel een mooie testcase om een aantal zaken uit te proberen en met de potentiële aannemers in gesprek te gaan. Op termijn willen we deze werkwijze zeker verder uitrollen. Het is ook onze ambitie om duurzaamheid en circulariteit standaard te integreren in onze infrastructuurwerken. We testen momenteel een aantal tools uit zoals de GRO en de CO2-prestatieladder en bekijken welke van die instrumenten we standaard zullen inzetten om onze klimaat- en andere duurzaamheidsdoelstellingen te halen”, besluit Dries Van Loock.
NextGen ecosysteem
Het NextGen District pas volledig binnen de duurzaamheidambities van Port of Antwerp-Bruges. De bedrijven die zich komen vestigen op het nieuwe bedrijventerrein zijn allemaal actief in het hergebruik van grondstoffen. Bedoeling is dat ze dat niet enkel als eilandjes naast elkaar gaan doen, maar dat de reststromen van het ene bedrijf als input voor het andere bedrijf kunnen dienen. “Momenteel zijn er vijf bedrijven die een concessie-overeenkomst getekend hebben om zich op de NextGen-site te vestigen. De eerste omgevingsvergunning is binnen, de andere zitten in het aanvraagproces. Als Port of Antwerp-Bruges faciliteren wij de opzet van een zogenaamd NextGen ecosysteem waarbinnen de bedrijven met elkaar in contact komen zodat de beoogde synergiën concreet kunnen worden”, vertelt Dries Van Gheluwe, Business development advisor bij Port of Antwerp-Bruges.