Nieuwe regels voor meer ruimtelijke kwaliteit
Het verzamelbesluit ruimtelijke ordening (het besluit van de Vlaamse regering tot wijziging van verschillende besluiten inzake ruimtelijke ordening, ruimtelijke veiligheidsrapportage en milieueffectrapportage) is op 22 november in werking getreden. Dit besluit wijzigt onder meer de vrijgestelde handelingen, de handelingen die van algemeen belang beschouwd worden, de vergunningsplichtige functiewijzigingen en de handelingen waarvoor de medewerking van een architect vereist is. Daarnaast voert het besluit nog enkele technische aanpassingen en correcties door. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) verduidelijkt de nieuwe regels.
De manier waarop we omgaan met ruimte moet veranderen: we moeten zo min mogelijk open ruimte een woon- of industriebestemming geven. Bijkomende woningen en bedrijven realiseren we zoveel mogelijk binnen het bestaande bebouwde gebied, liefst nabij voorzieningen die goed ontsloten zijn. Maar in de praktijk staat heel wat regelgeving de verdichting op die plekken in de weg. Zeker op lokaal niveau zijn er heel wat bijzondere plannen van aanleg (bpa’s), ruimtelijke uitvoeringsplannen of verkavelingsvergunningen met verouderde voorschriften.
Vorig jaar werd de Vlaamse regelgeving dan ook zo aangepast dat van lokale voorschriften zoals die zijn verwoord in bpa’s, ruimtelijke uitvoeringsplannen of verkavelingsvergunningen kan worden afgeweken. Zo kan toch een vergunning worden overwogen. Wel geldt de randvoorwaarde dat het voorschrift ouder moet zijn dan 15 jaar. Jongere voorschriften blijven wél gewoon van toepassing.
Recent paste de Vlaamse regering ook een hele reeks besluiten aan met de bedoeling meer kansen te creëren om die gewenste verdichting mogelijk te maken:
De aanpassing van het Functiewijzigingenbesluit maakt de vestiging van nevenfuncties bij het wonen mogelijk, ook als er provinciale of gewestelijke regels of verkavelingsvoorschriften bestaan die ouder dan 15 jaar zijn en die deze functies verbieden.
Het Besluit Handelingen van algemeen belang bepaalt dat méér handelingen, te weten sportinfrastructuur, dienstenzones, warmte- en koude-netleidingen, begraafplaatsen, en dierenasielen en opvangcentra voor wilde dieren onder bepaalde voorwaarden als een ‘handeling van algemeen belang’ worden beschouwd. Daardoor kunnen dergelijke initiatieven, onder bepaalde randvoorwaarden, ook worden vergund ondanks hun strijdigheid met de voorschriften. Dit biedt onder andere mogelijkheden voor zonevreemde sportterreinen.
Het Besluit dat regelt wanneer vrijstelling geldt van medewerking van een architect wordt uitgebreid met de bepaling dat ‘technische cabines’ zonder architect kunnen worden gerealiseerd. Er wordt ook verduidelijkt in welke gevallen voor een veranda ook niet per se met een architect moet worden gewerkt.
Tot slot is het Vrijstellingenbesluit flink aangepast. Een deel van de wijzigingen is eerder een verduidelijking of een vertaling van rechtspraak. Zo wijzigen de spelregels rond telecommunicatie en verhardingen op het openbaar domein (voortaan tot 300 m² vergunningsvrije verharding op openbaar domein).
Als het gaat om het verhogen van het ruimtelijke rendement wordt het Vrijstellingenbesluit voortaan ook van toepassing op verkavelingen ouder dan 15 jaar. Het uitvoeren van een handeling die volgens het Vrijstellingenbesluit is vrijgesteld van een vergunning, maar die strijdig is met een verkavelingsvoorschrift, mag voortaan toch zo worden gerealiseerd op voorwaarde dat de verkaveling ouder is dan 15 jaar.
Daarnaast wijzigden nog een aantal andere besluiten, met bepalingen die niets met ruimtelijk rendement te maken hebben. Het gaat dan voornamelijk om het rechtzetten van vergetelheden of het wegwerken van onduidelijkheden. De gewijzigde regelgeving is dus op 22 november in werking getreden.