Nieuwe stadswijk rond Gent Dampoort krijgt vorm
In Gent werd eind vorig jaar het voorontwerp van het ruimtelijk uitvoeringsplan (rup) Dampoort goedgekeurd. Dit rup zorgt ervoor dat de stationsomgeving rond de Dampoort een nieuwe inrichting kan krijgen. Het voorontwerp is gebaseerd op het voorkeurscenario van alle verschillende betrokken overheden, het zogenaamde ‘tunnelscenario’ dat de mobiliteitsknoop moet ontwarren. Het plan zet in op een leefbare publieke ruimte en een netwerk van fietsverbindingen.
“De stationsomgeving rond de Dampoort krijgt een volledig nieuwe inrichting. De verkeersknoop wordt aangepakt en er komt ruimte voor onder meer nieuwe woningen, kantoren, gemeenschapsvoorzieningen en aantrekkelijke publieke ruimtes met meer groen. Om deze herinrichting mogelijk te maken, maken we het ruimtelijk uitvoeringsplan Dampoort op. Daarbij hoort ook een milieueffectenrapport (plan-mer), dat de mogelijke gevolgen voor het milieu in kaart brengt”, zegt Sven Taeldeman, toenmalig schepen van Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning en Wonen.
Een ruimtelijk uitvoeringsplan gaat over een duidelijk afgebakend gebied: het plangebied. Het plangebied van dit rup omvat de huidige Dampoort-rotonde, het onbebouwde terrein ten zuiden daarvan tussen de spoorweg en de Kasteellaan, het bouwblok ten noorden ervan tussen de spoorweg en de Koopvaardijlaan, en een kleine reststrook aan de achterzijde van de Dendermondsesteenweg. Vandaag ligt het plangebied deels in een ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling’ en deels in ‘industriegebied’. Om de toekomstige ontwikkelingen mogelijk te maken, is een wijziging van de bestemming nodig. Dat gebeurt met dit ruimtelijk uitvoeringsplan.
Publieke ruimtes
Samen met het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn en de NMBS wil de stad Gent de onmiddellijke omgeving van het Dampoortstation ombouwen tot een aantrekkelijke nieuwe stadswijk met veel publieke ruimtes. Met aandacht voor wonen, werken, groen en een gebruiksvriendelijk openbaar vervoer moet Dampoort een kwalitatieve toegangspoort tot de stad worden.
De jongste jaren lieten deze partners een eerste verkennend onderzoek en vervolgens een diepgaander ontwerpend onderzoek over de omgeving uitvoeren. Daarnaast werd een plan-mer gestart en gebeurde er allerlei flankerend onderzoek (onder meer een haalbaarheidsstudie voor de ondertunneling van de Dampoort en een studie naar het gewenste fiets- en voetgangersnetwerk). Al dit studiewerk vormt nu de basis voor de visie en de krachtlijnen in het rup.
In het ontwerpend onderzoek kwamen initieel verschillende oplossingen naar voren om het doorgaande verkeer op de stadsring (R40) tussen de Afrikalaan en de Kasteellaan zo vlot mogelijk de Dampoortknoop te laten passeren. Het voorontwerp van rup gaat uit van het zogenaamde tunnelscenario. In dat scenario komt de R40 langs het spoor te liggen en rijdt het doorgaande verkeer onder de Dampoort door.
Naast het voorzien van de nodige ruimte voor een nieuw treinstation, een compact tram- en busstation, een pendelparking en een ruime fietsenstalling gaat veel aandacht naar een kwalitatieve invulling van de publieke ruimte. Aan de Zwaaikom komt een verlaagd plein waar bewoners en bezoekers kunnen genieten van het water en zorgt een promenade op waterniveau ervoor dat voetgangers en fietsers vlot kunnen circuleren tussen het Dampoortstation enerzijds en de binnenstad en de Oude Dokken anderzijds.
Economisch
Ten noorden van de Dampoortknoop, tussen de spoorweg en de Koopvaardijlaan, ligt de focus op economische activiteiten. In dat gebied voorziet het rup de mogelijkheid tot bijkomende economische ontwikkelingen, in samenspraak met de bestaande bedrijven. Ten zuiden van de Dampoortknoop, tussen de spoorweg en de Kasteellaan, is er plaats voor onder meer nieuwe woningen, kantoren en extra buurtgroen. Hier komt een nieuw stadsdeel, dat aansluit op het stadsontwikkelingsproject Oude Dokken en het stadsvernieuwingsproject voor Oud-Sint-Amandsberg.
Een dicht netwerk van fiets- en voetgangersverbindingen zorgt voor een vlotte en veilige circulatie van de trage weggebruiker in alle richtingen. Naast de doorsteek onder het spoor ten zuiden van het station die momenteel al in uitvoering is, komt er aan de westkant van het spoor een volledig conflictvrije noord-zuidverbinding op hetzelfde niveau als de treinsporen. Die sluit op haar beurt weer aan op een nieuwe oost-westverbinding ten noorden van het spoorviaduct en op de zogenaamde ‘groene banaan’ , de geplande verbinding langs het rangeerstation.
“Gent kijkt al lang uit naar een Dampoort die veilig bereikbaar is met de fiets en aangenaam is voor voetgangers die overstappen op openbaar vervoer. Dit voorontwerp met tunnelscenario is daarin een zeer belangrijke stap vooruit”, aldus Filip Watteeuw, schepen van Mobiliteit en Openbare Werken.
Op 15 november heeft het schepencollege het voorontwerp van het rup goedgekeurd. Nu vraagt de stad advies aan onder meer de Gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening (Gecoro), aan de Vlaamse en provinciale overheden en aan andere adviesinstanties. Op basis van deze adviezen wordt het voorontwerp van het rup aangepast tot een ontwerp. Ondertussen wordt ook het plan-mer afgewerkt.
Na de voorlopige vaststelling van het ontwerp-rup door de gemeenteraad volgt een openbaar onderzoek, waarbij iedereen opmerkingen en bezwaren kan indienen. Dit zal vermoedelijk tegen eind 2019 zijn. De Gecoro verzamelt alle opmerkingen en bezwaren en geeft nogmaals advies. Daarna maken de stadsdiensten het eindontwerp op, dat definitief moet worden vastgesteld door de gemeenteraad. Als alles volgens planning verloopt, zal het rup begin 2021 van kracht zijn.