Sporten of wonen bovenop een bedrijfsgebouw?

Het RSPA is 20 jaar oud en gaat uit van monofunctionele behoeften. De verschillende functies, zoals wonen en werken, staan los van elkaar en krijgen een apart ruimte toegewezen. “Die denkwijze voldoet niet meer aan onze huidige manier van leven. Er zijn meer éénoudergezinnen, we werken meer van thuis uit en periodes van droogte en wateroverlast wisselen elkaar af. We hebben meer ruimte nodig om met die fenomenen om te gaan maar die is er natuurlijk niet. Dus moeten we ons ruimtegebruik anders benaderen”, legt Miranda Coppens, diensthoofd Ruimtelijke Planning bij de provincie Antwerpen, uit.

ZUINIG RUIMTEGEBRUIK

Verweven waar het kan, scheiden waar het moet. Dat is een belangrijk nieuw uitgangspunt. Het scheiden van functies hoeft niet altijd. Sterker nog, door ze samen te brengen creëer je kansen voor interactie, verklein je de verplaatsingsnood en kun je energie uitwisselen. Dus, waarom geen sportcentrum of landbouw bovenop een bedrijfsgebouw? Het efficiënt gebruiken van de bestaande ruimte krijgt prioriteit. Naast verweving, vertaalt het zich ook in hergebruik, kwalitatieve verdichting en clustering. “Denk aan cohousingprojecten in leegstaande gebouwen of op braakliggende terreinen in de kernen maar ook aan het weghalen van bebouwing om kwalitatieve open ruimte te creëren. We gaan voor verweving door het stapelen van functies en het benutten van restruimtes mogelijk te maken. Woonwerkomgevingen compacter en kwalitatiever inrichten, levert trouwens heel wat kansen voor energiebesparing
en energieopwekking. Bijvoorbeeld door de restwarmte van een bedrijf te gebruiken voor de verwarming van naastliggende woningen” gaat Miranda Coppens verder.

RUIMTEGEBRUIK KOPPELEN AAN BEREIKBAARHEID

Plekken die je met meerdere vervoersmiddelen bereikt, zijn de beste plekken voor bedrijven en voorzieningen die veel mobiliteit teweegbren-gen. “Met het Ruimtekompas bepalen we voor kernen en drukbezochte locaties de knoop- en plaatswaarde. De knoopwaarde geeft weer in welke mate de locatie met welke vervoersmiddelen bereikbaar is. De plaatswaarde geeft een beeld van het aantal voorzieningen op de locatie. Daarnaast vertelt het Ruimtekompas hoe intensief de locatie gebruikt wordt en wat de relatie is met de omgeving. Enkel plekken die op verschillende manieren goed bereikbaar zijn, komen in aanmerking voor functies die veel verplaatsingen genereren. Voor bestaande, goedgelegen locaties bekijken we of de knoopwaarde voldoende is, rekening houdend met het mobiliteitsprofiel van de activiteiten op die locaties. Waar nodig, kunnen we dan gericht bijsturen. We houden daarbij ook
rekening met de eigenheid van een plek. Een locatie in de Noorderkempen heeft misschien dezelfde knoop- en plaatswaarde als een locatie in de Rupelstreek, maar is toch anders. Ruimtelijke nuancering is noodzakelijk.”

BEHOUD VAN RUIMTE, NIET VAN PLEK

Door functies in de kernen en op goed bereikbare plekken te bundelen, wil de provincie Antwerpen de open ruimte meer plaats geven. “We garanderen voor bedrijven behoud van ruimte maar niet van plek. Een geïsoleerd of slecht gelegen bedrijf in de open ruimte moeten we naar een andere plek durven brengen. Het past waarschijnlijk ook beter in een kern. Het bundelen van woningen, werkplekken en voorzieningen verdicht kernen op een gezonde manier, zonder de verplaatsingsdrang te verhogen. Momenteel zien we echter nog dat bedrijven uit de kernen verdrongen worden.”

STRUCTUURPLANNING WORDT BELEIDSPLANNING

De huidige structuurplanning duidt aan op welke locaties welke functies komen: woongebied, bedrijventerrein, industriegebied, landbouw, enz. De nieuwe beleidsplanning stapt daarvan af en luidt een nieuw tijdperk in. Een nieuw Beleidsplan Ruimte komt er echter niet zomaar. “We volgen een lange, wettelijk vastgelegde procedure zodat we goed onderbouwde beslissingen nemen. Een Beleidsplan Ruimte bestaat uit 2 delen: de strategische visie voor de lange termijn en een set van beleidskaders die op middellange termijn zorgen voor de uitvoering van die visie. Samen met de strategische visie werken we bij de provincie Antwerpen alvast drie beleidskaders uit. Voorlopig geldt het RSPA nog, op termijn vervangen we die door het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen. Volg de opmaak op www.provincieantwerpen.be/BeleidsplanRuimte.”

 

RUIMTEKOMPAS KOPPELT RUIMTE EN MOBILITEIT

Voor 400 locaties geeft het Ruimtekompas de huidige situatie inzake ruimtelijke ordening én mobiliteit eenvoudig weer. Het neemt daarbij ook de dynamiek, de samenhang en de eigenheid van een plek mee. Dat geeft een objectieve basis om beleidskeuzes voor ruimtelijke ordening en mobiliteit aan elkaar te koppelen.

Het Ruimtekompas plaatst vier elementen op een cirkel:
1. de knoopwaarde, zijnde de bereikbaarheid met openbaar vervoer, auto en fiets;
2. de plaatswaarde, die een indicatie geeft van het soort en aantal voorzieningen (bv. een school of een ziekenhuis);
3. de gebruiksintensiteit op basis van het inwoners-, tewerkstellings- en bezoekersaantal;
4. de ruimtelijke context volgens de bebouwingsdichtheid, de nabijheid en de verhouding tot omliggende kernen, en de voorwaarden uit de sectorale wetgeving (bv. erfgoed of natuur).

 

PROVINCIAAL BELEIDSPLAN RUIMTE ANTWERPEN (PBRA)

 

Strategische visie:
Vier ruimtelijke principes:
1. zuinig ruimtegebruik, om meer te doen met dezelfde ruimte;
2. veerkracht, zodat we flexibel kunnen omgaan met veranderingen in de toekomst;
3. nabijheid en bereikbaarheid, zodat we ons in eerste instantie minder, maar ook duurzaam verplaatsen;
4. eigenheid, want de ene plek is de andere niet.

BELEIDSKADER STERKE NETWERKEN

Over ruimte en mobiliteit, om de samenhang tussen verschillende plekken te bewaren en te versterken tot sterke netwerken. Dit
geeft richting op bovenlokale schaal waar (hoog)dynamische functies zich kunnen ontwikkelen.

BELEIDSKADER LEVENDIGE KERNEN

Om te komen tot een netwerk van kwalitatieve, multifunctionele dorps- en stadskernen. Het voeren van een kernversterkend beleid
rond diverse uitdagingen (detailhandel, bedrijvigheid, huishoudenstransitie, groenblauwe dooradering, energie) staat hierin centraal.

BELEIDSKADER VERDICHTEN EN ONTDICHTEN VAN DE RUIMTE

Om bebouwde ruimte efficiënter te gebruiken, open ruimte te versterken en versnippering tegen te gaan. Het beleidskader reikt een
aantal instrumenten en methodieken aan om te komen tot zuinig ruimtegebruik in de bebouwde en in de open ruimte.

Meer info op www.provincienantwerpen.be/BeleidsplanRuimte