Studieopdracht voor zoneringsplan Lageweg in Hoboken

Het projectgebied Lageweg is prototypisch voor vele randstedelijke zones in Vlaanderen. In deze voorstad van Antwerpen is niet naar een welomschreven stedelijk resultaat toe gewerkt, wat een chaotisch totaalbeeld oplevert, maar ook een omgeving met veel instabiliteit en dus herontwikkelingscapaciteit. Het is een gemengd gebied (zowel in gebruik als morfologisch) met een complexe eigendomsstructuur en een perceelsoverschrijdende verontreiniging. De Lageweg wordt sinds enkel decennia het ‘lelijke eendje’ bij de ingang van Hoboken genoemd.

De stad Antwerpen wil via een nauwe samenwerking met de eigenaars nagaan hoe het gebied opnieuw een levend stadsdeel kan worden zonder de huidige bedrijven te verdringen en hoe een financieel gezond project ook een ruimtelijk kwalitatief en maatschappelijk relevant project kan zijn. Het uitgangspunt is dat de onbenutte potentie (verlaten terreinen en/of leegstaande gebouwen) van het projectgebied tijdelijk benut kan worden.

Tijdelijk gebruik in een al dan niet zonevreemde bestemming kan als hefboom functioneren voor de transitie van een gebied en verbetert de gebruiks-, belevings- en omgevingswaarde. Tijdelijke invullingen kunnen tevens een interessant platform bieden om alle actoren van bij de prille start nauw te betrekken bij het project en hun engagement doorheen de volledige realisatieperiode te garanderen.

De stad Antwerpen streeft naar de ontwikkeling van een gemengde site en zoekt naar de koppeling met onderwijs en opleiding. De hoge jeugdwerkloosheid en het hoge aandeel laaggeschoolden in de omgeving (Kiel en Hoboken Noord) zijn significant. Op de Lageweg en in de omgeving bevinden zich verschillende bedrijven vlakbij een aantal onderwijsinstellingen. De koppeling tussen beide kan een wederzijds versterkend effect hebben. De overheid stelt zich kwetsbaar op en zet in op een collectief opdrachthouderschap, waarbij via een coalitie-dynamiek een proces van cocreatie wordt gestart.

Ontwerpteam

De opdracht voor het ontwerpteam bestaat uit verschillende delen en vertrekt van het reeds bestaande materiaal. Een ontwerpmatig vooronderzoek werd reeds uitgevoerd en wordt bij aanvang van de opdracht ter beschikking gesteld van het ontwerpteam. De studieopdracht betreft het ontwerpende onderzoek en de opmaak van een innovatief ‘zoneringsplan publieke ruimte’, met als doel de omvorming van de bestaande infrastructuur, gebouwen en buitenruimtes. Hierbij wordt de omgeving zo georganiseerd en vormgegeven dat een optimale werking van het gebied kan worden uitgebouwd. Aanvullend wordt een typologisch onderzoek gevraagd naar een kwaliteitsvolle en duurzame architectuur.

Er dient in het plan gestreefd te worden naar de ontwikkeling van een minimaal patroon van geschakelde publieke ruimtes (straten, pleinen, parken en publieke binnenruimtes), die in staat moeten zijn om voort te ontwikkelen. Optimale doorwaadbaarheid moet gegarandeerd blijven. Het projectgebied beslaat ongeveer 30 ha en wordt begrensd door de spoorlijn (ter hoogte van de Lageweg), de Krugerstraat, de Weerstandslaan en de Hendriklei. Het omvat logistieke bedrijven, rijwoningen, twee residentiële flatgebouwen en twee operationele schoolgebouwen, maar ook in onbruik geraakte loodsen en ingesloten braakliggende terreinen. Vele gebouwen staan leeg, de waterhuishouding is problematisch en de bodem is vervuild. Door het gebrek aan investeringen en initiatieven bevindt het gebied zich in een status quo met een dalende belevingswaarde van de omgeving tot gevolg.

Timing

28 januari om 24 u.: uiterste datum waarop geïnteresseerde ontwerpers zich kunnen aanmelden;
30 januari: drie tot vier teams worden uitgenodigd om een offerte in te dienen;
13 februari om 12 u.: uiterste tijdstip voor het indienen van de offertes;
16 februari: presentatie van de offertes.