Forse vereenvoudiging van vergunningsprocedures

Zo wordt tijdverlies voorkomen door behandelingstermijnen in te korten en belangrijke maatschappelijke investeringen in riolering, windenergie, bufferbekkens en fietspaden te versnellen.

Ook het milieueffectenrapport (mer) wordt vereenvoudigd en versterkt om te komen tot een veel duidelijkere impactanalyse op ons leefmilieu en de gezondheid van mensen. Bijj twijfel over milieueffecten zal wel sneller een mer moeten worden opgemaakt.
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir Demir moet de beslissingen in de loop van dit jaar omzetten in regelgeving en voorleggen aan het Vlaams Parlement zodat ze in 2023 kunnen ingaan.

“Versnellen en vereenvoudigen waar het kan, verbeteren waar het moet is onze leidraad. Zeker voor belangrijke maatschappelijke investeringen in riolering, windenergie en veilige fietspaden moeten de hervormingen verbetering brengen. Maar wie gaat bouwen zal in de toekomst genieten van een eenvoudigere vergunningsprocedure met de langverwachte mogelijkheid om plannen bij te sturen en zo tegemoet te komen aan opmerkingen of adviezen. Tegelijk garanderen we de rechtsbescherming in elk dossier en blijf de milieuimpact van aanvragen doorslaggevend”, zegt Demir.

Maanden tijdswinst

Het politieke akkoord dat de Vlaamse regering bereikte, bevat vijf luiken. Belangrijke maatschappelijk relevante projecten worden versneld door de beslissingsbevoegdheid naar het Vlaamse niveau te tillen. Zo zullen infrastructuurprojecten van algemeen belang (zoals fietspaden, wachtbekkens en rioleringen) en windturbineprojecten in de toekomst op Vlaams niveau beslist worden. In elk dossier blijft de rechtsbescherming gelden via een mogelijk beroep bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

Er wordt echter voorkomen dat dossiers bij zowel de provincie als bij de Vlaamse overheid een maandenlange procedure doorlopen, om vervolgens toch telkens weer bij de Raad voor Vergunningsbetwisting te belanden. Door Vlaanderen voor die projecten bevoegd te maken, kunnen de aanvragers rekenen op minstens vier tot zes maanden tijdswinst.

Omgevingsvergunning

Het Omgevingsvergunningsdecreet wordt na evaluatie en benchmark met het buitenland bijgestuurd. Nu zijn er twee procedures, een gewone procedure en een zogenaamde vereenvoudigde procedure zonder openbaar onderzoek, waarbij je niet kan schakelen tussen beide als tijdens de procedure of in beroep alsnog een openbaar onderzoek nodig blijkt. Dit betekent dat aanvragers vaak helemaal moeten herbeginnen met veel tijdverlies tot gevolg.

Daarnaast bestaan ook nog verschillende procedures die moeten doorlopen worden voorafgaand aan het indienen van een vergunningsaanvraag. Deze opeenvolgende procedures, met telkens adviezen en openbaar onderzoek, zorgen ook voor verwarring bij burgers, die meermaals na elkaar worden geconfronteerd met schijnbaar hetzelfde project.

Daarom hervormt de Vlaamse regering alles naar één geïntegreerde, modulaire procedure waarbij de vele afzonderlijke procedures worden samengevoegd en binnen eenzelfde procedure aanpassingen of rechtzettingen doorgevoerd kunnen worden. Er komen daarbij meer mogelijkheden om het dossier of de plannen beperkt te wijzigen tijdens de procedure. Op die manier kan een aanvrager zijn plannen aanpassen om tegemoet te komen aan bezwaren of adviezen. Dit vermijdt dat helemaal opnieuw moet begonnen worden.

 

Omgevingsbesluit

Herbestemmingen en vergunningen worden mogelijk via één geïntegreerde procedure via het Omgevingsbesluit in plaats van twee afzonderlijke, opeenvolgende procedures. Maar al te vaak zijn er projecten die perfect passen in het ruimtelijke beleid van de overheid, maar balanceren op de grens van wat strikt genomen mag volgens het planologisch kader of de stedenbouwkundige voorschriften.

 

Daarom wordt het Omgevingsbesluit uitgewerkt, dat tegelijk een vergunning als een bestemmingswijziging inhoudt. Alle processtappen vallen samen: één mer-rapport, één infomoment, één openbaar onderzoek, één finale beslissing. Vooral voor handelingen van algemeen belang of uitbreiding van bedrijven biedt dit instrument een grote meerwaarde, zonder de rechten van derden in gevaar te brengen.

Milieueffectenrapporten

De milieueffectenrapporten worden vereenvoudigd en versterkt zodat de impact op ons leefmilieu en de gezondheid niet verzuipt in literatuurstudies en duizenden bladzijden overbodige informatie. Dit biedt vele voordelen: het is goedkoper, sneller, concreter en leesbaarder voor het brede publiek dat bij het project betrokken wordt.

De impactanalyses voor de thema’s milieu, natuur, water en gezondheid moet duidelijker zijn dan vandaag. De verplichting om een mer op te maken wordt volledig gealigneerd op de Europese richtlijnen. Elke Europese verplichting zal gelden op Vlaams niveau.
In de praktijk is er veel discussie of een project of plan al dan niet terecht is gescreend of ontheven van de mer-verplichting. Met een online tool zal het sneller duidelijk moeten zijn of al dan niet een mer moet worden gemaakt.

De mer-ontheffing wordt evenwel afgeschaft omwille van het rechtsonzekere karakter ervan en wordt vervangen door een mer met gerichte inhoudsbepaling. Er zal in geval van twijfel over aanzienlijke milieueffecten sneller een mer moeten worden opgemaakt.
“We gaan dus voor meer, maar slankere mer’s. Milieueffecten zullen meer meespelen in de beslissingsprocedures, maar de procedures worden wel helderder en focussen zich op échte milieuknelpunten zonder duizenden bladzijde overbodige informatie”, klinkt het bij Demir.

Rioleringsprojecten

 
Rioleringsprojecten worden versneld met minder procedurestappen tussen Aquafin en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De huidige beheerovereenkomst tussen Aquafin en het Vlaamse gewest dateert van 30 jaar geleden en is hopeloos verouderd.

De huidige werkwijze bevat heel uitgebreide en gedetailleerde procedurestappen die Aquafin moet doorlopen om projecten op te kunnen starten, die op hun beurt telkens door de VMM moeten goedgekeurd worden. Dat kost tijd om tot realisatie van de projecten te komen, zorgt voor administratieve overlast en vergt bij de VMM de inzet van ongeveer vijftien voltijdse personeelsleden.

 

Daarom komt er een nieuwe beheersovereenkomst en een decreetswijziging. Om rioleringsprojecten voor lokale besturen te versnellen, wordt het voor steden en gemeenten mogelijk gemaakt om gebruik te maken van het principe ‘verklaring van openbaar nut’, zodat ze sneller kunnen overgaan tot de aanleg van leidingen in onbebouwde percelen, net zoals Aquafin dat momenteel al kan.
De verschillende geplande wijzigingen worden de komende maanden besproken met de talrijke adviesraden en betrokkenen, om vervolgens in regelgeving om te zetten. Die kan dan in de loop van 2023 van kracht worden.