Schildersafval sorteren en beheren: hoe pak je dat aan?
Schildersbedrijven zijn wettelijk verplicht om hun gevaarlijk afval te sorteren en te laten ophalen door of in te leveren bij een erkende inzamelaar of verwerker. Ook heel wat niet-gevaarlijke afvalstromen moeten selectief ingezameld worden. Het sorteren is een noodzakelijke stap om de overgang te maken naar een circulair model. De meeste recyclageprocessen vereisen immers sortering aan de bron. Een correct afvalbeheer leidt tot een positief bedrijfsimago, zowel intern als extern. Zo worden schildersbedrijven meer en meer geconfronteerd met opdrachtgevers die voor het afvalbeheer expliciete eisen stellen in het kader van hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen.
Schilderen veroorzaakt diverse afvalstromen, zoals water- en solventgedragen verfoverschotten, verfslib, lege verpakkingen, resten van solventen, afweek- en afbijtmiddelen, opruimafval zoals applicatie- en beschermingsmateriaal, schuur- of straalstof, klein puin en consumptieafval van de werknemers. De omgang met deze diverse stromen, afkomstig van talrijke werven, vereist een goed beheer- en actieplan dat gedragen wordt door de hele onderneming.
Gevaarlijke afvalstoffen moeten altijd gescheiden ingezameld worden en er moeten voorzorgsmaatregelen genomen worden om ongelukken en accidentele verontreiniging van de bodem en het grondwater te voorkomen.
Op de werf in het atelier
De volledige lijst van de te sorteren afvalstromen in de drie gewesten is terug te vinden op de website ‘iksorteerinmijnbedrijf.be’. Gevaarlijke afvalstoffen vormen in elke regio een specifieke afvalstroom. Ze zijn wettelijk vastgelegd en worden aangeduid met een asterisk in de Eural-lijst van afvalstoffen. Onder deze definitie valt al het afval van verf, lak, vernis en beitsen dat organische oplosmiddelen bevat. Men kan ervan uitgaan dat het afval van coatingproducten, hun verpakkingsmateriaal en slib of waterige suspensies behandeld moet worden als gevaarlijk afval. Ook opruimafval dat niet-uitgeharde verf bevat, moet als gevaarlijk beschouwd worden.
Voor bouwafval maakt een uitzondering het mogelijk om meerdere niet-gevaarlijke afvalfracties samen in te zamelen. Het moet dan wel om droge fracties gaan die elkaar niet vervuilen (bv. hout, metaal, plastic folies ...). Hierover moeten duidelijke afspraken gemaakt worden met de inzamelaar.
Op de werf moeten de afvalstoffen in duidelijk afgebakende zones opgeslagen worden. Gevaarlijk afval moet altijd apart ingezameld en duidelijk gelabeld worden. Er moeten ook maatregelen genomen worden om de verontreiniging van de bodem en het grondwater te voorkomen. Gevaarlijke afvalstoffen mogen in geen geval in de riolering terechtkomen (bv. via het lozen van onbehandeld spoelwater bij het reinigen van applicatiemateriaal).
In het atelier moet het afval veilig opgeslagen worden in geschikte containers of andere recipiënten. Je kan hierover advies inwinnen bij de inzamelaar. Gevaarlijk afval moet in een aparte, afgesloten en duidelijk aangeduide zone opgeslagen worden. Als deze zone zich buiten bevindt, dan moet het afval in een gesloten container ingezameld worden. Als de zone binnen ligt, dan moet ze goed verlucht zijn.
Verwijderen van het afval
De lijst van erkende inzamelaars is beschikbaar op de websites van OVAM (Vlaanderen), DSD(Wallonië) en Brussel Leefmilieu (Inzamelaars niet-gevaarlijk afval en Inzamelaars gevaarlijk afval; Brussels Hoofdstedelijk Gewest). Deze inzamelaars kunnen je ook bijstaan bij het afvalstoffenbeheer en de bewijsvoering ervan.
Als de lokale reglementering het toelaat en het om vergelijkbaar bedrijfsafval gaat (dit is afval dat naar aard, samenstelling en hoeveelheden vergelijkbaar is met het afval van een huishouden), dan kan het afval ingeleverd worden bij het lokale recyclagepark. Verfresten en lege verpakkingen van een schildersbedrijf vallen niet onder deze categorie.
Schildersbedrijven kunnen ook gebruikmaken van de retoursystemen van sommige fabrikanten en groothandels voor verf- en solventresten, leeg verpakkingsmateriaal en/of opruimafval. Deze initiatieven kunnen een economische oplossing zijn en bieden het voordeel dat je geen of slechts een beperkte opslagzone moet hebben. Twee voorbeelden van dergelijke initiatieven zijn Boss Verfafvaldienst en Sigma EcoCollect. De sectorfederatie IVP en de verffabrikanten Akzonobel, PPG en Boss Paints werken momenteel samen met Valipac (beheerorganisatie voor bedrijfsmatige verpakkingen) aan een nieuw retoursysteem voor lege plastic verfpotten.
Voor alle duidelijkheid: het is dus niet toegestaan om afvalstoffen, waaronder verfresten, bij een klant achter te laten. Dit valt onder ontduiking van de afvalwetgeving.
Bewijs van correct afvalbeheer
Om aan te tonen dat jouw bedrijf het afval correct beheert, ben je verplicht om de bewijzen gedurende 2 tot 5 jaar (afhankelijk van de regio en het type afvalstoffen) te bewaren, met name:
- een afvalstoffenregister, waarin de aard en hoeveelheden van het geproduceerde afval vermeld worden
- traceerbaarheidsdocumenten, zoals het contract met de inzamelaar, facturen en inzamelingsattesten.
In Wallonië geldt bijkomend de verplichting om de administratie jaarlijks een verklaring te bezorgen van de geproduceerde gevaarlijke afvalstoffen. Meer informatie is beschikbaar op de website van Wallonië.
Bron: het artikel ‘Afval sorteren en beheren als schildersbedrijf: hoe pak je dat aan?’ van T. Haerinck en F. Poncelet in het Buildwise Magazine van november-december 2023. Enkel het originele artikel, te vinden op www.buildwise.be, geldt als referentie.