Immersieve ruimte in Brussel biedt ook services voor aannemers

De laatste vijf jaar werkten de Vrije Universiteit Brussel en de Université Libre de Bruxelles aan de uitbouw van het FARI-instituut. “Met Fari - voluit AI for the Common Good Institute – willen we innovatieve uitdagingen structureel ondersteunen”, aldus VUB-directeur Hans De Canck. “In dit kader is de evolutie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar een ‘smart city’ een erg belangrijke topic. Er zijn immers steeds meer onderzoeksprogramma’s die zich specifiek op dit thema richten. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat AI en robotisering hun steentje aan een succesvolle transformatie van de hoofdstad kunnen bijdragen. Zeker nu we erin slagen om zowat alle mogelijke data over Brussel samen te brengen en te visualiseren via de nieuwe CAVE-infrastructuur. Zowel de Brusselse als nationale overheden steunen immers het initiatief, waardoor we niet alleen kunnen putten uit GIS- en BIM-gegevens, maar ook uit sociale, economische en biodiversiteit informatie en zelfs real-time data, zoals sociale media, weer, mobiliteit… In de toekomst hopen we nog een stap verder te gaan door ook met aannemers en architecten samen te werken en informatie uit te wisselen. Onze ultieme betrachting is immers een gezicht te geven aan de ‘digital twin’ van Brussel, en dit tot op microniveau – dus inclusief gedetailleerde informatie over gebouwen en infrastructuur.”

Impact simuleren en voorspellen

Concreet is de CAVE (Computer Augmented Virtual Environment) een immersieve ruimte met drie gigantische beeldschermen waarop (naar analogie met ‘virtual reality’-toepassingen) een levensechte digitale kopie van de realiteit wordt geprojecteerd. Met AI en externe datasets worden bestaande situaties in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nagebootst, aanpassingen gesimuleerd en de impact van veranderingen voorspeld. “Dat kan gaan over gebouwen waaraan een toeristische insteek wordt toegevoegd, maar evengoed kunnen we informatie over subsidies linken aan energetische renovaties of onderhoudswerken,” vertelt Hans De Canck. “De mogelijkheden zijn legio. Zo is het eveneens mogelijk om de impact van wegenwerken, mobiliteitsplannen, meer groen, tijdelijke inname van openbare ruimte voor werven, de inplanting van nieuwe gebouwen, natuurrampen, volksgezondheidscrisissen, infrastructuurstoringen, energie grids… te simuleren. Het grote voordeel van de FARI CAVE is dat er geen VR-brillen aan te pas komen. Niet alleen worden nogal wat mensen daar letterlijk misselijk van, ook vormen ze vaak een barrière om echt met elkaar te communiceren over wat er te zien is. Iedereen zit immers in zijn eigen wereldje. In onze immersieve ruimte kunnen zes tot acht personen tegelijkertijd de projecties bekijken en dus ook bediscussiëren. Dit opent de deur voor tal van toepassingen: toeristische initiatieven, opleidingen, overleg tussen overheden-aannemers-architecten, onderzoeksprojecten…”

De FARI CAVE kan architecten en aannemers inzichten geven over zaken waar ze nu misschien niet direct bij stilstaan.

Ook service voor bouwactoren

In eerste instantie zal de FARI CAVE worden gebruikt om – samen met de Brusselse overheden – de inspanningen op het vlak van stedelijke planning en burgerbetrokkenheid te versterken. “We denken hierbij vooral aan het simuleren van crisissituaties en grote veranderingen aan het stedelijke weefsel,” aldus Hans De Canck. “Daarnaast willen we ook meerdere onderzoeksprojecten opstarten. Zo zijn al de eerste contacten met Buildwise gelegd voor een samenwerking waarbij we de mogelijkheden van AI & data visualisatie voor de bouw onder de loep willen nemen. Verder is het onze bedoeling om aan innovatietrajecten van bedrijven mee te helpen. In sommige gevallen kunnen deze meegenieten van het half miljoen euro aan Europese subsidies dat de CAVE vanuit het eerder toegekende Relance Plan budget ontvangt. In dit geval gaat het bijvoorbeeld over Innoviris-projecten zoals ‘Brickebots’ dat ULB en VUB samen met Besix uitvoeren. Concreet wordt daar de samenwerking tussen robots en mensen in de bouw onderzocht. Maar ook consortia van bouwbedrijven staan we graag met onze technologie en kennis bij, idealiter in samenwerking met Buildwise. In dergelijke gevallen gaat het weliswaar over een betalende service, maar we geloven sterk dat deze investering zich dubbel en dik zal terugverdienen. Zo beschikken we over ondergrondse GIS-data waarmee aannemers kunnen nagaan welke leidingen zich waar bevinden of waar pakweg nieuwe rioleringen moeten worden voorzien. AI ‘predictive’ modellen maken het bijvoorbeeld mogelijk om te zien welke inplanting het beste resultaat biedt op het vlak van mobiliteit, energieverbruik, waterafvoer… Bouwteams kunnen in de CAVE op eenvoudige wijze verschillende scenario’s voor onder meer werfopslag, het plaatsen van kranen, het uitvoeren van specifieke werkzaamheden… testen. Voor renovaties van oude gebouwen zullen we soms deels het gebrek aan plannen kunnen opvangen door het gebouw digitaal te reconstrueren.”

Stap voor stap naar open source systeem

Eveneens interessant is dat de FARI CAVE (dankzij de samenvoeging van allerlei data) architecten en aannemers inzichten kan geven over zaken waar ze nu misschien niet direct bij stilstaan. Hans De Canck: “Ik denk onder meer aan ongewenste effecten door de situering van een gebouw. Misschien is dat gelokaliseerd bij een hitte-eiland, waardoor er meer isolatie nodig is dan voorzien. Of de architect kan uittesten of bepaalde aanpassingen aan het ontwerp of het voorzien van meer groen of bepaalde bouwkundige ingrepen dit opwarmingseffect kunnen reduceren. Bij restauraties kunnen we bijvoorbeeld ook met AI op basis van bestaand beeldmateriaal tonen hoe bepaalde ornamenten er vroeger uitzagen. En dit zijn nog maar enkele van de vele mogelijkheden. We hopen dat dergelijke projecten ertoe zullen leiden dat aannemers ook hun BIM-modellen ter beschikking van de FARI CAVE willen stellen. Op die manier zouden we onze ‘digital twin’ verder kunnen verfijnen tot we zelfs werkelijk tot op microniveau een inventaris van het Brusselse patrimonium kunnen maken. Bedoeling is immers om aanpassingen en stadsvernieuwing in de toekomst nog efficiënter en sneller te laten verlopen. Bovendien zou een dergelijke uitwisseling helpen om uit elkaars fouten te leren. Onze ultieme betrachting is te komen tot een open source systeem, maar daar zijn we nog niet. Met AI gaan immers heel wat uitdagingen gepaard, onder meer op het vlak van verantwoordelijkheden, privacy, regelgeving… Op deze vlakken zal de FARI Cave trouwens eveneens antwoorden bieden. Het instituut brengt immers meer dan 300 experten binnen de VUB en ULB samen, die over verschillende disciplines heen actief onderzoek doen naar AI, data & robotica: gaande van computer- en ingenieurswetenschappen, tot economie, sociologie, ethische en juridische experten.”