Worden werven binnenkort opgevolgd met virtual reality?

In tal van sectoren  groeit het besef dat data de deur naar oneindig veel toepassingen opent. Logischerwijze wordt in de bouw vooral gekeken naar een uitbreiding van de mogelijkheden van het BIM-model. “Het ligt eigenlijk voor de hand dat deze gegevens ook voor begeleiding en controle op de werf worden gebruikt”, aldus Niki Cauberg, head of digital construction van Buildwise. “Verschillende actoren wereldwijd zijn bezig met de ontwikkeling van een dergelijke automatische werfopvolging. Wij onderzoeken de oplossingen al enige tijd, niet alleen theoretisch maar ook in de praktijk tijdens de bouw van ons nieuw democentrum in Limelette. En de resultaten zijn veel positiever dan we hadden ingeschat, in die zin dat we denken dat automatische werfopvolging binnen enkele jaren eerder regel dan uitzondering zal zijn.”

360° foto’s nemen 

De automatische werfopvolging kan momenteel in drie niveaus worden opgedeeld. De basis bestaat uit datacaptatie met een 360° camera die op de veiligheidshelm wordt geplaatst. “Je loopt gewoon doorheen het gebouw en neemt foto’s van alle ruimtes,” verduidelijkt Niki Cauberg. “Doordat het toestel bolle beelden maakt en de camera op je hoofd staat, krijg je bijna een volledig overzicht van de status van elke ruimte. Dit resulteert in een sterk verhoogde efficiëntie en tijdswinst. Vandaag maken aannemers immers ontzettend veel foto’s om zichzelf in te dekken. Welke ladingen zijn wanneer en waar geleverd? Hoe zag de ruimte eruit vooraleer bepaalde werken startten? Welke schade was er toen de aannemer aan zijn taak moest beginnen? Waar werden welke leidingen geplaatst in muren en vloeren? Welke werken werden er vandaag uitgevoerd? … Eigenlijk kan je nooit genoeg foto’s nemen. En dat bewijst de praktijk elke dag: hoe vaak gebeurt het niet dat precies het beeld ontbreekt van dat kleine stukje muur waarover discussie is? Dit probleem is met een 360° camera van de baan omdat de beeldcaptatie quasi 100% bedraagt. Het mooie is dat de oplossing in het bereik van alle aannemers ligt, zelfs de eenmanszaken. Deze camera met twee bolle lenzen kost immers tussen de  400 en 1000 euro.” 

Mogelijkheden troef

Aannemers kunnen nog een stapje verder gaan en de foto’s opladen in een applicatie die de beelden automatisch verwerkt en op een grondplan zet. Het resultaat is een soort van ‘Google Street View’ van de volledige werf. Aannemers, klanten, architecten, fabrikanten… kunnen inloggen om er doorheen te navigeren. Niki Cauberg: “De voordelen van dit tweede niveau van automatische werfopvolging liggen voor de hand. Bij betwistingen kunnen alle  partijen ‘samen’ virtueel naar de betrokken plaats trekken, de werken doorheen de tijd controleren en met elkaar in discussie treden. Op die manier worden issues veel sneller opgelost. Daarnaast kan het ook een ideale tool zijn voor dagen dat de projectleiding niet naar de werf kan komen, want het is perfect mogelijk om een mooie tussentijdse as-built op te bouwen die dagelijks of wekelijks wordt gedocumenteerd. En dit allemaal zonder dat het veel energie of tijd kost.” 

Efficiëntere opslag

Werfvergaderingen moeten met deze applicatie zelfs niet meer ter plaatse gebeuren. Bovendien laten dergelijke platformen ook een efficiëntere opslag toe. De beelden staan sowieso in de cloud en kunnen dus niet meer verloren gaan. Maar bovenal zorgen deze applicaties voor de logische categorisering van de vele duizenden foto’s op een plattegrond. Hierdoor kan je de foto’s op een intuïtieve manier bekijken, namelijk op basis van de reële ruimte. Niki Cauberg: “De foto’s worden automatisch op de juiste plek in het grondplan gezet. Je hoeft dus niet meer te zoeken, ze staan vanzelf daar waar ze thuishoren en ze zijn beschikbaar met een simpele muisklik. Bij sommige platformen kan je ook 2D foto’s gebruiken, maar dan gaat de tijdsefficiëntie teloor omdat je elk hoekje en kantje van elke ruimte zal moeten fotograferen om enigszins het resultaat van 360° beelden te benaderen.” 

Hulp voor werfleider

Bij het hoogste niveau van automatische werfopvolging wordt de voortgang van specifieke werken op de werf met behulp van artificiële intelligentie gevisualiseerd in een dashboard. “Eenvoudig uitgelegd, vergelijkt de applicatie de beelden met het 3D-ontwerp”, aldus Niki Cauberg. “Sommige oplossingen doen op basis daarvan uitspraken als ‘op dit moment werd reeds X m² beton, baksteen, hout, gyproc… verwerkt. De werfleider krijgt hierdoor een beter zicht op de werken en kan op basis van deze informatie de komende activiteiten gemakkelijker organiseren en opvolgen. Deze functionaliteit staat nog niet helemaal op punt, maar we verwachten dat er binnen hier en twee jaar toch wel mature pakketten op de markt zullen zijn. De oplossingen die de werken per materiaal en voortgang visualiseren, staan – naar onze eigen verbazing – wél al op punt. Concreet vullen deze applicaties in het grondplan de uitgevoerde werken bijvoorbeeld met kleur in. Het voorbeeld van Limelette (nvdr – zie illustratie ‘Kleuren_op_grondplan_met_bijbehorende_foto.png’) toont duidelijk waarover het gaat: de skeletstructuur staat in bruin, de gehangen gipsplaten in blauw, en afgewerkte gipsplaten staan in paars op het grondplan. Logischerwijze is een dergelijke visualisatie een enorme hulp voor de werfleider.”

Je kan de foto’s op een intuïtieve manier bekijken.

Echte werfopvolging

Nog interessanter zijn de pakketten die toelaten om na te gaan of de werken correct zijn uitgevoerd. Buildwise nam tijdens de bouw in Limelette zelf de proef op de som en kwam tot de constatatie dat dergelijke tools een enorme meerwaarde bieden. Niki Cauberg legt uit: “Op de werf loop je meestal niet rond met je BIM-model, maar veelal met 2D-plannen. Dat er een muur verkeerd of schuin staat, zal je snel opmerken. Maar dat diezelfde muur vijf centimeter te lang is, zal je wellicht ontgaan. Kans is ook groot dat je voorbij gaat aan het feit dat er maar drie in plaats van vier uitsparingen zijn. En zo zijn er tal van details die wel eens foutief worden uitgevoerd, maar door de werfleider niet of niet snel genoeg worden opgemerkt. Ook wijzelf hebben dankzij deze automatische werfopvolging meerdere onnauwkeurigheden gedetecteerd. Gyproc die tot aan het plafond was uitgevoerd, terwijl dat niet zo uitgetekend was. Of een raam dat op de verkeerde plaats stond. Het kan overal voorvallen. De technologie voor dergelijke automatische werfcontrole bestond twee jaar geleden nog niet. Vandaag zijn er echter al meer dan vijf platformen die deze functionaliteit aanbieden. En ik kan elke aannemer alleen maar aanraden om in een licentie te investeren. Je kan er meteen mee aan de slag: er is geen programmatie vereist en de gebruiker hoeft geen voorkennis te hebben. Bovendien wordt het algoritme alsmaar sterker: hoe meer informatie erbij komt, hoe meer de artificiële intelligentie leert, hoe meer toepassingen er zullen ontstaan om de werf nog beter te controleren en op te volgen.”