Gevelreiniging in evolutie: het potentieel van droogijsstralen
Gevelreiniging maakt deel uit van het gebruikelijke onderhoud van gebouwen en draagt bij tot een esthetische én technische opwaardering ervan, met het oog op het behoud, het hergebruik en de duurzaamheid van materialen. Begonnen als een experimenteel buitenbeentje, raakt de techniek van het droogijsstralen steeds meer ingeburgerd.
Wat is droogijsstralen?
Bij de techniek van het droogijsstralen wordt droogijs in poedervorm (bevroren CO₂, met een temperatuur lager dan -78 °C) onder enige druk (enkele bar) op het te reinigen oppervlak geprojecteerd (zie afbeelding 1). De vervuiling verbrost door de intense koude en wordt vervolgens losgewerkt door de combinatie van de mechanische impact van het straalmiddel en de (microscopische) schokgolfjes die ontstaan bij de snelle verdamping van het droogijs.
Oorspronkelijk werd droogijsstralen vooral ingezet in hoogtechnologische sectoren, zoals de lucht- en ruimtevaart of in nucleaire en elektronische installaties. Vandaar groeide deze methode uit tot gevelreinigingstechniek. Aanvankelijk werd ze weinig toegepast uit vrees voor schade aan de gevelmaterialen, vooral door de thermische schok en de relatief grote ijsdeeltjes.
Ondertussen is de methode verfijnd: door het droogijs vlak voor de projectie op de gevel te vermalen, worden de mechanische en thermische impact aanzienlijk verlaagd. De kracht van droogijsstralen zit in de verwijdering van dikkere vervuilingslagen, in het bijzonder als deze enigszins elastisch of vervormbaar zijn. Het verbrossende effect van het droogijs blijkt daar een bijzonder voordeel te bieden.
De techniek lijkt heel geschikt te zijn voor de reiniging van (organische) verf en biologische vervuilingen zoals algen, mossen en korstmossen (zie afbeelding 2). Zelfs de hardnekkige hechtwortels of -voetjes van wingerd of klimop kunnen (deels) verwijderd worden zonder de ondergrond te beschadigen. Tot slot werden er ook gunstige resultaten bekomen bij vervuiling door bitumen, teer of kauwgom.
Een groot bijkomend voordeel is dat er nauwelijks afval ontstaat: het droogijs verdampt volledig, waardoor enkel de losgekomen vervuiling achterblijft.
Droogijsstralen kan ook gecombineerd worden met klassieke middelen. Zo kan je een traditionele straaltechniek met bijvoorbeeld calcietpoeder of olivinezand toepassen met een verlaagd risico op gevelschade doordat er in principe minder straalmiddel nodig is om een bepaalde reinigingskwaliteit te bekomen.
De ultieme methode?
Droogijsstralen kent echter ook zijn grenzen:
• soms is de reiniging niet toereikend (of is er zelfs helemaal geen reinigend effect)
• het proces kan tijdrovend zijn
• er blijft een klein risico op schade door de thermische schok
• de geluidsoverlast is groot.
Je moet droogijsstralen dus beschouwen als een mogelijke oplossing in een groeiend arsenaal aan reinigingsmethodes, elk met hun eigen specifieke toepassingsdomein en voor- en nadelen.
Zo kan je gevelverf ook verwijderen door een reiniging met verzadigde stoom of door het gebruik van afbijtmiddelen. Een proefreiniging moet dan uitsluitsel geven over de keuze van de meest geschikte techniek. Deze is immers afhankelijk van de specifieke situatie.
Voor de meeste combinaties van gevelmateriaal en -vervuiling bestaan er dus meerdere reinigingsopties. Uiteindelijk is dit een rijkdom: de brede waaier aan technieken en de combineerbaarheid ervan biedt de mogelijkheid om maatwerk af te leveren, namelijk een zo goed mogelijke verwijdering van de vervuiling met minimale gevelbeschadiging, rekening houdend met de verwachtingen van de klanten.
Samenvatting van een artikel, verschenen op de pagina’s 4-5 van het Buildwise Magazine 2025/5. Enkel het originele Buildwise-artikel, opgesteld in het kader van de Technologische Dienstverlening C-Tech, gesubsidieerd door Innoviris, geldt als referentie.
In Technische Voorlichting (TV) 296 vinden uitvoerders, ontwerpers en opdrachtgevers een overzicht van alle relevante informatie over gevelreiniging in België.
Dit rijkelijk geïllustreerde naslagwerk behandelt zowel de redenen voor een gevelreiniging (esthetisch en technisch) als de verschillende gevelmaterialen (natuursteen, baksteen, beton, pleisterwerk, verf, voegwerk …) en soorten vervuiling (stof, roet, biologische aanslag, vlekken).
Daarnaast wordt er dieper ingegaan op de belangrijkste gevelreinigingstechnieken. De keuze van de juiste techniek hangt af van het materiaal, de aard van de vervuiling en de staat van de gevel. Het document benadrukt het belang van voorafgaande tests en het beschermen van niet te reinigen oppervlakken. Ook worden specifieke gevallen (zoals de verwijdering van graffiti of de reiniging van metalen oppervlakken) en de relevante Belgische wetgeving besproken.