3D printing kan gat in wereldhandel slaan

In het slechtste scenario, als de investeringsgroei in 3D de komende jaren in hetzelfde tempo zou versnellen zoals eerder gebeurde in de prille dagen van het internet, zou tegen 2040 reeds 40% van de traditionele handel verdwenen zijn omdat de productie dankzij de printer steeds vaker in eigen land plaatsvindt.

Dat blijkt uit een scenariostudie van de handelseconomen van ING, al blijft het een beetje giswerk omdat nauwelijks cijfers bestaan over de huidige waarde van 3D-geprinte voorwerpen. Wat wel vaststaat, is dat de 3D-printtechnologie zeer snel groeit en alsmaar geavanceerder wordt. Volgens heel wat specialisten evolueren we snel naar een tijdperk van massaproductie waarin hogesnelheidsprinters meteen ter plaatse vervaardigen wat we nodig hebben. Als dat scenario werkelijkheid wordt, zijn de gevolgen voor de wereldhandel groot.

Op dit moment is het aandeel van 3D-geprinte goederen in de wereldwijde productie nog vrij klein, maar de investeringen in 3D-printers stijgen de jongste vijf jaar drie keer zo snel als investeringen in traditionele kapitaalgoederen. 3D-printing is één van de trends die onze economie de komende decennia op haar kop zullen zetten. Maakbedrijven, spoorlijnen, vrachtwagens, havens en containerschepen zullen fors aan belang verliezen doordat bedrijven en gezinnen steeds meer goederen zelf zullen kunnen printen in plaats van die uit verre fabrieken te moeten aanvoeren.

“3D-printing brengt belangrijke voordelen met zich waaronder vooral kostenbesparingen. Bij productie door 3D-printers is veel minder menselijk handelen nodig. Daardoor zijn loonkosten niet zo bepalend bij de keuzes voor productielocaties. In plaats van producten te importeren uit lagelonenlanden kunnen deze binnenlands geprint worden”, zegt Raoul Leering, hoofd Internationaal handelsonderzoek van het ING Economisch Bureau.

In de relatief kleine bedrijfstakken zoals lucht- en ruimtevaart en medische hulpmiddelen is de toepassing van 3D- printing het verst gevorderd. Zo worden heupen en gehoortoestellen al voor een groot deel binnenlands gemaakt met 3D-printers. Toch zullen vooral andere sectoren zoals de machinebouw, de autosector en fabrikanten van consumentengoederen verantwoordelijk zijn voor de grootste neerwaartse invloed op de wereldhandel door de groei van 3D-printing. Dat zijn sectoren die nu al zwaar investeren in 3D-technologie en die een groter aandeel hebben in de wereldhandel.

Volgens Leering zal het afzwakken van de wereldhandelsgroei vooral negatieve gevolgen hebben voor de havens, de internationale groothandel, de transportsector en de logistieke dienstverleners actief in opslag en Europese distributie. Die zijn sterk afhankelijk van de wereldhandel; niet alleen vanwege de vele import en export maar ook vanwege de functie van België en Nederland als doorvoerland.

Daarnaast is de opkomst van 3D-printing voor bedrijven een prikkel om hun productieprocessen aan te passen en nieuwe klanten te gaan zoeken. Het aantal buitenlandse klanten zal afnemen omdat landen meer zelfvoorzienend worden en dus minder gaan importeren. Tegelijk neemt de mogelijkheid toe om op de binnenlandse markt meer en andere afnemers te vinden.

Een ander gevolg van 3D-printing is dat het Amerikaanse handelstekort naar verwachting relatief snel zal afnemen. De Verenigde Staten importeren meer industriële goederen dan ze exporteren zodat de vervanging van import door lokaal geprinte goederen meer extra binnenlandse productie oplevert dan elders verloren gaat door wegvallende export; temeer omdat de VS bovengemiddeld veel automotive- en consumentengoederen importeren, twee van de bedrijfstakken die voorop lopen met 3D-printing. Een gevolg hiervan is dat de politiek gevoelige bilaterale tekorten met China, Duitsland en Mexico kunnen gaan dalen.